Tag Archive for: kancelaria Stargard

STALKING – CZYM JEST I CO ZA NIEGO GROZI?

Stalking staje się coraz bardziej powszechnym przestępstwem. Niewątpliwie na rozpowszechnienie omawianego przestępstwa wpływ ma rozwój social mediów, które wbrew przekonaniu wielu osób nie zapewniają anonimowości, a w związku z tym bezkarności. Czym w takim wypadku jest stalking i kiedy będziemy mieć z nim do czynienia?

1) Czym jest stalking?

Przestępstwo stalkingu zostało uregulowane w art. 190a kodeksu karnego. Zgodnie z przytoczoną regulacją:

§ 1 Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby dla niej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność,podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

Oznacza to, że ze stalkingiem będziemy mieć do czynienia w przypadku nękania. Jednakże podkreślenia wymaga, iż nie chodzi o zwykłe nękanie, a o nękanie, które charakteryzuje się uporczywością. Czy jest więc uporczywe nękanie?

Nękanie można określić jako zbiór takich zachowań, które mają na celu wzbudzenie u drugiej osoby poczucia udręczenia, zastraszenia, zdominowania, upokorzenia, trapienia. Z kolei z uporczywością – będziemy mieć do czynienia, gdy dane zachowanie będzie nieustające, powtarzające się, trwające długo.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu „o uporczywym zachowaniu się sprawcy świadczy z jednej strony jego szczególne nastawienie psychiczne, wyrażające się w nieustępliwości nękania, tj. trwaniu w swego rodzaju uporze, mimo próśb i upomnień pochodzących od pokrzywdzonego lub innych osób o zaprzestanie przedmiotowych zachowań, z drugiej natomiast strony dłuższy upływ czasu, przez który sprawca je podejmuje” (wyrok z dnia 19 lutego 2014 r., sygn. akt II AKa 18/14).

Oznacza to, że nie można zakwalifikować jako stalkingu zachowania, które miało jedynie jednorazowa postać.

Idąc dalej, podkreślenia wymaga, iż stalking – jest przestępstwem skutkowym. Co to oznacza? Że do uznania, iż doszło do jego popełnienia niezbędne jest wystąpienie konkretnego skutku. W tym przypadku – wzbudzenie poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, a także naruszenie prywatności.

2) Jakie formy przybiera stalking?

Skoro już wiadomo, że ze stalkingiem będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy zachowanie sprawcy będzie przybierać postać uporczywego nękania warto pochylić się nad tym, jakie formy przybiera stalking.

Do najczęstszych zachowań kwalifikowanych jako stalking uznać należy:

– śledzenie,
– uporczywe dzwonienie lub wysyłanie SMS-ów,
– nagrywanie, fotografowanie ofiary bez jej zgody,
– upublicznianie wizerunku,
– podszywanie się pod kogoś,
– narzucanie swojej obecności/nachodzenie,
– rozpowszechnianie o ofierze nieprawdziwych informacji,
– szantaż emocjonalny.

3) Stalking – sankcja karna

Jaka jest więc sankcja karna za dopuszczenie się przestępstwa stalkingu?

W tym miejscu warto podkreślić, iż ustawodawca przewidział dwa typy przestępstwa stalkingu typ podstawowy i typ kwalifikowany, który warunkuje surowszą odpowiedzialność karną.

Za typ podstawowy stalkingu ustawodawca przewidział karę pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do 8 lat.

Kiedy jednak będziemy mieć do czynienia z typem kwalifikowanym? Ustawodawca typ kwalifikowany przestępstwa stalkingu uregulował w § 3 art. 190a kodeksu karnego, zgodnie z którym:

Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Oznacza to, iż ustawodawca przewidział zaostrzenie odpowiedzialności karnej w sytuacji, gdy skutkiem uporczywego nękania jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie.

4) Stalking – tryb ścigania

Wskazania również wymaga, iż stalking jest występkiem, którego ściganie następuje w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kwalifikowanej postaci stalkingu (takiej, której skutkiem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie), bowiem w takiej sytuacji ściganie również odbywa się w trybie publicznoskargowym jednakże z urzędu. Oznacza to, iż w takim wypadku nie ma potrzeby składania przez pokrzywdzonego wniosku o pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się również sprawami karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ – PRZESŁANKI I PROCEDURA

1. Czym jest władza rodzicielska?

Zanim przejdziemy do szczegółowego omawiania przesłanek i procedury ograniczenia władzy rodzicielskiej należy pochylić się nad tym – czym właściwie jest władza rodzicielska? Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji władzy rodzicielskiej. Jednakże najogólniej rzecz ujmując – jest to zespół obowiązków i praw rodziców względem małoletniego dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenia jego interesów. Władza rodzicielska stanowi pieczę wykonywaną w interesie dziecka. Dlatego najważniejszą funkcją, którą pełni władza rodzicielska jest funkcja ochronna. Władza rodzicielska trwa aż do pełnoletności, co m.in. oznacza, że z chwilą uzyskania przez dziecko pełnoletności władza rodzicielska wygasa.

Jak jednak wygląda wykonywanie władzy rodzicielskiej w sytuacji, gdy rodzice żyją w rozłączeniu?

Jak wynika z treści art. 107 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd. opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Oznacza to, iż przyczyną i warunkiem ograniczenia władzy rodzicielskiej jest zaistnienie zagrożenia dla dobra dziecka.

