Tag Archive for: radca prawny Stargard

UMOWA PRZEDWSTĘPNA – CO WARTO WIEDZIEĆ?

1. Czym jest umowa przedwstępna?

Umowa przedwstępna jest umową, poprzez którą jedna albo dwie strony – zobowiązują się do zawarcia konkretnie oznaczonej umowy w przyszłości. Wykonanie zobowiązania umowy przedwstępnej polega na zawarciu umowy przyrzeczonej. Powszechnie przyjmuje się, że zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej jest treścią świadczenia umowy przedwstępnej. Instytucja umowy przedwstępnej jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego.

2. Zastosowanie umowy przedwstępnej.

Idę dalej – w jakich sytuacjach wykorzystywana jest instytucja umowy przedwstępnej? Przede wszystkim w przypadkach, w których strony nie mogą (lub też nie chcą) zawrzeć docelowej umowy w chwili zawierania umowy przedwstępnej. Jednakże mimo zaistniałej przeszkody – strony chcą zagwarantować jej zawarcie w przyszłości. Instytucja umowy przedwstępnej najczęściej jest wykorzystywana w stosunkach obligacyjnych.

Oprócz tego – Sąd Najwyższy dopuścił również możliwość aby umowa przedwstępna poprzedzała inną umowę przedwstępną.

3. Obligatoryjne elementy umowy przedwstępnej.

Wskazania wymaga, iż aby zawrzeć umowę przedwstępną – należy pamiętać o istotnym jej elemencie, o którym stanowi treść art. 389§1

Art. 389§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Oznacza to, iż zasadniczo – istnieje jedna przesłanka warunkującą ważność umowy przedwstępnej, a jest to określenie w jej treści istotnych postanowień umowy przyrzeczonej. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie – umowa niespełniająca tego wymogu jest nieważna. Nie jest natomiast wymagane (z punktu widzenia ważności umowy przedwstępnej) – by w jej treści oznaczać termin zawarcia umowy przyrzeczonej ani też zawieranie jej w jakiejś szczególnej formie (co do zasady).

Jednakże należy mieć na uwadze, że poniekąd wymóg zawarcia w umówię przyrzeczonej istotnych postanowień umowy przyrzeczonej jest tożsamy z zawarciem w niej najważniejszych zapisów dotyczących umowy, którą zamierzamy w przyszłości zawrzeć. Co to oznacza? Jeżeli poprzez umowę przedwstępną strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej – umowy sprzedaży – strony powinny w niej zawrzeć takie elementy jak cena i przedmiot sprzedaży.

Jak już zostało wskazane wyżej – zawarcie w treści umowy przedwstępnej terminu zawarcia umowy przyrzeczonej – nie jest konieczne z punktu widzenia umowy przedwstępnej. Dopuszczalne jest zatem, aby strony nie zamieszczały w jej treści terminu zawarcia umowy przyrzeczonej. Jednocześnie, mając na uwadze te rozważania – nie ma przeszkód aby strony ten termin jednak w treści umowy przedwstępnej określiły. Przy czym, biorąc pod uwagę stanowisko orzecznicze – nie jest konieczne aby termin zawarcia umowy przyrzeczonej był wyrażony konkretną datą. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach (wyrok z dnia 14 października 2004 r., sygn. akt I ACa 714/04) oznaczenie terminu dla zawarcia umowy przyrzeczonej może jednak nastąpić nie tylko przez wskazanie konkretnej daty czy przedziału czasowego, ale także przez wskazanie pewnego zdarzenia, które jednak – przy rozsądnej ocenie sytuacji – powinno nastąpić.

O terminie stanowi również treść art. 389 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Art. 389 § 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.

Pozostając jednak przy kwestii terminu – wskazania wymaga, iż upływ terminu określonego w umówię przedwstępnej – nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej, lecz skutkuje wymagalnością roszczenia o jej zawarcia (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. Akt III C 344/05).

Oprócz tego – w umówię przedwstępnej można zawrzeć również inne kwestie i postanowienia takie jak m.in.: kara umowna, warunek, zadatek, prawo do odstąpienia od umowy.

4. Forma umowy przedwstępnej.

Skoro dokonaliśmy już charakterystyki umowy przedwstępnej z perspektywy jej obligatoryjnych i fakultatywnych elementów, warto skupić się na kolejnej istotnej kwestii – jej formie.

Co do zasady – umowa przedwstępna może być zawarta w dowolnej formie. Mimo, iż zawarcie umowy przyrzeczonej w określonej formie nie jest przesłanką jej ważności, to warto mieć świadomość, iż niekiedy forma jej zawarcia – ma istotne znaczenie na płaszczyźnie wywołania silniejszego skutku umowy przedwstępnej. Stanowi o tym art. 390 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Art. 390 § 2 Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.

5. Uchylanie się od zawarcia umowy przyrzeczonej.

Co jednak w przypadku – gdy strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej – uchyla się od jej zawarcia? Jak wskazuje art. 390 § 1 kodeksu cywilnego:

Art. 390 § 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.

Oznacza to, iż w przypadku uchylania się przez stronę od zawarcia umowy przyrzeczonej – drugiej stronie przysługuje roszczenie o naprawienie szkody poniesionej przez to, że liczyła ona na jej zawarcie. Jednak aby mówić o jakimkolwiek roszczeniu odszkodowawczym – obligatoryjnie muszą wystąpić trzy przesłanki:

1) uchylanie się przez stronę zobowiązaną do zawarcia umowy przyrzeczonej od (terminowego) wykonania ciążącego na niej obowiązku;
2) szkoda;
3) związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem (nienależytym wykonaniem) zobowiązania a powstałą szkodą.

Wskazania również wymaga, iż zakres należnego odszkodowania – ogranicza się do tzw. ujemnego interesu umownego. Co oznacza, iż granica odszkodowania sprowadza się tylko do uszczerbku wynikłego z tego, że strona wdała się w umowę przedwstępną, która nie doszła do skutku. Pomocne przy ustalaniu wartości odszkodowania jest w tym przypadku porównanie stanu majątku poszkodowanego powstałego na skutek wdania się w umowę przedwstępną ze stanem przed zawarciem umowy.

Inaczej jednak w zakresie skutków niewywiązania się z umowy przedwstępnej obrazuje się się sytuacja uprawnionego z umowy w przypadku zawarcia jej w formie szczególnej (sytuacja z art. 390 § 2 kodeksu cywilnego). W takim przypadku uprawniony może dochodzić zarówno zawarcia umowy, jak i zrezygnować z tego uprawnienia i poprzestać tylko na roszczeniu odszkodowawczym.

Jeżeli potrzebujesz konsultacji w zakresie umowy przedwstępnej – zapraszamy do kontaktu!

Nr telefonu: 530 873 216

Adres e-mail: pisma@wites.eu

GROŹBA KARALNA – PRZESTĘPSTWO Z ART. 190 KODEKSU KARNEGO

1. Czym jest groźba karalna?

Z groźbą karalną będziemy mieć do czynienia, gdy grozimy innej osobie popełnieniem przestępstwa na szkodę tej osoby albo osoby dla niej najbliższej. Przestępstwo groźby karalnej zostało przez ustawodawcę zawarte w treści art. 190 § 1 kodeksu karnego, zgodnie z którym:

Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Warto w tym miejscu pochylić się nad definicją osoby najbliższej. Otóż w rozumieniu kodeksu karnego za osobę najbliższą uważać będziemy:

– małżonka,
– wstępnego (matka, ojciec, babcia itd.),
– zstępnego (syn, córka, wnuk itd.)
– rodzeństwo,
– powinowatego w tej samej linii lub stopniu,
– osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka,
– osobę pozostająca we wspólnym pożyciu.

