1. Czym jest groźba karalna?

Z groźbą karalną będziemy mieć do czynienia, gdy grozimy innej osobie popełnieniem przestępstwa na szkodę tej osoby albo osoby dla niej najbliższej. Przestępstwo groźby karalnej zostało przez ustawodawcę zawarte w treści art. 190 § 1 kodeksu karnego, zgodnie z którym:

Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Warto w tym miejscu pochylić się nad definicją osoby najbliższej. Otóż w rozumieniu kodeksu karnego za osobę najbliższą uważać będziemy:

– małżonka,
– wstępnego (matka, ojciec, babcia itd.),
– zstępnego (syn, córka, wnuk itd.)
– rodzeństwo,
– powinowatego w tej samej linii lub stopniu,
– osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka,
– osobę pozostająca we wspólnym pożyciu.

W związku z powyższym, z groźbą karalną będziemy mieć do czynienia także w sytuacji, gdy groźba będzie się tyczyć którejś z ww. dla nas osób. Groźba karalna jest skierowana przeciwko wolności człowieka. Jest to również przestępstwo umyślne, co oznacza iż sprawca chce wywołać u pokrzywdzonego obawę popełnienia przestępstwa.

2) Na czym polega groźba karalna?

Mając na uwadze powyższe rozważania – czynność sprawcza opisywanego przestępstwa polega na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa zarówno na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej. Samą groźbę możemy zdefiniować jako zapowiedź spowodowania konkretnej dolegliwości – rozumianej jako krzywdę.

Istotą groźby jest wywołanie u pokrzywdzonego uzasadnionej obawy, że zapowiedziana krzywda – może go spotkać. Z kolei treścią groźby karalnej – jest popełnienie przestępstwa na szkodę pokrzywdzonego albo osoby dla niego najbliższej. Ważnym aspektem przy dokonywaniu opisu omawianego przestępstwa jest fakt, iż aby można było mówić o jego popełnieniu – groźbą musi być obiektywna. Co to oznacza? Groźba musi wzbudzić w zagrożonym uzasadnioną obawę, że faktycznie zostanie ona spełniona.

Jak wskazał Sąd Najwyższy na gruncie ww. tematyki – Wzbudzenie obawy w zagrożonym należy oceniać subiektywnie, nie zaś z punktu widzenia obiektywnego niebezpieczeństwa realizacji groźby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1973 r. sygn. akt III KR 284/72).

3) Formy groźby karalnej

Art. 190 § 1 kodeksu karnego nie zawiera opisu w jaki sposób sprawca ma wykonać groźbę. Co to oznacza? Że w zasadzie groźba może mieć postać zarówno bezpośrednią, jak i dorozumianą.

Groźbę karalną można więc wyrazić m.in.:

-> na piśmie,
-> ustnie,
-> telefonicznie,
-> za pomocą gestu,
-> internetowo, np. za pośrednictwem portali społecznościowych, komunikatorów internetowych,
-> poprzez konkretne zachowanie np. przystawienie noża do gardła.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie grozić można słowem, gestem lub innym zachowaniem się, które w zamiarze grożącego ma być zrozumiane jako groźba popełnienia przestępstwa i w rzeczywistości może być tak zrozumiana (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. Akt II AKa 273/12).

Z kolei jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego groźba karalna może być wyrażona przez każde zachowanie sprawcy, jeżeli w sposób niebudzący wątpliwości uzewnętrznia ono groźbę popełnienia przestępstwa i wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.8.1987 r., sygn. akt I KR 225/87).

W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy uznał, iż nawet zbyt bliskie podjeżdżanie do pokrzywdzonych z jednoczesnym zwiększaniem obrotów silnika, gwałtowne hamowanie lub przyspieszanie oraz robienie tzw. kółek w pobliżu dzieci nie było normalnym zachowaniem uczestnika ruchu drogowego, ale realizowaniem znamion groźby w rozumieniu art. 190 § 1 KK, tj. zapowiedzi popełnienia przestępstwa (uszkodzenia ciała) na szkodę adresata (wyrok Sądu Najwyższego z 3.4.2008 r., IV KK 471/07)

-> Warto w tym miejscu również podkreślić, iż nie jest konieczne aby sprawca groził ofierze bezpośrednio. Groźba może zostać również przekazana przez osobę trzecią.

-> Nie jest wymagane także, aby między wyrażeniem przez sprawcę groźby, a powstaniem w pokrzywdzonym obawy jej spełnienia – zaistniała jakaś relacja czasowa. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy nie jest tak, że lęk przed spełnieniem groźby musi być wywołany wyłącznie zachowaniem sprawcy kończącym się z chwilą jej wyrażenia, ale mogą go katalizować inne okoliczności, w tym także późniejsze zachowanie sprawcy (post. SN z 21.5.2020 r., V KK 85/20.

4) Odpowiedzialność karna sprawcy i tryb ścigania przestępstwa z art. 190 § 1 kk

Przestępstwo groźby karalnej jest występkiem, za który ustawodawca przewidział sankcję karną w postaci pozbawienia wolności do lat 3.

Jaki tryb ścigania został przewidziany dla przestępstwa groźby karalnej? Art. 190 § 2 kodeksu karnego stanowi, iż przestępstwo groźby karalnej jest ściganie na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, iż to pokrzywdzony musi wyrazić wolę ścigania sprawcy. Postępowanie w sytuacji popełnienia tego przestępstwa nie będzie ścigane z urzędu.

Wniosek o ściganie przestępstwa o groźbę karalną należy złożyć ustnie bądź pisemnie Policji lub bezpośrednio prokuraturze. Ważnym czynnikiem przy tym rodzaju przestępstwa jest czynnik dowodowy – warto zatem mieć w zanadrzu np. utrwalony za pomocą nagrania moment wymówienia przez sprawcę groźby.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria – specjalizuje się również w postępowaniach karnych. W razie pytań lub wątpliwości, zapraszamy do kontaktu:

Pod adresem e-mail: pisma@wites.eu
Pod numerem telefonu: 530 873 216

Informujemy również, iż od dnia 01.02.2024 r. – znajdą nas Państwo w nowej lokalizacji – ul. Pierwszej Brygady 1c/26, 73-110 Stargard. Zapraszamy!