2. Ograniczenie władzy rodzicielskiej – na czym polega?

Najprościej rzecz ujmując – ograniczenia władzy rodzicielskiej będzie polegać na pozbawieniu jednemu (lub obojgu) rodzicom pełnej swobody w sprawowaniu pieczy nad dzieckiem. Może to polegać np. na odebraniu prawa do decydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka. Jednakże zakres ograniczeń i to czego będą się one tyczyć zależą od konkretnej sprawy.

3. Kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską?

Idąc więc dalej w naszych rozważaniach – kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską? Wystąpienie jakich sytuacji, będzie uzasadniało możliwość ograniczenia władzy rodzicielskiej?

Można w tym przypadku dokonać poniższego rozróżnienia na przyczyny zawinione i niezawinione (niezależne od rodzica):

a) przyczyny zawinione: nadużywanie alkoholu, przemoc, zaniedbywanie podstawowych obowiązków rodzicielskich,
b) przyczyny niezawinione: choroba, brak porozumienia z drugim z rodziców.

Jakie są najczęstsze przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej?

– brak zainteresowania dzieckiem,
– nieutrzymywanie kontaktów z dzieckiem,
– konflikt między rodzicami,
– brak współdziałania między rodzicami w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej,
– duża odległość pomiędzy miejscami zamieszkania rodziców,
– odbywanie przez jednego z rodziców kary pozbawienia wolności,
– choroba psychiczna jednego z rodziców.

4. Przykładowe formy ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Do najczęstszych form ograniczenia władzy rodzicielskiej zaliczyć można:

– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci w zakresie leczenia obarczonego ryzykiem,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w sprawach wyboru szkoły, zawodu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii zmiany miejsca stałego pobytu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii wyjazdów zagranicznych,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o posiadaniu paszportu.

5. Sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Wskazanie wymaga, iż do ograniczenia władzy rodzicielskiej, może dojść na dwa sposoby:

1) na wniosek

w tym przypadku, z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej może wystąpić jeden z rodziców albo każdy, kto posiada wiedzę o tym, iż dobro dziecka jest zagrożone. Przedmiotowy wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego i Nieletnich) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Wniosek będzie rozpatrywany w trybie nieprocesowym. Co należy wskazać w takim wniosku?

– imię i nazwisko wnioskodawcy i uczestników postępowania, wskazanie numerów PESEL i adresów stron,
– datę i miejscowość,
– oznaczenie właściwego sądu,
– żądanie ograniczenia władzy rodzicielskiej,
-uzasadnienie żądania (wskazanie konkretnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, np. zaświadczenia, zdjęcia, zeznania świadków, nagrania),
– podpis.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej możesz wystąpić także w ramach innego toczącego się postępowania, np. w sprawie o rozwód lub ustalenie ojcostwa)

Idąc dalej, jeśli już doszło do złożenia wniosku w sądzie, a wniosek spełnia wszystkie warunki formalne – sąd w dalszej kolejności – wyznaczy termin rozprawy. Podczas rozprawy sąd w szczególności przeprowadzi postępowanie dowodowe i będzie starał się ustalić – czy dobro dziecka jest zagrożone.

2) z urzędu

Niewątpliwie dużo częściej do ograniczenia władzy rodzicielskiej następuje wskutek złożenia wniosku. Jednakże trzeba mieć również na uwadze, że do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść także z urzędu, np. na skutek złożenia zawiadomienia do sądu opiekuńczego przez policję lub szkołę. Sąd sam dokona wówczas wszczęcia postępowania jeśli uzna, iż dobro dziecka może być zagrożone. Istota ograniczenia praw rodzicielskich z urzędu polega na tym, że rodzic (lub rodzice) nie mogą podejmować pewnych decyzji w stosunku do osoby i majątku dziecka bez zgody Sądu.

W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, Sąd dysponuje wieloma środkami, za pomocą których może ograniczyć władzę rodzicielską. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może się wiązać przede wszystkim:

– z ustanowieniem kuratora,
– ze skierowaniem rodziców na terapię do specjalistycznej poradni,
– z wysłaniem dziecka do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego lub do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,
– ze wskazaniem decyzji, jakich rodzice nie mogą podjąć samodzielnie,
– ze skierowaniem dziecka do placówki opiekuńczej lub rodziny zastępczej.

6. Czy można przywrócić władzę rodzicielską?

Mając na uwadze powyższe rozważania, warto zdawać sobie sprawę z tego, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest nieodwracalne. Istnieje bowiem możliwość odzyskania w pełni swoich praw rodzicielskich. Co należy zrobić, aby to nastąpiło? Należy złożyć do Sądu odpowiedni wniosek. Kluczem do przywrócenia pełni władzy rodzicielskiej jest właściwe umotywowanie, że przyczyna ograniczenia władzy rodzicielskiej ustała. Sąd wówczas w toku postępowania zbada czy rzeczywiście do tego doszło oraz, czy przywrócenie pełnej władzy rodzicielskiej będzie korzystne dla dziecka. Przykładowo – jeżeli do ograniczenia władzy rodzicielskiej doszło z uwagi na chorobę rodzica – taki rodzic we wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej powinien zaświadczeniem lekarskim udowodnić, że jego obecny stan zdrowia nie stanowi już przeszkody do pełnienia władzy rodzicielskiej.