W związku z powyższym, z groźbą karalną będziemy mieć do czynienia także w sytuacji, gdy groźba będzie się tyczyć którejś z ww. dla nas osób. Groźba karalna jest skierowana przeciwko wolności człowieka. Jest to również przestępstwo umyślne, co oznacza iż sprawca chce wywołać u pokrzywdzonego obawę popełnienia przestępstwa.

2) Na czym polega groźba karalna?

Mając na uwadze powyższe rozważania – czynność sprawcza opisywanego przestępstwa polega na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa zarówno na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej. Samą groźbę możemy zdefiniować jako zapowiedź spowodowania konkretnej dolegliwości – rozumianej jako krzywdę.

Istotą groźby jest wywołanie u pokrzywdzonego uzasadnionej obawy, że zapowiedziana krzywda – może go spotkać. Z kolei treścią groźby karalnej – jest popełnienie przestępstwa na szkodę pokrzywdzonego albo osoby dla niego najbliższej. Ważnym aspektem przy dokonywaniu opisu omawianego przestępstwa jest fakt, iż aby można było mówić o jego popełnieniu – groźbą musi być obiektywna. Co to oznacza? Groźba musi wzbudzić w zagrożonym uzasadnioną obawę, że faktycznie zostanie ona spełniona.

Jak wskazał Sąd Najwyższy na gruncie ww. tematyki – Wzbudzenie obawy w zagrożonym należy oceniać subiektywnie, nie zaś z punktu widzenia obiektywnego niebezpieczeństwa realizacji groźby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1973 r. sygn. akt III KR 284/72).

3) Formy groźby karalnej

Art. 190 § 1 kodeksu karnego nie zawiera opisu w jaki sposób sprawca ma wykonać groźbę. Co to oznacza? Że w zasadzie groźba może mieć postać zarówno bezpośrednią, jak i dorozumianą.

Groźbę karalną można więc wyrazić m.in.:

-> na piśmie,
-> ustnie,
-> telefonicznie,
-> za pomocą gestu,
-> internetowo, np. za pośrednictwem portali społecznościowych, komunikatorów internetowych,
-> poprzez konkretne zachowanie np. przystawienie noża do gardła.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie grozić można słowem, gestem lub innym zachowaniem się, które w zamiarze grożącego ma być zrozumiane jako groźba popełnienia przestępstwa i w rzeczywistości może być tak zrozumiana (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. Akt II AKa 273/12).

Z kolei jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego groźba karalna może być wyrażona przez każde zachowanie sprawcy, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości uzewnętrznia ono groźbę popełnienia przestępstwa i wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.8.1987 r., sygn. akt I KR 225/87).

W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy uznał, iż nawet zbyt bliskie podjeżdżanie do pokrzywdzonych z jednoczesnym zwiększaniem obrotów silnika, gwałtowne hamowanie lub przyspieszanie oraz robienie tzw. kółek w pobliżu dzieci nie było normalnym zachowaniem uczestnika ruchu drogowego, ale realizowaniem znamion groźby w rozumieniu art. 190 § 1 KK, tj. zapowiedzi popełnienia przestępstwa (uszkodzenia ciała) na szkodę adresata (wyrok Sądu Najwyższego z 3.4.2008 r., IV KK 471/07)

-> Warto w tym miejscu również podkreślić, iż nie jest konieczne aby sprawca groził ofierze bezpośrednio. Groźba może zostać również przekazana przez osobę trzecią.

-> Nie jest wymagane także, aby między wyrażeniem przez sprawcę groźby, a powstaniem w pokrzywdzonym obawy jej spełnienia – zaistniała jakaś relacja czasowa. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy nie jest tak, że lęk przed spełnieniem groźby musi być wywołany wyłącznie zachowaniem sprawcy kończącym się z chwilą jej wyrażenia, ale mogą go katalizować inne okoliczności, w tym także późniejsze zachowanie sprawcy (post. SN z 21.5.2020 r., V KK 85/20.

4) Odpowiedzialność karna sprawcy i tryb ścigania przestępstwa z art. 190 § 1 kk

Przestępstwo groźby karalnej jest występkiem, za który ustawodawca przewidział sankcję karną w postaci pozbawienia wolności do lat 3.

Jaki tryb ścigania został przewidziany dla przestępstwa groźby karalnej? Art. 190 § 2 kodeksu karnego stanowi, iż przestępstwo groźby karalnej jest ściganie na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, iż to pokrzywdzony musi wyrazić wolę ścigania sprawcy. Postępowanie w sytuacji popełnienia tego przestępstwa nie będzie ścigane z urzędu.

Wniosek o ściganie przestępstwa o groźbę karalną należy złożyć ustnie bądź pisemnie Policji lub bezpośrednio prokuraturze. Ważnym czynnikiem przy tym rodzaju przestępstwa jest czynnik dowodowy – warto zatem mieć w zanadrzu np. utrwalony za pomocą nagrania moment wymówienia przez sprawcę groźby.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria – specjalizuje się również w postępowaniach karnych. W razie pytań lub wątpliwości, zapraszamy do kontaktu:

Pod adresem e-mail: pisma@wites.eu
Pod numerem telefonu: 530 873 216

Informujemy również, iż od dnia 01.02.2024 r. – znajdą nas Państwo w nowej lokalizacji – ul. Pierwszej Brygady 1c/26, 73-110 Stargard. Zapraszamy!

UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA – CZYM JEST?

Upadłość konsumencka stanowi coraz powszechniejsze rozwiązanie stosowane przez dłużników, którzy stali się niewypłacalni. Warto jednak pamiętać, że przedmiotowa instytucja powinna być ostatecznością. Jest to skomplikowane i złożone postępowanie sądowe, które przed zainicjowaniem powinno zostać skonsultowane ze specjalistą.

1) Czym jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym. Jest to złożona i szczególna procedura której celem jest oddłużenie dłużnika i umorzenie w całości albo w części zadłużenia. Jest to rozwiązanie przewidziane dla osób fizycznych, które stały się niewypłacalne, tj. osób, które utraciły zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Jak sama nazwa wskazuje – upadłość konsumencka ma zastosowanie do konsumentów, którym w rozumieniu przepisu kodeksu cywilnego są osoby dokonujące czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednakże z upadłości konsumenckiej może skorzystać jedynie osoba, która w momencie ogłoszenia upadłości nie prowadzi działalności gospodarczej. Jak już zostało wskazane postępowanie upadłościowe ma na celu przede wszystkim oddłużenie dłużnika i tym samym zaspokojenie wierzycieli.

2) Warunki ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Jakie są zatem warunki, których wystąpienie umożliwia dłużnikowi wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości?

Jak już zostało wskazane wyżej najważniejszym warunkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest stan niewypłacalności. Ze stanem niewypłacalności mamy do czynienia w sytuacji, gdy dłużnik całkowicie utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1a ustawy Prawo upadłościowe – domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące.

Oznacza to, iż dłużnik będący osobą fizyczną może złożyć wniosek gdy od ponad 3 miesięcy nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań finansowych. Oprócz tego innym warunkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest również nieumyślność dłużnika. Co to oznacza? Że dłużnik doprowadził do powstania swoich zadłużeń w sposób nieumyślny.

3) Etapy procedury ogłaszania upadłości konsumenckiej

W ramach procedury przeprowadzenia upadłości konsumenckiej możemy wyszczególnić kilka jej etapów:

1) Zebranie dokumentacji związanej z zadłużeniami,
2) Oszacowanie przybliżonej kwoty zadłużenia,
3) Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości,
4) Procedura rozpoznawania wniosku przez Sąd,
5) Ogłoszenie upadłości i przydział syndyka
6) Stworzenie planu likwidacyjnego,
7) Zaspokojenie wierzycieli ze środków pochodzących ze spieniężonego majątku dłużnika

Niewątpliwie najważniejszym krokiem jest złożenie do Sądu wniosku o ogłoszenie upadłości. W jego ramach Sąd bada, czy dłużnik spełnia warunki umożliwiające ogłoszenie upadłości. Gdy Sąd uzna, że dłużnik spełnia warunki upadłości konsumenckiej ogłasza jego upadłość. Kolejnym krokiem jest powołanie syndyka, który dokonuje spieniężenia majątku dłużnika (o ile dłużnik takowy posiada). Następnym etapem jest wykonywanie planu spłaty wierzycieli, który ustala Sąd na okres maksymalnie 3 lat. Ostatnim etapem jest wydanie przez Sąd postanowienia o umorzeniu niezaspokojonych w postępowaniu upadłościowych zobowiązań.

4) Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Warto skupić się w tym miejscu na najważniejszej kwestii związanej z upadłością konsumencką – wniosku. Jego złożenie rozpoczyna procedurę ogłoszenia upadłości konsumenckiej po zebraniu dokumentów związanych z zadłużeniami i oszacowaniu jej przybliżonej kwoty. Odpowiednie sporządzenie wniosku jest kluczowe, gdyż niedochowanie warunków formalnych lub zaniechanie dołączenia wymaganych dokumentów może stanowić przyczynę odrzucenia lub zwrotu wniosku przez Sąd.

Co w takim wypadku należy uwzględnić we wniosku o ogłoszenie upadłości? Stanowi o tym art. 4 Prawa Upadłościowego, zgodnie z którym wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:

1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2) NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
3) wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
4) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
5) aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
6) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
7) spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
8) listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
9) informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
10) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
11) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
12) oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Punkt 12, zgodnie z którym dłużnik we wniosku zamieszcza oświadczenie o prawdziwości zawartych w nim danych jest niezwykle istotny. Umieszczenie w nim jakichkolwiek danych nie znajdujących odzwierciedlenia w rzeczywistości będzie skutkować odpowiedzialnością dłużnika za szkodę.

5) Skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Przechodząc do najważniejszej kwestii – jakie są skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej? Warto w tym miejscu podkreślić, iż w ramach postępowania upadłościowego kluczową rolę w zarządzaniu majątkiem dłużnika ma syndyk. To on bowiem czuwa nad tym aby wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni. Oznacza to, iż w zasadzie dłużnik traci uprawnienia do zarządzania swoim majątkiem. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma na celu przede wszystkim oddłużenie dłużnika i zaspokojenie wierzycieli. Jednakże pamiętać należy, iż procedura ta ma zapewnić dłużnikowi środki do zapewnienia sobie podstawowych potrzeb. Co oznacza, iż w ramach upadłości konsumenckiej nie może dojść do sytuacji, iż dłużnik zostanie pozbawiony wszelkich środków. W ramach upadłości konsumenckiej dochodzi do umorzenia niespłaconych zobowiązań objętych postępowaniem upadłościowym, zaś dłużnik zostaje wykreślony przez sąd z rejestru dłużników niewypłacalnych prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy. Oczywiście upadłość konsumencka wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami – pamiętajmy bowiem, że w jej ramach dochodzi do spieniężenia majątku dłużnika. Dlatego najmniej negatywnych konsekwencji upadłość konsumencka przyniesie dłużnikom, którzy nie posiadają żadnego majątku lub posiadają majątek znikomy.

6) Podsumowanie.

Upadłość konsumencka – choć stanowić ma pomoc dla dłużników, w praktyce jest skomplikowanym i złożonym postępowaniem. W taki wypadku przed zdecydowaniem się na złożenie wniosku o upadłość konsumencką warto skonsultować się ze specjalistą, który oceni czy ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest w danych okolicznościach – jedynym i co najważniejsze – trafionym wyjściem ze spirali zadłużeń.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria z powodzeniem pomaga klientom w procedurze upadłościowej. Zachęcamy zatem do kontaktu:

pod numerem telefonu: 530 873 216
pod adresem e-mail: pisma@wites.eu

PODZIAŁ MAJĄTKU A KREDYT HIPOTECZNY – CO WARTO WIEDZIEĆ?

Kredyt hipoteczny zaciągnięty przez małżonków – jest jedną z najbardziej problematycznych kwestii przy rozwodzie i postępowaniu związanym z podziałem majątku. Co zatem warto wiedzieć znajdując się w takiej sytuacji?

1) Jak rozwód wpływa na zaciągnięty kredyt hipoteczny?

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż orzeczenie przez Sąd rozwodu w żaden sposób nie rozwiązuje kwestii kredytu hipotecznego. Rozwód nie powoduje, że małżonkowie albo jeden z małżonków przestają być dłużnikami. Małżonkowie zaciągający kredyt są solidarnie odpowiedzialni za kwestię jego spłaty i bez znaczenia pozostaje wówczas czy kredytobiorcy nadal są małżeństwem. Pomimo więc, że po orzeczeniu rozwodu między stronami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej kredyt nadal obciąża oboje małżonków.

Po orzeczeniu przez Sąd rozwodu byli małżonkowie (jeżeli nie dokonali tego wcześniej) muszą podzielić wspólny majątek. Podziału majątku można dokonać w drodze porozumienia albo w drodze postępowania sądowego. Więcej o podziale majątku dowiesz się tutaj (https://wites.eu/podzial-majatku-wspolnego-w-trakcie-trwania-malzenstwa/). Jednakże przedmiotem podziału dokonywanego przez Sąd mogą stanowić jedynie aktywa wchodzące w skład majątku wspólnego. Oznacza to, iż zobowiązania z umów kredytowych (jako pasywa) nie podlegają podziałowi. Jak podniósł Sąd Najwyższy w jednym ze swoich postanowień nie można dokonywać rozliczeń długów zaciągniętych przez oboje małżonków, bowiem mimo rozwodu dług nadal istnieje, a przerzucenie długu tylko na jednego z małżonków godziłoby w prawa wierzycieli.

2) Orzeczenie rozwodu – co dalej z kredytem hipotecznym?

Mając na uwadze powyższe rozważania w zakresie wpływu rozwodu na zaciągnięty wspólnie kredyt hipoteczny jak w takim razie rozwiązać kwestię kredytu? Otóż rozwiązań jest kilka:

a) Przejęcie długu przez jednego z małżonków

W tym przypadku chodzi o nic innego jak instytucję przejęcia długu uregulowaną przepisami kodeksu cywilnego. Jest to powszechne rozwiązanie w sytuacji, gdy byli małżonkowie zgodnie porozumieli się, że nieruchomość sfinansowana ze środków pochodzących z kredytu hipotecznego przypadnie jednemu z nich. Warto jednak mieć na uwadze, że to czy dojdzie do skutecznego przejęcia długu zależy od Banku, który nie ma obowiązku wyrażać na takie rozwiązanie zgody. W związku z tym w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek do Banku o wyrażenie zgody na przejęcie długu przez jednego z małżonków.

Pomyślne rozpatrzenie wniosku zależy między innymi od tego czy małżonek przejmujący dług dysponuje wystarczającą zdolnością kredytową. Jeżeli tak – do umowy kredytu sporządza się i dołącza podpisany przez oboje małżonków aneks. W takiej sytuacji dłużnikiem wobec Banku pozostaje tylko ten z małżonków, który zadeklarował się przejąć kredyt i wiążące się z nim zobowiązania. Co jednak w sytuacji, gdy małżonek nie dysponuje wystarczającą zdolnością kredytową? W takim przypadku możliwe jest przystąpienie do kredytu nowego współkredytobiorcy np. rodzica. W tym przypadku jednak Bank również będzie badał zdolność kredytową nowego kredytobiorcy.

b) Sprzedaż nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym

Innym sposobem rozwiązania kwestii kredytu hipotecznego po rozwodzie jest sprzedaż nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym. W takim wypadku dochodzi do spłaty długu ze środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości. Przy takim rozwiązaniu nie jest wymagana zgoda Banku. To rozwiązanie najczęściej znajduje zastosowanie, gdy byli małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia w kwestii dalszej spłaty kredytu.

c) Wynajem nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym

Jeszcze innym rozwiązaniem jest postanowienie przez byłych małżonków o wynajmie nieruchomości obciążonej kredytem hipotecznym. W takim przypadku podobnie jak w sytuacji sprzedaży mieszkania środki pochodzące z najmu można przeznaczyć na spłatę zobowiązania wobec Banku. Warto jednak mieć na uwadze, iż na wynajem mieszkania konieczna jest zgoda obu małżonków.