7. Podsumowanie

Podkreślenia wymaga, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma na celu ukarania rodzica. Świadczy o tym przede wszystkim możliwość przywrócenia pełnej władzy rodzicielskiej. Instytucja ograniczenia władzy rodzicielskiej ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie dobra dziecka, w sytuacji gdy z okoliczności konkretnej sprawy i wykonywania władzy rodzicielskiej w pełnym zakresie wynika, iż jest ono zagrożone.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnym i posiada w tym zakresie wieloletnie doświadczenie. W razie pytań – zachęcamy od kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.

ZGODA RODZICA NA WYJAZD DZIECKA ZA GRANICĘ – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?

W sytuacji, gdy rodzice dziecka nie żyją razem lub są po rozwodzie niektóre kwestie związane ze współdecydowaniem o sprawach dziecka, są problematyczne. Do takich kwestii niewątpliwie należy decyzja o wyjeździe dziecka za granicę. Co powinieneś w tej kwestii wiedzieć?

1. Wyjazd za granicę jako istotna sprawa dziecka.

Jak stanowić treść art. 91 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Z kolei jak wskazuje treść art. 97 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Zaś § 2 wskazanej regulacji stanowi o tym, iż o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między rodzicami – o danej kwestii rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Mając na uwadze powyższe – czy wyjazd dziecka za granicę należy kwalifikować jako „istotną sprawę dziecka”, w której wymagana jest jednomyślność rodziców? Otóż tak! Jak wskazał Sąd Najwyższy:

wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka, wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1985 r., sygn. akt III CRM 19/85)

na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71)

Oznacza to, iż decydując się na wyjazd z dzieckiem za granicę (zarówno na stałe jak i w ramach wypoczynkowych) – konieczna jest zgoda drugiego rodzica.

2. Kiedy zgoda drugiego rodzica na wyjazd za granicę nie jest wymagana?

Należy jednak pamiętać, iż nie zawsze w przypadku wyjazdu dziecka za granicę będzie wymagana zgoda drugiego rodzica. Kiedy taka zgoda nie będzie wymagana?

1) gdy drugi rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
2) gdy władza rodzicielska drugiego rodzica została zawieszona,
3) gdy władza rodzicielska drugiego rodzica została ograniczona i rodzic został pozbawiony możliwości współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
4) gdy drugi rodzic jest nieznany.

Tylko w powyższych przypadkach nie jest konieczne uzyskanie zgody drugiego rodzica na wyjazd dziecka za granicę. W innych sytuacjach rodzic nie może samodzielnie podejmować decyzji w ww. kwestii. Wskazania w tym miejscu wymaga, iż zgoda drugiego rodzica może zostać wyrażona w dowolnej formie. Mimo to, warto jednak aby wyrażenie zgody nastąpiło chociaż w zwykłej formie pisemnej.

3. Brak zgody drugiego rodzica – co dalej?

Co jednak w przypadku, gdy drugi rodzic uprawniony do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka nie wyraża zgody na jego wyjazd za granicę?

W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 97 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowiący, iż w przypadku braku porozumienia między rodzicami daną kwestię rozstrzyga sąd opiekuńczy. Jakie więc należy podjąć kroki i jak wygląda taka procedura?

4. Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka.

W sytuacji, gdy drugi rodzic nie chce wyrazić zgody na wyjazd dziecka – należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Z przedmiotowym wnioskiem może wystąpić każdy z rodziców. Jakie elementy powinien zawierać wniosek w przedmiocie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach dziecka?

Jak stanowi art. 5111 § 1 kpc – wniosek powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie.

Treść art. 126 § 1 kpc wskazuje, iż każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest kierowane,
2) imiona i nazwiska, nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
3) oznaczenie rodzaju pisma,
4) osnowę wniosku lub oświadczenia,
5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,
6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
7) wymienienie załączników.

Z kolei art. 187 § 1 kpc wskazuje, iż pozew powinien zawierać:

1) dokładne określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna,
2) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu,
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Wyszczególnione wyżej kwestie stanowią obligatoryjne elementy wniosku o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Oprócz tego pamiętać również należy, iż przedmiotowy wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. Dowód jego uiszczenia należy dołączyć jako jeden z załączników do wniosku.

4. Procedura rozpatrywania wniosku przez Sąd.

Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka jest sprawą należącą do postępowania nieprocesowego, dlatego właściwy rzeczowo do jej rozpoznania będzie sąd rejonowy. W sprawach rodzinnych i sprawach opiekuńczych rozstrzygają sądy opiekuńcze, a zgodnie z art. 568 kpc – sądem opiekuńczym jest sąd rodzinny. W sprawach tych sądem właściwym wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 582 kpc – rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, co do których brak jest porozumienia rodziców, może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń, chyba, że ich wysłuchanie byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami.

Oznacza to, iż w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka – Sąd z pewnością będzie wysłuchiwał oboje rodziców. Natomiast treść art. 576 § 1 kpc stanowi o tym, że przed wydaniem przedmiotowego orzeczenia – sąd opiekuńczy wysłucha także przedstawiciela ustawowego osoby, której postępowanie dotyczy. Zaś w ważniejszych przypadkach również osoby bliskie dziecka. Powyższy przepis przewiduje również, iż Sąd ma możliwość wysłuchania także samego dziecka, gdy jego stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwoli.

Powyższe postępowanie kończy się wydaniem postanowienia, w którym Sąd kierując się przede wszystkim dobrem dziecka, bądź wyraża zgodę na wyjazd dziecka za granicę (co zastępuje zezwolenie drugiego rodzica) albo też taki wniosek oddala.

5. Podsumowanie.

Wyjazdy z dziećmi w przypadku, gdy rodzice żyją w rozłączeniu lub są po rozwodzie jest kwestią problematyczną. Niejednokrotnie bowiem dochodzi do sytuacji, kiedy to drugi rodzic bezzasadnie odmawia wyrażenia zgody na wyjazd dziecka za granicę. Będąc w takiej sytuacji warto wiedzieć, iż taka zgoda jest niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek decyzji. Jednakże warto mieć również świadomość jakie kroki są możliwe do podjęcia w sytuacji, gdy uzyskanie takiej zgody będzie niemożliwe lub nad wyraz utrudnione.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie specjalizuje się w sprawach rodzinnych. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO SPOTKANIA Z ADWOKATEM?

Z naszego doświadczenia w zakresie spotkań z klientami wynika, iż umawiając spotkanie niejednokrotnie nie są Państwo do niego w odpowiedni sposób przygotowani. To z kolei w istotnym stopniu wpływa na przebieg samego spotkania, a także możliwość uzyskania od prawnika konkretnych i rzetelnych informacji w swojej sprawie. W dzisiejszym artykule chcielibyśmy udzielić Państwu kilka wskazówek, które pozwolą w odpowiedni sposób przygotować się do umówionego spotkania w Kancelarii.

1) Przemyśl czego dotyczy Twoja sprawa

W pierwszej kolejności, przed umówionym terminem spotkania warto dokładnie przemyśleć czego dotyczy Twoja sprawa. Jeżeli umówiłeś się na spotkanie, aby uzyskać ogólną poradę nie musisz się specjalnie przygotowywać. Jeżeli jednak umówiłeś spotkanie, aby uzyskać poradę prawną w konkretnej sprawie ? musisz przypomnieć sobie i przemyśleć szczegóły dotyczące swojego stanu faktycznego. Pomocne jest również spisanie najważniejszych kwestii związanych ze sprawą. Niejednokrotnie bowiem z roztargnienia klienci zapominają o poinformowaniu prawnika o kluczowych kwestiach.

Dokładne przemyślenie sprawy jest ważne nie tylko z tego powodu, by odpowiednio przedstawić prawnikowi swój stan faktyczny. Jest to również ważne z tego powodu, iż prawnik podczas spotkania chcąc uzyskać dodatkowe informacje będzie zadawał pytania i dociekliwie dążył do uzyskania wszelkich szczegółów. W taki wypadku (w zależności od sprawy, z jaką przychodzisz) powinieneś wiedzieć, czy toczy się już sprawa sądowa z twoim udziałem, jeśli tak na jakim jest obecnie etapie, czy został już wydany wyrok, jeśli tak kiedy do tego doszło, jak również – kiedy została przez ciebie odebrana korespondencja z sądu. Ostatnia kwestia jest o tyle ważna, iż w przypadku jakichkolwiek zobowiązań czy wezwań to od dnia odbioru korespondencji rozpoczyna się bieg terminu do złożenia ewentualnego pisma/odpowiedzi czy też przedłożenia dokumentów, do których wzywa Cię Sąd. Jest to również ważne z punktu widzenia ewentualnego przedawnienia roszczeń.

2) Spisz ewentualne pytania i określ cele

Kiedy już dokładnie przemyślisz czego dotyczy twoja sprawa i przypomnisz sobie wszystkie istotne elementy, o których mowa powyżej, kolejnym pomocnym etapem jest zastanowienie się nad ewentualnymi kwestiami, o które chcesz zapytać. Pamiętaj bowiem, że podczas umówionej konsultacji prawnik pozostaje do twojej dyspozycji i postara się odpowiedzieć na wszystkie nurtujące cię pytania. Warto więc przed wizytą spisać wszystkie kwestie, o które chcesz zapytać. Będzie to pomocne, gdyż niejednokrotnie podczas spotkania z prawnikiem w wyniku roztargnienia i stresu klient zapomina o tym jakich informacji chciał uzyskać. Pamiętaj, że przyjście ze spisanymi pytaniami ? to żaden wstyd, a świadczyć będzie o twoim zaangażowaniu we własną sprawę i chęci wykorzystania konsultacji w 100 %.

Czego mogą dotyczyć pytania? Przykładowo:

– jakie są wszystkie możliwości działania w mojej sprawie?
– jakie działania będą dla mnie najkorzystniejsze?
– ile będzie trwać moja sprawa?
– w jaki sposób druga strona może zareagować na moje postępowanie?
– w jaki sposób może zakończyć się moja sprawa?
– jakie jest prawdopodobieństwo wygranej?

Ważne jest również, byś podczas spotkania i zapoznawania prawnika ze szczegółami swojej sprawy określił swoje cele i to do czego chcesz dążyć. Jest to ważne, bo w oparciu o to prawnik udzieli Ci rad lub opracuje strategię działania.