3) Roszczenie regresowe po spłacie kredytu hipotecznego

Co jednak w sytuacji, gdy to tylko jeden z małżonków dokona spłaty wspólnie zaciągniętego kredytu hipotecznego? W takiej sytuacji małżonek, który spełnił świadczenie (w całości lub w części) może żądać od drugiego małżonka będącego dłużnikiem solidarnym zwrotu w częściach równych (roszczenie regresowe). W jakim trybie rozpoznawane są wzajemne roszczenia małżonków z tytułu spłacenia długów? W postępowaniu o podział majątku wspólnego. Wskazania wymaga, iż w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga również o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Warto jednak wiedzieć, iż roszczenie regresowe przysługuje do czasu. Małżonek, który spłacił kredyt hipoteczny w całości lub w części traci uprawnienie do żądania zwrotu jeżeli nie wystąpi z nim w trakcie postępowania działowego. Zaniechanie przez małżonka zgłoszenia roszczenia regresowego z tytułu spłaty kredytu mieszkaniowego przed zapadnięciem w postępowaniu działowym prawomocnego postanowienia skutkuje co do zasady utratą możliwości podnoszenia przedmiotowego roszczenia w ramach odrębnego postępowania.

4) Podsumowanie

Warto zdawać sobie sprawę, iż orzeczenie rozwodu między stronami w żaden sposób nie rozwiązuje kwestii związanej z zaciągniętym przez byłych małżonków kredytem hipotecznym. Z tego też względu najwłaściwszym rozwiązaniem jest jak najszybsze ustalenie między byłymi małżonkami ww. kwestii. Warto również wiedzieć co można zrobić z kredytem hipotecznym po orzeczeniu rozwodu. Niewątpliwie najmniej skomplikowanym rozwiązaniem jest przejęcie długu hipotecznego przez jednego z małżonków. Trzeba jednak mieć świadomość, iż każdorazowo wymaga to nie tylko zgody Banku ale również dysponowaniem przez małżonka przejmującego zdolności kredytowej. To, co zrobić z obciążeniem hipotecznym w głównej mierze zależy od wzajemnych ustaleń byłych małżonków ale również ich sytuacji i możliwości finansowych. Należy mieć jednak na uwadze, iż kredyt hipoteczny nie podlegają podziałowi przez Sąd.

ALIENACJA RODZICIELSKA – CZYM JEST I JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

Alienacja rodzicielska jest coraz bardziej powszechnym zjawiskiem. Wynika to przede wszystkim z wciąż rosnącej liczby postępowań rozwodowych, które rzadko odbywają się w przyjemnych i przyjacielskich relacjach między byłymi małżonkami. To z kolei negatywnie wpływa na dziecko. Czym zatem jest alienacja rodzicielska i jakie może nieść za sobą konsekwencje?

1) Czym jest alienacja rodzicielska?

Alienacja rodzicielska to nic innego jak sytuacja, podczas której jeden z rodziców negatywnie wpływa na relacje dziecka z drugim rodzicem. Jest to więc zespół świadomych (ale również i nieświadomych) zachowań, których konsekwencją jest zaburzenie relacji pomiędzy dzieckiem, a co najmniej jednym z rodziców. Takie zachowania mają na celu negatywne nastawienie dziecka względem rodzica, a w konsekwencji jak największe ograniczenie roli rodzica w życiu dziecka. Opisywane zjawisko ma przede wszystkim miejsce w rodzinach, w której doszło do rozwodu między małżonkami ale i nie tylko – dochodzi do niego również w małżeństwach.

2) Alienacja rodzicielska – jakie przybiera formy?

Alienacja rodzicielska może polegać na różnych zachowaniach i w związku z tym przybierać wiele form. Rodzic dopuszcza się alienacji rodzicielskiej, gdy przykładowo zachowuje się w poniższy sposób:

– manipuluje emocjami dziecka,
– stosuje szantaż emocjonalny celem ukształtowania w dziecku negatywnych emocji względem drugiego rodzica,
– nastawia dziecko przeciwko drugiemu rodzicowi np. poprzez opowiadanie mu negatywnych historii na temat rodzica,
– krytykuje drugiego rodzica w obecności dziecka,
– wzbudza w dziecku wyrzuty sumienia po spotkaniu z jednym z rodziców,
– zakazuje dziecku okazywania uczuć względem drugiego rodzica,
– zakazuje rozmawiania o jednym z rodziców,
– obwinia jednego rodzica przy dziecku za rozstanie,
– wyrzuca prezenty lub rzeczy, które dziecko otrzymało od jednego z rodziców,
– wzbudza w dziecku strach przed osobą drugiego rodzica,
– nie informuje drugiego rodzica o istotnych kwestiach związanych z życiem dziecka lub zataja je przed drugim rodzicem.,
– podejmuje działania mające na celu utrudnienie lub wręcz uniemożliwienie kontaktu dziecka z drugim rodzicem.

3) Konsekwencje alienacji rodzicielskiej

Jak zostało wyżej przedstawione – alienacja rodzicielska jest niebezpiecznym zjawiskiem, które niejednokrotnie może wywrzeć trwałe skutki w zakresie rozwoju dziecka. Bardzo często dziecko doświadczające od strony rodziców zachowań o charakterze alienacji wymaga wsparcia psychologa. Wskutek alienacji rodzicielskiej u dziecka mogą pojawić się m.in. takie problemy jak:

– zaburzenia odżywiania,
– zaburzenia lękowe,
– stany depresyjne,
– zachowania agresywne,
– wycofanie społeczne i problemy z nawiązaniem relacji.

Warto więc mieć świadomość, iż niechęć jednego rodzica względem drugiego objawiająca się w postaci alienacji rodzicielskiej stanowi przemoc psychiczną wobec dziecka i może powodować szereg negatywnych skutków. Długotrwałe doświadczanie przez dziecko alienacji rodzicielskiej zaburza nie tylko jego relacje z rodzicem, ale również może doprowadzić u dziecka do zachowań autodestrukcyjnych. Dziecku, które doświadcza alienacji rodzicielskiej niejednokrotnie brakuje bowiem wsparcia i poczucia bezpieczeństwa ze strony rodziców.

4) Alienacja rodzicielska a prawo

Jak jednak kwestię alienacji rodzicielskiej reguluje prawo? Jakie krótki prawne można podjąć w przypadku alienacji rodzicielskiej?

Alienacja rodzicielska może być przedmiotem wniosku rodzica w przedmiocie ograniczenia albo pozbawienia władzy rodzicielskiej drugiemu z rodziców. Oprócz tego, w sytuacji gdy rodzic uporczywie utrudnia lub uniemożliwia kontakty z dzieckiem drugi rodzic może wystąpić z wnioskiem o ich uregulowanie przez Sąd. Więcej o wniosku o uregulowanie kontaktów z dzieckiem dowiesz się tutaj (https://wites.eu/wniosek-o-uregulowanie-kontaktow-z-dzieckiem/). W sytuacji, gdy sprawa o uregulowanie kontaktów z dzieckiem jest w toku, a rodzic w tym czasie doświadcza uciążliwego utrudniania ich realizacji można również wystąpić z dodatkowym wnioskiem o zabezpieczenie kontaktów do czasu wydania przez Sąd postanowienia w tym zakresie.