3) Przygotuj dokumenty

Pamiętaj jednak, że rzetelne przedstawienie prawnikowi swojej sprawy oraz sformułowanie i zadanie prawnikowi pytań to nie wszystko. Niejednokrotnie po samym przeprowadzonym wywiadzie prawnik jeszcze nie będzie w stanie Ci pomóc. Dlatego najważniejszym etapem przygotowań do konsultacji prawnej jest skompletowanie i zabranie ze sobą dokumentów związanych ze sprawą. Z naszego doświadczenia wynika, iż często klienci źle przedstawiają swoją sprawę, co wynika np. z niezrozumienia treści posiadanej dokumentacji. Dlatego tak ważne jest, abyś przed konsultacją skompletował wszelkie dokumenty związane ze sprawą i przedstawił ją prawnikowi. Jeżeli masz problem, by ocenić które dokumenty będą niezbędne zabierz ze sobą wszystko, co posiadasz. Prawnik podczas zapoznawania się z nimi wskaże, które z dokumentów są potrzebne do analizy Twojej sprawy. Pamiętaj jednak, że jeśli dokumentacja jest objętościowa może dojść do sytuacji, kiedy prawnik nie dokona jej analizy podczas pierwszej konsultacji. W takim wypadku prawnik może poprosić Cię o pozostawienie dokumentów w Kancelarii albo o przesłanie jej skanów jednocześnie umawiając termin kolejnej konsultacji, na której po szczegółowej analizie dokumentów udzieli Ci fachowej porady i informacji.

Poniżej, przedstawiamy przykładową dokumentację, którą musisz zabrać w zależności od specyfiki sprawy, z jaką przychodzisz do Kancelarii.

a) sprawy związane z prawem rodzinnym (np. rozwód, alimenty, kontakty z dzieckiem):

– akty stanu cywilnego (akt urodzenia, akt małżeństwa),
– zaświadczenie o zarobkach,
– umowa o pracę,
– PIT,
– faktury (za media, paragony za zakupy itd.) – te dokumenty będą przydatne w postępowaniu o alimenty,
– umowa majątkowa małżeńska

b) sprawy związane z podziałem majątku:

– odpis wyroku rozwodowego,
– dokumenty wykazujące skład majątku (np. odpisy ksiąg wieczystych dotyczące nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego, faktury dotyczące zakupu ruchomości),
– faktury dotyczące poczynionych nakładów (z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego, jak i z majątku wspólnego na rzecz majątków osobistych małżonków)

c) sprawy spadkowe:

– odpis postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
– ewentualnie oświadczenia o odrzuceniu spadku,
– dokumenty wykazujące skład majątku spadkowego

d) sprawy windykacyjne:

– wszelkie umowy i faktury,
– potwierdzenia dokonanych wpłat,
– wszelka korespondencja z dłużnikiem/wierzycielem,
– wszelka korespondencja od komornika – w przypadku postępowania egzekucyjnego,
– wyrok lub nakaz zapłaty wydany przez sąd – w przypadku postępowania sądowego

e) sprawy medyczne:

– dokumentacja medyczna,
– opinie medyczne

f) sprawy dotyczące umów:

– umowa,
– załączniki do umowy,
– aneksy do umowy,
– wszelkie porozumienia związane z umową

g) sprawy dotyczące spółek:

– umowa spółki lub jej statut,
– odpis informacji z KRS,
– sprawozdania finansowe

Pamiętaj, że są to tylko przykładowe dokumenty. Podczas spotkania prawnik może poprosić Cię o przedstawienie jeszcze innych lub dodatkowych dokumentów. Jeżeli jednak umawiasz się na konsultację w którejś z ww. spraw weź ze sobą wyszczególnione dokumenty, są one bowiem niezbędne.

Staranne i rzetelne przygotowanie się do rozmowy z prawnikiem jest niezbędnym elementem owocnej i satysfakcjonującej konsultacji. Pozwoli to bowiem na efektywne wykorzystanie konsultacji i uniknięcie niepotrzebnych nieścisłości i nieporozumień.

W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

JAZDA POD WPŁYWEM ALKOHOLU – CO CI GROZI?

1) Stan nietrzeźwości a stan po spożyciu alkoholu

W pierwszej kolejności zaznaczyć wymaga, iż w polskim prawie rozróżnia się dwa stany: stan nietrzeźwości oraz stan po spożyciu alkoholu. Co je odróżnia?

Ze stanem nietrzeźwości, będziemy mieć do czynienia gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila alkoholu albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub gdy zawartość alkoholu w 1dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Z kolei ze stanem po spożyciu alkoholu, będziemy mieć do czynienia, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 % do 0,5 % alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

W jakim celu ustawodawca wprowadził rozróżnienie ww. stanów? Otóż, w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości – będziemy mieć do czynienia z przestępstwem regulowanym przepisami kodeksu karnego. Z kolei w sytuacji prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po spożyciu alkoholu – czyn będzie stanowić wykroczenie.

2) Jazda pod wpływem alkoholu jako wykroczenie z art. 87 kodeksu wykroczeń

Jak już zostało wskazane wyżej, w przypadku kodeksu wykroczeń mamy do czynienia ze stanem po spożyciu alkoholu.

Jak stanowi art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń:

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.

Wskazania wymaga, iż z ww. odpowiedzialnością nie będziemy mieć do czynienia jedynie prowadząc pojazd pod wpływem alkoholu. Ustawodawca wprost wskazał również na inne „podobnie działające środki”, do których według przepisów zaliczać będziemy m.in.:

– opioidy,
– amfetaminę i jej analogi,
– kokainę,
– tetrahydrokanabinole,
– benzodiazepiny

Skupiając się jednak stricte na prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu ustawodawca przewidział, iż w sytuacji, gdy dopuszczamy się prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po spożyciu alkoholu jesteśmy narażeni na odpowiedzialność karną w postaci:

1) kary aresztu (w wymiarze od 5 do 30 dni),
2) grzywny w wysokości nie niższej niż 2.500 zł

Co więcej, ustawodawca w § 3 ww. przepisu przewidział również, iż w razie popełnienia przedmiotowego wykroczenia – sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów. Oznacza to, iż za omawiane wykroczenie oprócz kary aresztu lub grzywny grozi również zakaz prowadzenia pojazdów, który może zostać orzeczony na czas od 6 miesięcy do lat 3.

3) Jazda w stanie nietrzeźwości jako przestępstwo z art. 178a kk

Idąc dalej, ze stanem nietrzeźwości mamy do czynienia na gruncie kodeksu karnego.

Jak stanowi art. 178a § 1 kodeksu karnego:

Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Z kolei art. 178a § 4 przewiduje, iż

jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 17 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Oznacza to, iż przepis art. 178a przewiduje dwa typy przestępstw:

1) Typ podstawowy – polegający na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego – art. 178a § 1 kk
2) Typ kwalifikowany – polegający na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego przez sprawcę, który był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177lub art. 355 § 2 KK, popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo który dopuścił się tego czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo art. 178a § 4 kk

W związku z tym w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, będziemy mieć do czynienia z dwoma rodzajami odpowiedzialności karnej:

– kara pozbawienia wolności do lat 3 (w sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 kk)
– kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (w sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 kk)

Jednakże, oprócz ww. sankcji karnych ustawodawca przewiduje również orzeczenie przepadku pojazdu w razie popełnienia zarówno przestępstwa z art. 178 a § 1 jak i z art. 178 a § 4

Od obligatoryjnego orzeczenia przez Sąd przepadku są jednak pewne wyjątki. Kiedy mamy z nimi do czynienia?

– gdy stężenie alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 było niższe niż 1,5 we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziło do takiego stężenia,

– jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Oznacza to, iż ustawodawca przewidział wyjątek od orzeczenia przepadku pojazdu tylko w odniesieniu do sprawcy czynu z art. 178a § 1. Powyższe wyjątki nie mają zastosowania do sprawcy przestępstwa z art. 178 a § 4.

4) Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy mieć na uwadze, iż w polskim prawie wyróżniamy stan po spożyciu alkoholu i stan nietrzeźwości. O zakwalifikowaniu do danego stanu – decydujące znaczenie ma stężenie alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu w momencie prowadzenia pojazdu. Gdy w momencie prowadzenia pojazdu zawartość alkoholu w organizmie wynosić będzie od 0,2 % do 0,5 % alkoholu albo od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 w wydychanym powietrzu będziemy mieć do czynienia z wykroczeniem z art. 87 kodeksu wykroczeń. Z kolei w sytuacji gdy zawartość alkoholu we krwi będzie przekraczać 0,5 promila alkoholu lub gdy zawartość alkoholu w 1dm3 wydychanego powietrza przekraczać będzie 0,25 będziemy mieć do czynienia z przestępstwem z art. 178a kodeksu karnego. Jest to kluczowa kwestia, gdyż powyższe zakwalifikowanie czynu w sposób bezpośredni decyduje o wymiarze odpowiedzialności karnej.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się sprawami karnymi i sprawami o wykroczenia. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

UCHYLANIE SIĘ OD ALIMENTÓW JAKO PRZESTĘPSTWO Z ART. 209 KODEKSU KARNEGO

Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego, kojarzy się przede wszystkim z możliwością wszczęcia egzekucji komorniczej. Mało osób (a zwłaszcza dłużników alimentacyjnych) zdaje sobie jednak sprawę, iż uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego – stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności nawet do dwóch lat.

1) Kiedy dochodzi do popełnienia przestępstwa niealimentacji?

Podstawą odpowiedzialności za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego – stanowi przepis art. 209 § 1 kk

art. 209 § 1 kk

Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Mając na uwadze powyższy przepis, podkreślenia wymaga, iż aby w ogóle mówić o pociągnięciu dłużnika alimentacyjnego do odpowiedzialności karnej, obowiązek alimentacyjny musi mieć swoje źródło. Oznacza to, iż konieczne jest stwierdzenie, że sprawca był zobowiązany do wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości:

– orzeczeniem sądowym,
– ugodą sądową zawartą przed sądem albo innym organem,
– inną umową

Kolejną przesłanką pociągnięcia dłużnika do odpowiedzialności karnej jest zaległość. Jak stanowi ww. przepis – łączna wysokość powstałych wskutek uchylania się od alimentacji zaległości musi stanowić równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli świadczenia alimentacyjne nie są okresowe jeżeli opóźnienie wynosi co najmniej 3 miesiące.

Idąc dalej, kiedy będziemy mieć do czynienia z uchylaniem się? Czy w każdym wypadku sytuacja nieuregulowania świadczeń alimentacyjnych w terminie będzie kwalifikowane jako uchylanie się? Otóż nie, jak przyjmuje się w orzecznictwie uchylenie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku nie dopełni go ze złej woli (uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75).