Co jednak w sytuacji, gdy rodzice mają uregulowane kontakty z dzieckiem, a mimo to drugi rodzic nie respektuje tego postanowienia? W tym przypadku zastosowanie mogą znaleźć przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Jak stanowi treść art. 598(15) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

§ 1. Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.

Z kolei jak wynika z treści art. 598 (17) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

§ 1. Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa w art. 5821 § 2 pkt 1.

Oznacza to, iż w sytuacji gdy rodzic mimo ustalenia harmonogramu realizacji kontaktów z dzieckiem nie respektuje jego zapisów Sąd może nałożyć na nią obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej albo zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych przez uprawnionego w związku z przygotowaniem do kontaktu.

Idąc dalej, nie można również zapominać, iż alienacja rodzicielska – kwalifikowana może być również jako przestępstwo z art. 207 § 1 kodeksu karnego. Zgodnie z przytoczonym przepisem:

art. 207 § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Pamiętać należy, iż alienacja rodzicielska jest formą przemocy psychicznej stosowanej wobec dziecka.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w sprawach rodzinnych. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

NIEGODNOŚĆ DZIEDZICZENIA – CZYM JEST I JAKIE NIESIE ZA SOBĄ SKUTKI?

Wskazania wymaga, iż w niektórych sytuacjach otrzymanie spadku po określonym spadkodawcy przez konkretną osobę – mogłoby zostać uznane za niesprawiedliwe z uwagi na określone postępowanie potencjalnego spadkobiercy. W takim właśnie przypadku ustawodawca przewidział instytucję niegodności dziedziczenia. Instytucja ta polega na wyłączeniu przez sąd od dziedziczenia spadkobiercy z uwagi na dopuszczenie się przez niego określonych czynów. Skutek przedmiotowego wyłączenia polega na tym, iż spadkobiercę traktuje się jak osobę, która nie dożyła otwarcia spadku. Jakie zatem czyny potencjalnego spadkobiercy, będą stanowić dostateczny powód niegodności dziedziczenia?

1. Katalog przesłanek niegodności dziedziczenia

Ustawodawca w treści art. 928 kodeksu cywilnego, dokonał wyszczególnienia czynów spadkobiercy, których popełnienie może warunkować uznaniem spadkobiercy za niegodnego. Co będziemy do nich zaliczać?

1. dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy,
2. nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy w taki sam sposób w jego sporządzeniu lub odwołaniu,
3. umyślne ukrycie/zniszczenie/podrobienie testamentu spadkodawcy albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego,
4. uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub inną umową,
5. uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

2. Umyślne ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy

Kiedy będziemy mieć do czynienia z ciężkim przestępstwem przeciwko spadkodawcy? W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, iż według przepisów kodeksu karnego – za przestępstwo będziemy uważać zarówno zbrodnię jak i występek. Co jednak kryje się pod definicją „ciężkiego przestępstwa” Według stanowiska wyrażonego w orzecznictwie ostateczną ocenę „ciężkości” czynu i tego czy w następstwie uzasadnia on uznanie spadkobiercy za niegodnego – należy dokonać na tle okoliczności konkretnego przypadku.

Jakie więc przykładowo przestępstwa popełnione przeciwko spadkodawcy będą uznawane jako przesłanka do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia?

– przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu,
– przestępstwa przeciwko wolności,
– przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności,
– przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece,
– przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.

3. Nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy w taki sam sposób w jego sporządzeniu lub odwołaniu

Wprowadzenie powyższej przesłanki miało na celu przede wszystkim ochronę swobody testowania spadkodawcy przed podstępem lub groźbą ze strony spadkobiercy. Oznacza to, iż nie chodzi w tym przypadku tylko o działanie samego spadkobiercy, ale również i osoby trzeciej. W doktrynie przyjmuje się, iż także działanie osoby trzeciej, która z polecenia lub na prośbę spadkobiercy podstępnie wprowadza spadkodawcę w błąd lub w inny sposób za pomocą gróźb doprowadza do sytuacji, w której spadkodawca sporządza lub odwołuje testament albo którejś z tych czynności nie dokonuje – uznawać należy jako przesłankę uznania spadkobiercy za niegodnego. Oznacza to, iż spadkobierca nie musi działać samodzielnie i w sposób bezpośredni by uznać go za niegodnego dziedziczenia.

Ponadto w doktrynie wyrażany jest także pogląd, zgodnie z którym podstępne nakłonienie spadkodawcy przez spadkobiercę do sporządzenia testamentu stanowi podstawę do orzeczenia o niegodności dziedziczenia tego spadkobiercy nawet w sytuacji, gdy testament jest nieważny (np. z uwagi na niedochowanie warunków związanych z jego sporządzaniem).

4. Umyślne ukrycie/zniszczenie/podrobienie testamentu spadkodawcy albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego

W tym przypadku o istnieniu przedmiotowej przesłanki decyduje intencja działania spadkobiercy. W tej sytuacji obojętne jest to, czy spadkobierca odniesie korzyść ze swojego działania, czy też korzyść ta przeznaczona jest innej osobie.

– Z umyślnym ukryciem testamentu będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy spadkobierca umyślnie zmieni miejsce przechowywania testamentu, ale również gdy działa w taki sposób, że nie ujawnia miejsca, w którym się on znajduje wobec osób trzecich.

– Z umyślnym zniszczeniem z kolei będziemy mieć do czynienia gdy spadkobierca podejmie takie działania względem dokumentu, które uniemożliwią odtworzenie jego treści.

– Z podrobieniem testamentu mamy do czynienia w przypadku, gdy dokument ten zostanie sporządzony przez inną osobę niż testator i w okolicznościach stwarzających pozory, że dokument pochodzi od niego.

– Przerobienie testamentu polega na wprowadzeniu przez osobę (niebędącą testatorem) zmian w treści dokumentu, który został sporządzony przez testatora.

– Z kolei świadome skorzystanie z testamentu przerobionego lub podrobionego polega na tym, ze osoba na podstawie tego testamentu uzyskuje jakąś korzyść jednocześnie zdając sobie sprawę, że testament został podrobiony lub przerobiony.

Podrobienie lub przerobienie testamentu musi być dokonane w celu zniweczenia woli spadkodawcy wyrażonej w tym testamencie.

5. Zmiany w zakresie przesłanek niegodności dziedziczenia od 15 listopada 2023 r.

Od 15 listopada 2023 r. ustawodawca ustawą o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 lipca 2023 r. wprowadził kolejne dwie przesłanki niegodności dziedziczenia, do który zaliczać będziemy:

– uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub inną umową,

– uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

6. Skutki uznania za niegodnego dziedziczenia

Podsumowując ww. rozważania – jakie są zatem skutki uznania danej osoby za niegodnej dziedziczenia? Otóż, taka osoba zostaje wyłączona od dziedziczenia i traktuję się ją jako osobę, która nie dożyła otwarcia spadku. Osoba taka nie ma również prawa do zachowku.

Oznacza to, że skutkiem niegodności jest pozbawienie spadkobiercy wszelkich praw do spadku.

Niegodność dziedziczenia wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego, a sprawę o niegodność dziedziczenia może zainicjować każda osoba mająca w tym interes prawny. Z przedmiotowym powództwem można wystąpić w terminie roku od dowiedzenia się o przyczynie niegodności, jednakże nie później niż w terminie 3 lat od chwili otwarcia spadku.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria zajmuje się również sprawami spadkowymi. W razie pytań lub wątpliwości serdecznie zapraszamy do kontaktu!

Pod numerem telefonu:

Pod adresem e-mail: pisma@wites.eu

INTERCYZA – CZYM JEST I NA CZYM POLEGA?

Z chwilą zawarcia małżeństwa – co do zasady między stronami z mocy ustawy powstaje wspólność majątkowa. Na skutek zawarcia małżeństwa wyodrębniają się bowiem trzy majątki: majątek wspólny oraz odrębne majątki każdego z małżonków. Do powstania wspólności majątkowej nie dojdzie jednak w sytuacji, gdy małżonkowie zdecydują się na zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej.

1) Czym jest intercyza?

Intercyza to umowa majątkowa małżeństwa zawierana między małżonkami albo osobami zamierzającymi wstąpić w związek małżeński. Na skutek jej zawarcia, dochodzi do zmiany stosunków małżeńskich. Wskazania wymaga, iż jest kilka rodzajów intercyz. Warto więc wiedzieć, że mimo iż intercyza kojarzy się z pewnymi ograniczeniami może doprowadzać również do rozszerzenia wspólności majątkowej.

2) Rodzaje majątkowych umów małżeńskich

Rodzaj intercyzy zależy przede wszystkim od celu jaki chcą osiągnąć małżonkowie (lub przyszli małżonkowie). O małżeńskich umowach majątkowych stanowi treść art 47 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.

a) umowa wyłączająca wspólność majątkową – jest najczęściej stosowaną małżeńską umową majątkową. Na jej podstawie zostaje wprowadzona między małżonkami rozdzielność majątkowa albo rozdzielność z wyrównaniem dorobków. Oznacza to, iż pomimo zawarcia małżeństwa między małżonkami nie powstaje majątek wspólny. Występują wówczas jedynie majątki osobiste małżonków. Umowa ustanowienia rozdzielności majątkowej (rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków), w odróżnieniu od ustanowienia rozdzielności przez sąd, nie wymaga istnienia ważnych ku temu powodów. Decydujące znaczenie ma zgodny zamiar obojga małżonków. W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej w czasie trwania małżeństwa wspólność ustawowa ustaje z chwilą zawarcia umowy, chyba że małżonkowie określili jej ustanie w terminie późniejszym. Natomiast w razie zawarcia takiej umowy majątkowej przed zawarciem małżeństwa, wspólność ustawowa w ogóle nie powstaje, małżonków zaś już od chwili zawarcia małżeństwa obowiązuje rozdzielność majątkowa.

b) umowa wprowadzająca ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków – jest to umowa bardzo zbliżona do umowy pełnej rozdzielności majątkowej. Jednakże w jej ramach małżonek, którego dorobek wskutek zawarcia umowy jest mniejszy może żądać wyrównania dorobków. Co to oznacza? Małżonek może wówczas żądać różnicy wzrostu wartości jego majątku i majątku drugiego małżonka po zawarciu małżeństwa. Celem ustalenia czy dorobek faktycznie w danych okolicznościach istnieje należy zestawić wartość majątku z dnia ustanowienia ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków oraz wartość majątku w dniu ustania tego ustroju.

c) umowa rozszerzająca wspólność majątkową – w tym przypadku dochodzi do sytuacji, w której do majątku wspólnego małżonków wchodzą także te składniki majątkowe, które wchodziłyby do majątku osobistego małżonka. Rozszerzoną wspólnością majątkową małżonkowie mogą objąć wszystkie rodzaje przedmiotów, które stanowiłyby osobisty majątek każdego z nich.

Warto w tym miejscu również wskazać, iż małżonkowi mogą także rozszerzyć wspólność przez objęcie nią tylko niektórych przedmiotów, które według ogólnych zasad wchodziłyby do majątku osobnego małżonka. Jednakże w takim wypadku należy precyzyjnie określić te przedmioty, które na mocy zawartej umowy stają się składnikami majątku wspólnego.

Ponadto, w przypadku omawianej umowy możliwe jest również jej ograniczenie do objęcia wspólnością w całości lub w części tylko majątków osobistych małżonków posiadanych w chwili zawarcia umowy z utrzymaniem na przyszłość tych stosunków majątkowych, które wynikają z ogólnych przepisów o wspólności ustawowej.

d) umowa ograniczająca wspólność majątkową – w tym przypadku poprzez zawarcie umowy małżonkowie (nie wyłączając wspólności majątkowej) ograniczają jej zakres. Małżonkowie mogą ograniczyć wspólność ustawową przez wyłączenie z majątku wspólnego określonych rodzajowo składników majątkowych.

3) Zawarcie umowy majątkowej

Omawiając kwestie związane z majątkowymi umowami małżeńskimi warto również zagłębić się w tematykę związaną z kwestiami formalnymi. W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż umowa majątkowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Oznacza to, iż chcąc sporządzić intercyzę należy udać się do notariusza. Przed sporządzeniem umowy notariusz powinien upewnić się co do rzeczywistej woli stron (tym bardziej, jeżeli w ramach umowy dochodzi do rozszerzenia albo ograniczenia wspólności ustawowej).

Wskazania wymaga, iż niedopuszczalne jest zawarcie innej umowy majątkowej. Niedopuszczalne jest także łączenie elementów dwóch umów np. częściowo wspólność ustawową ograniczyć, a częściowo rozszerzyć. Ponadto, niedopuszczalne jest także zamieszczanie w małżeńskiej umowie majątkowej innych umów, np. o zniesienie współwłasności.

4) Zmiana albo rozwiązanie małżeńskiej umowy majątkowej – czy są możliwe?

Wskazania wymaga, iż umowa majątkowa reguluje stosunki majątkowe między małżonkami przez czas trwania związku małżeńskiego. Jednakże możliwe jest również odmienne uregulowanie stosunków majątkowych (niż wynika z dotychczasowej umowy majątkowej) przez zawarcie nowej umowy majątkowej, która będzie zmieniać dotychczasową umowę i jej postanowienia. Umowa majątkowa małżeńska może być również rozwiązana. Jak bowiem wynika z treści art. 47 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Pamiętać jednak należy, iż również w przypadku zawarcia umowy, która będzie zmieniać treść dotychczasowej umowy majątkowej musi być ona zawarta w formie aktu notarialnego.

Oznacza to, iż małżonkowie mogą w każdej chwili zmienić lub rozwiązać zawartą umowę majątkową. Jak to jednak wygląda w przypadku zawarcia omawianej umowy przed wstąpieniem w związek małżeński? Otóż, w takiej sytuacji – zawarta umowa majątkowa może być zmieniona jak i rozwiązana zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i po jego zawarciu.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnych i posiada wieloletnie doświadczenie w postępowaniach rozwodowych. W razie pytań zachęcamy od kontaktu.

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu

WARUNKOWE UMORZENIE POSTĘPOWANIA KARNEGO – CZYM JEST?

Nawet w przypadku udowodnienia oskarżonemu winy w postępowaniu karnym – nie zawsze będzie to jednoznaczne z wydaniem przez Sąd wyroku skazującego. Przepisy kodeksu karnego przewidują możliwość zastosowania przez Sąd instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego, które uchroni oskarżonego od odbywania kary w zakładzie karnym. Czym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego i w jakich sytuacjach Sąd może je zastosować?

1) czym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego i co ma na celu?

O instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego stanowi treść art. 66 kodeksu karnego, zgodnie z którym:

art. 66 § 1. Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Zanim przejdziemy do scharakteryzowania przesłanek umożliwiających zastosowanie omawianej instytucji w pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na sformułowanie „Sąd może” co oznacza, iż nawet po spełnieniu wszystkich przesłanek do zastosowania warunkowego umorzenia postępowania – Sąd nie ma obowiązku jego stosowania.

Co ma na celu instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego? Jak wskazano w uzasadnieniu rządowego projektu kodeksu karnego „warunkowe umorzenie jest w gruncie rzeczy warunkowym (na próbę) zwolnieniem od ponoszenia przez sprawcę kary, a oznacza w istocie kontrolowaną wolność. Stopień kontroli zależy od tego, czy orzeczono dozór, oraz od rodzaju zastosowanych obowiązków probacyjnych. Negatywny wynik próby otwiera możliwość orzeczenia racjonalnej kary lub środka karnego z uwzględnieniem zachowania się sprawcy po orzeczeniu o warunkowym umorzeniu?.