Co jednak w przypadku, gdy zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych wywiązuje się z obowiązku – jednak w niepełnym wymiarze? Czy taką sytuację również będzie można zakwalifikować jako uchylanie się od przedmiotowego obowiązku? Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach przesyłanie przez oskarżoną kwot niższych od zasądzonych z uwagi na konieczność równoczesnego zapewnienia utrzymania siebie i dziecka pochodzącego z innego związku nie może być uznane za uchylanie się od spełnienia obowiązku alimentacyjnego (wyr. SA w Katowicach z 13.1.2005 r., II AKa 455/04, KZS 2005, Nr 8, poz. 118).

2) Zaostrzenie odpowiedzialności karnej

W kolejnym przepisie art. 209 ustawodawca przewidział kwalifikowany typ omawianego przestępstwa (sytuację, w której dochodzi do zaostrzenia odpowiedzialności karnej)

art. 209 § 1a kk

Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

W tym przypadku ustawodawca przewidział zaostrzoną odpowiedzialność karną w postaci podwyższenia okresu pozbawienia wolności z roku do lat 2. Z odpowiedzialnością karną w takim kształcie, będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy sprawca poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych.

W orzecznictwie zwraca się uwagę, że zakres podstawowych potrzeb życiowych nie jest pojęciem stałym i niezmiennym, lecz zależy od konkretnych warunków społeczno-ekonomicznych i stanu świadomości społecznej na danym etapie rozwoju społeczeństwa. Im wyższy jest stopień tego rozwoju oraz przeciętny poziom życia obywateli, tym większe i bardziej różnorodne są potrzeby uznawane powszechnie za podstawowe. W szczególności staje się niezbędne nie tylko zabezpieczenie każdemu człowiekowi minimum egzystencji w postaci środków przeznaczonych na jego utrzymanie: żywności, odzieży, mieszkania itp., ale również „odpowiednio do wieku” zapewnienie mu niezbędnego wykształcenia i przygotowania zawodowego, a także możliwości korzystania z dóbr kulturalnych (R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2023).

3) Tryb ścigania przestępstwa niealimentacji

Idąc dalej, w jaki sposób i na jakiej podstawie dochodzi do wszczęcia ścigania wobec osoby uchylającej się od świadczeń alimentacyjnych? Otóż, ściganie przestępstwa niealimentacji może nastąpić:

1) na wniosek pokrzywdzonego,
2) na wniosek organu pomocy społecznej,
3) na wniosek organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego

Jednakże ustawodawca przewidział również rozpoczęcie ścigania z urzędu. Dochodzi do tego w sytuacji, gdy pokrzywdzonemu przyznano świadczenie rodzinne albo pieniężne, które jest mu wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

4) Jak uchylić się od odpowiedzialności karnej?

Wskazać należy, iż ustawodawca przewidział możliwość uchylenia się sprawcy od odpowiedzialności karnej za popełnienie przedmiotowego przestępstwa. Kiedy więc dłużnik alimentacyjny nie będzie podlegał karze? Kiedy nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, uiści w całości zaległe alimenty. Zaznaczenia jednak wymaga, iż możliwość tą ustawodawca przewidział tylko wobec sprawcy przestępstwa niealimentacji w podstawowym typie (nie będzie miało więc to zastosowania, gdy sprawca poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych).

5) Możliwość odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary

Skoro więc ustawodawca przewidział możliwość uchylenia się od odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa niealimentacji w typie podstawowym – czy istnieje taka sama możliwość wobec sprawcy przestępstwa w typie kwalifikowanym? Otóż tak.

Ustawodawca przewidział bowiem możliwość odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary wobec sprawcy, który poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych – gdy ten, nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary. Kwestia winy i społecznej szkodliwości czynu pozostają przy tym do wyłącznego uznania Sądu.

6) Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe warto wiedzieć jakie są prawne możliwości dyscyplinowania potencjalnych dłużników alimentacyjnych oraz, że nie ograniczają się one jedynie do postępowania egzekucyjnego. Jest to cenna wiedza zarówno dla osób uprawnionych, jak i zobowiązanych. Często bowiem zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych, którzy uchylają się od spełnienia ciążącego na nich obowiązku nie zdają sobie sprawy, iż ich działanie może wypełniać znamiona przestępstwa niealimentacji. Z kolei uprawnieni do świadczeń alimentacyjnych nie mają wiedzy jakie kroki mogą w takiej sytuacji podjąć.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się zarówno sprawami rodzinnymi, jak i karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

ODRZUCENIE SPADKU – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?

1) Na czym polega odrzucenie spadku?

Nie każdy spadek wiąże się z przysporzeniem. Niejednokrotnie bowiem w skład spadku wchodzą długi, których potencjalni spadkobiercy nie chcą dziedziczyć. W takim przypadku najlepszym wyjściem z ww. sytuacji jest odrzucenie spadku.

Czym jest odrzucenie spadku? Jest to oświadczenie woli osoby powołanej do spadku, z którego wynika, iż spadkobierca nie chce dziedziczyć spadku.

2) jak odrzucić spadek?

Jak wskazuje treść art. 640 kodeksu postępowania cywilnego oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku. Wskazany przepis przewiduje również, iż ww. oświadczenia mogą być składane także w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.

Wskazania również wymaga, iż oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być także złożone przez pełnomocnika, przy czym pełnomocnictwo powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo takie ma charakter szczególny i powinno zawierać określenie osoby spadkodawcy oraz upoważnienie do ściśle określonego sposobu przyjęcia spadku (wprost, z dobrodziejstwem inwentarza) lub do jego odrzucenia.