Inaczej mówiąc – celem warunkowego umorzenia postępowania karnego jest uchronienie „drobnych” przestępców przed zastosowaniem tradycyjnej kary z uwagi na to, iż popełnione przez nich przestępstwo cechuje się niską społeczną szkodliwością.

2) przesłanki stosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego

Idąc dalej w powyższych rozważaniach – jakie są przesłanki, od których wystąpienia warunkuje się możliwość zastosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego?

Wskazania wymaga, iż Sąd może zastosować omawianą instytucję tylko w przypadku łącznego wystąpienia poniższych przesłanek:

1) gdy wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
2) okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości,

3) postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, a także dotychczas prowadzony przez niego sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa,
4) sprawca nie był karany za przestępstwo umyślne,

Tylko łączne wystąpienie ww. przesłanek umożliwiają zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Oprócz ww. przesłanek istnieje jeszcze dodatkowy warunek stosowania ww. instytucji. Otóż §2 art. 66 kodeksu karnego stanowi, iż warunkowego umorzenia postępowania nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

3) okres próby i obowiązki przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego

Idąc dale, podkreślenia wymaga, iż warunkowe umorzenie postępowania karnego następuje na okres próby, która wynosi od roku do 3 lat i ma na celu przede wszystkim oddziaływać wychowawczo na sprawcę oraz weryfikować postawioną prognozę kryminologiczną. Okres próby jest niczym innym jak okresem kontrolowanej wolności, w którym sprawca powinien wywiązać się z nałożonych na niego obowiązków lub środków karnych.

Okres próby rozpoczyna się od uprawomocnienia się orzeczenia, tzn. od dnia następnego po dniu, w którym upłynął termin do zaskarżenia orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania. Sąd w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie karne musi dokładne oznaczyć okres próby, na jaki następuje.

Warto wiedzieć, iż w przypadku warunkowego umorzenia postępowania Sąd zarówno musi jak i może nałożyć na sprawcę określone obowiązki. W szczególności w trakcie okresu próby Sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji lub organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Jest to rozwiązanie fakultatywne, co oznacza, iż Sąd może ale nie musi je stosować. Ponadto Sąd może również nałożyć na sprawcę takie obowiązki jak:

– informowanie sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
– przeproszenie pokrzywdzonego,
– wykonywanie ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
– powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
– poddanie się terapii uzależnień,
– poddanie się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,
– uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
– powstrzymywanie się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
– opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
– świadczenie pieniężne,
– zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2

Jest jednak katalog obowiązków, których stosowanie przy zastosowaniu warunkowego umorzenia postępowania jest obligatoryjne. Co do nich należy?

– obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części,
– zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (w miarę możliwości),
– nawiązka (zamiast ww. obowiązków)

4) kiedy Sąd podejmuje warunkowo umorzone postępowanie karne?

Idąc dalej, kiedy Sąd podejmie postępowanie, które warunkowo umorzył? Również w tym przypadku istnieje rozróżnienie okoliczności, w przypadku których sąd może lub musi podjąć postępowanie.

a) obligatoryjne podjęcie warunkowo umorzonego postępowania:

Sąd zawsze podejmie warunkowo umorzone postępowanie karne, gdy sprawca w ww. okresie próby popełnił jakiekolwiek przestępstwo umyślne. Wskazania wymaga, iż popełnienie tego przestępstwa musi być stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym. Wyrok nie musi uprawomocnić się w okresie próby ale musi to nastąpić w okresie 6 miesięcy od dnia jej zakończenia.

Sąd podejmie również postępowanie karne, jeżeli sprawca po udzieleniu mu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora – w okresie próby rażącą narusza porządek prawny (np. popełnił przestępstwo, uchyla się od dozoru lub wykonania nałożonego obowiązku albo środka karnego). Sąd jednak nie podejmie w takim przypadku postępowania, gdy przemawiają za tym jakieś szczególne względny dotyczące okoliczności danej sprawy.

b) fakultatywne podjęcie warunkowo umorzonego postępowania:

Z kolei Sąd może podjąć warunkowo umorzone postępowanie w sytuacji, gdy sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, co ma miejsce gdy:

– popełnił przestępstwo,
– uchyla się od dozoru,
– uchyla się od wykonanie nałożonego na niego obowiązku,
– uchyla się od wykonanie orzeczonego środka karne, środka kompensacyjnego lub przepadku,
– nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody

Oprócz tego, Sąd może również podjąć warunkowo umorzone postępowanie, jeżeli sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.

Warto wiedzieć również, iż w nie zawsze Sąd może podjąć warunkowo umorzone postępowanie. Sąd nie może podjąć postępowania później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria zajmuje się również sprawami karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

STALKING – CZYM JEST I CO ZA NIEGO GROZI?

Stalking staje się coraz bardziej powszechnym przestępstwem. Niewątpliwie na rozpowszechnienie omawianego przestępstwa wpływ ma rozwój social mediów, które wbrew przekonaniu wielu osób nie zapewniają anonimowości, a w związku z tym bezkarności. Czym w takim wypadku jest stalking i kiedy będziemy mieć z nim do czynienia?

1) Czym jest stalking?

Przestępstwo stalkingu zostało uregulowane w art. 190a kodeksu karnego. Zgodnie z przytoczoną regulacją:

§ 1 Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby dla niej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność,podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

Oznacza to, że ze stalkingiem będziemy mieć do czynienia w przypadku nękania. Jednakże podkreślenia wymaga, iż nie chodzi o zwykłe nękanie, a o nękanie, które charakteryzuje się uporczywością. Czy jest więc uporczywe nękanie?

Nękanie można określić jako zbiór takich zachowań, które mają na celu wzbudzenie u drugiej osoby poczucia udręczenia, zastraszenia, zdominowania, upokorzenia, trapienia. Z kolei z uporczywością – będziemy mieć do czynienia, gdy dane zachowanie będzie nieustające, powtarzające się, trwające długo.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu „o uporczywym zachowaniu się sprawcy świadczy z jednej strony jego szczególne nastawienie psychiczne, wyrażające się w nieustępliwości nękania, tj. trwaniu w swego rodzaju uporze, mimo próśb i upomnień pochodzących od pokrzywdzonego lub innych osób o zaprzestanie przedmiotowych zachowań, z drugiej natomiast strony dłuższy upływ czasu, przez który sprawca je podejmuje” (wyrok z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt II AKa 18/14).

Oznacza to, że nie można zakwalifikować jako stalkingu zachowania, które miało jedynie jednorazowa postać.

Idąc dalej, podkreślenia wymaga, iż stalking – jest przestępstwem skutkowym. Co to oznacza? Że do uznania, iż doszło do jego popełnienia niezbędne jest wystąpienie konkretnego skutku. W tym przypadku – wzbudzenie poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, a także naruszenie prywatności.

2) Jakie formy przybiera stalking?

Skoro już wiadomo, że ze stalkingiem będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy zachowanie sprawcy będzie przybierać postać uporczywego nękania warto pochylić się nad tym, jakie formy przybiera stalking.

Do najczęstszych zachowań kwalifikowanych jako stalking uznać należy:

– śledzenie,
– uporczywe dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów,
– nagrywanie, fotografowanie ofiary bez jej zgody,
– upublicznianie wizerunku,
– podszywanie się pod kogoś,
– narzucanie swojej obecności/nachodzenie,
– rozpowszechnianie o ofierze nieprawdziwych informacji,
– szantaż emocjonalny.

3) Stalking – sankcja karna

Jaka jest więc sankcja karna za dopuszczenie się przestępstwa stalkingu?

W tym miejscu warto podkreślić, iż ustawodawca przewidział dwa typy przestępstwa stalkingu typ podstawowy i typ kwalifikowany, który warunkuje surowszą odpowiedzialność karną.

Za typ podstawowy stalkingu ustawodawca przewidział karę pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do 8 lat.

Kiedy jednak będziemy mieć do czynienia z typem kwalifikowanym? Ustawodawca typ kwalifikowany przestępstwa stalkingu uregulował w § 3 art. 190a kodeksu karnego, zgodnie z którym:

Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Oznacza to, iż ustawodawca przewidział zaostrzenie odpowiedzialności karnej w sytuacji, gdy skutkiem uporczywego nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie.

4) Stalking – tryb ścigania

Wskazania również wymaga, iż stalking jest występkiem, którego ściganie następuje w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kwalifikowanej postaci stalkingu (takiej, której skutkiem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie), bowiem w takiej sytuacji ściganie również odbywa się w trybie publicznoskargowym jednakże z urzędu. Oznacza to, iż w takim wypadku nie ma potrzeby składania przez pokrzywdzonego wniosku o pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się również sprawami karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ – PRZESŁANKI I PROCEDURA

1. Czym jest władza rodzicielska?

Zanim przejdziemy do szczegółowego omawiania przesłanek i procedury ograniczenia władzy rodzicielskiej należy pochylić się nad tym – czym właściwie jest władza rodzicielska? Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji władzy rodzicielskiej. Jednakże najogólniej rzecz ujmując – jest to zespół obowiązków i praw rodziców względem małoletniego dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenia jego interesów. Władza rodzicielska stanowi pieczę wykonywaną w interesie dziecka. Dlatego najważniejszą funkcją, którą pełni władza rodzicielska jest funkcja ochronna. Władza rodzicielska trwa aż do pełnoletności, co m.in. oznacza, że z chwilą uzyskania przez dziecko pełnoletności władza rodzicielska wygasa.

Jak jednak wygląda wykonywanie władzy rodzicielskiej w sytuacji, gdy rodzice żyją w rozłączeniu?

Jak wynika z treści art. 107 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd. opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Oznacza to, iż przyczyną i warunkiem ograniczenia władzy rodzicielskiej jest zaistnienie zagrożenia dla dobra dziecka.

2. Ograniczenie władzy rodzicielskiej – na czym polega?

Najprościej rzecz ujmując – ograniczenia władzy rodzicielskiej będzie polegać na pozbawieniu jednemu (lub obojgu) rodzicom pełnej swobody w sprawowaniu pieczy nad dzieckiem. Może to polegać np. na odebraniu prawa do decydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka. Jednakże zakres ograniczeń i to czego będą się one tyczyć zależą od konkretnej sprawy.

3. Kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską?

Idąc więc dalej w naszych rozważaniach – kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską? Wystąpienie jakich sytuacji, będzie uzasadniało możliwość ograniczenia władzy rodzicielskiej?

Można w tym przypadku dokonać poniższego rozróżnienia na przyczyny zawinione i niezawinione (niezależne od rodzica):

a) przyczyny zawinione: nadużywanie alkoholu, przemoc, zaniedbywanie podstawowych obowiązków rodzicielskich,
b) przyczyny niezawinione: choroba, brak porozumienia z drugim z rodziców.

Jakie są najczęstsze przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej?

– brak zainteresowania dzieckiem,
– nieutrzymywanie kontaktów z dzieckiem,
– konflikt między rodzicami,
– brak współdziałania między rodzicami w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej,
– duża odległość pomiędzy miejscami zamieszkania rodziców,
– odbywanie przez jednego z rodziców kary pozbawienia wolności,
– choroba psychiczna jednego z rodziców.

4. Przykładowe formy ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Do najczęstszych form ograniczenia władzy rodzicielskiej zaliczyć można:

– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci w zakresie leczenia obarczonego ryzykiem,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w sprawach wyboru szkoły, zawodu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii zmiany miejsca stałego pobytu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii wyjazdów zagranicznych,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o posiadaniu paszportu.

5. Sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Wskazanie wymaga, iż do ograniczenia władzy rodzicielskiej, może dojść na dwa sposoby:

1) na wniosek

w tym przypadku, z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej może wystąpić jeden z rodziców albo każdy, kto posiada wiedzę o tym, iż dobro dziecka jest zagrożone. Przedmiotowy wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego i Nieletnich) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Wniosek będzie rozpatrywany w trybie nieprocesowym. Co należy wskazać w takim wniosku?

– imię i nazwisko wnioskodawcy i uczestników postępowania, wskazanie numerów PESEL i adresów stron,
– datę i miejscowość,
– oznaczenie właściwego sądu,
– żądanie ograniczenia władzy rodzicielskiej,
-uzasadnienie żądania (wskazanie konkretnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, np. zaświadczenia, zdjęcia, zeznania świadków, nagrania),
– podpis.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej możesz wystąpić także w ramach innego toczącego się postępowania, np. w sprawie o rozwód lub ustalenie ojcostwa)

Idąc dalej, jeśli już doszło do złożenia wniosku w sądzie, a wniosek spełnia wszystkie warunki formalne – sąd w dalszej kolejności – wyznaczy termin rozprawy. Podczas rozprawy sąd w szczególności przeprowadzi postępowanie dowodowe i będzie starał się ustalić – czy dobro dziecka jest zagrożone.

2) z urzędu

Niewątpliwie dużo częściej do ograniczenia władzy rodzicielskiej następuje wskutek złożenia wniosku. Jednakże trzeba mieć również na uwadze, że do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść także z urzędu, np. na skutek złożenia zawiadomienia do sądu opiekuńczego przez policję lub szkołę. Sąd sam dokona wówczas wszczęcia postępowania jeśli uzna, iż dobro dziecka może być zagrożone. Istota ograniczenia praw rodzicielskich z urzędu polega na tym, że rodzic (lub rodzice) nie mogą podejmować pewnych decyzji w stosunku do osoby i majątku dziecka bez zgody Sądu.

W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, Sąd dysponuje wieloma środkami, za pomocą których może ograniczyć władzę rodzicielską. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może się wiązać przede wszystkim:

– z ustanowieniem kuratora,
– ze skierowaniem rodziców na terapię do specjalistycznej poradni,
– z wysłaniem dziecka do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego lub do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,
– ze wskazaniem decyzji, jakich rodzice nie mogą podjąć samodzielnie,
– ze skierowaniem dziecka do placówki opiekuńczej lub rodziny zastępczej.

6. Czy można przywrócić władzę rodzicielską?

Mając na uwadze powyższe rozważania, warto zdawać sobie sprawę z tego, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest nieodwracalne. Istnieje bowiem możliwość odzyskania w pełni swoich praw rodzicielskich. Co należy zrobić, aby to nastąpiło? Należy złożyć do Sądu odpowiedni wniosek. Kluczem do przywrócenia pełni władzy rodzicielskiej jest właściwe umotywowanie, że przyczyna ograniczenia władzy rodzicielskiej ustała. Sąd wówczas w toku postępowania zbada czy rzeczywiście do tego doszło oraz, czy przywrócenie pełnej władzy rodzicielskiej będzie korzystne dla dziecka. Przykładowo – jeżeli do ograniczenia władzy rodzicielskiej doszło z uwagi na chorobę rodzica – taki rodzic we wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej powinien zaświadczeniem lekarskim udowodnić, że jego obecny stan zdrowia nie stanowi już przeszkody do pełnienia władzy rodzicielskiej.

7. Podsumowanie

Podkreślenia wymaga, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma na celu ukarania rodzica. Świadczy o tym przede wszystkim możliwość przywrócenia pełnej władzy rodzicielskiej. Instytucja ograniczenia władzy rodzicielskiej ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie dobra dziecka, w sytuacji gdy z okoliczności konkretnej sprawy i wykonywania władzy rodzicielskiej w pełnym zakresie wynika, iż jest ono zagrożone.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnym i posiada w tym zakresie wieloletnie doświadczenie. W razie pytań – zachęcamy od kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.