3) odrzucenie spadku u notariusza

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku u notariusza niewątpliwie jest szybszym i prostszym sposobem niż dokonywanie tej czynności w sądzie. Notariusz jest umocowany do odbioru takiego świadczenia na podstawie art. 79 pkt 4 i 8 ustawy prawo o notariacie, zgodnie z którym – notariusz spisuje protokoły, a także na żądanie strony sporządza projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów. Decydując się jednak na ten sposób, należy pamiętać o dokumentach, w które należy się zaopatrzyć przed wizytą u notariusza, a będą to:

– dowód osobisty osoby, która chce odrzucić spadek (lub inny dokument stwierdzający tożsamość),
– odpis skrócony/zupełny aktu zgonu spadkodawcy,
– informacja dotycząca kręgu spadkobierców ustawowych lub testamentowych.

Wybór notariusza, u którego złożone zostanie oświadczenie o odrzuceniu spadku należy do spadkobiercy. Jeżeli dysponujemy wszystkimi wymaganymi dokumentami/informacjami notariusz sporządza akt notarialny, pod którym zrzekający się musi złożyć podpis.

4) odrzucenie spadku w sądzie

Drugim sposobem umożliwiającym odrzucenie spadku jest dokonanie tej czynności w sądzie. W pierwszej kolejności należy złożyć w sądzie wniosek o odebranie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku. Wskazania w tym miejscu wymaga, iż w tym przypadku nie można dokonać samowolnego wyboru sądu, w którym zamierzamy złożyć przedmiotowy wniosek. W takiej sytuacji bowiem – właściwym jest sąd rejonowy, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu spadkobiercy. Jednakże jeżeli oświadczenie o odrzuceniu spadku zostanie złożone w sądzie rejonowym niebędącym sądem spadku albo przed notariuszem, sąd przesyła je niezwłocznie wraz z załącznikami do sądu spadku. O jakich kwestiach musimy pamiętać decydując się na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem?

– o należytym opłaceniu przedmiotowego wniosku. Zgodnie z treścią art. 49 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – od wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł.

– o elementach, które powinny znaleźć się w każdym oświadczeniu o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a mianowicie:

1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania,
2) tytuł powołania do spadku,
3) treść złożonego oświadczenia,
4)wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów. Wskazania jednak wymaga, iż nieznajomość tych danych przez składającego nie stanowi przeszkody do złożenia oświadczenia spadkowego, należy jednak okoliczność tę zaznaczyć.
5) wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.

Kolejnym etapem po złożeniu wniosku w sądzie jest wyznaczenie przez sąd terminu posiedzenia i wezwanie wnioskodawcy do ustnego złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.

5) termin na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku

Zgodnie z art. 1015 kodeksu cywilnego – oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie – jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Jak przyjmuje się w doktrynie pod pojęciem dowiedzenia się o tytule powołania należy rozumieć powzięcie wiedzy o stanie faktycznym, z którego wynika powołanie spadkobiercy do spadku. Podstawowymi elementami tego stanu są: powzięcie przez spadkobiercę wiadomości o śmierci spadkodawcy oraz pozytywna wiadomość o faktach, z których wynika jego powołanie do spadku (np. wiedza o stosunku rodzinnym między spadkodawcą a spadkobiercą, która uzasadnia powołanie go do spadku, lub wiedza o treści testamentu, z którego takie powołanie wynika; por. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe, 1990,s. 145). Sama więc wiedza o śmierci spadkodawcy i otwarciu spadku nie jest wystarczająca do rozpoczęcia dla danej osoby biegu terminu z art. 1015 § 1 KC (por. K. Żok, w: Gutowski, Komentarz, t. III, 2022, art. 1015)

6) skutki złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku

Idąc dalej – jakie są skutki oświadczenia o odrzuceniu spadku? Z czym wiąże się złożenie przez spadkobiercę tego oświadczenia?

Przede wszystkim zaznaczenia wymaga, iż oświadczenie o odrzuceniu spadku – dotyczy całego spadku, czyli zarówno wchodzących w jego skład pasywów, jak i aktywów. Spadkobierca, który złożył przedmiotowe oświadczenie zostaje wyłączony od dziedziczenia tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Wiąże się to z tym, że w jego miejsce wstępują jego dzieci lub wnuki (zstępni). Może się to również wiązać ze zwiększeniem udziałów pozostałych spadkobierców spadku, albo do dojścia do dziedziczenia osób powołanych w dalszej kolejności.

– Innym skutkiem będzie na przykład utrata możliwości występowania z roszczeniami zależnymi od posiadania statusu spadkobiercy.

– Odrzucenie spadku powoduje również utratę możliwości występowania z roszczeniem o zachowek.

Zanim więc zdecydujesz się na odrzucenie spadku warto wiedzieć – jakie sposoby na jego skuteczne dokonanie przewiduje prawo, jak skutecznie złożyć przedmiotowe oświadczenie, w jakim terminie należy tego dokonać oraz z jakimi konsekwencjami prawnymi się to wiąże.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się również w prawie spadkowym. Jeśli masz pytania lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60
pod adresem e-mail: pisma@wites.eu.

PRZESŁANKI I SKUTKI ORZECZENIA SEPARACJI

Separacja faktyczna jest instytucją prawa rodzinnego, która w swojej istocie jest bardzo zbliżona do rozwodu (choć nie jest instytucją tożsamą!). Pojęcie separacji jest znane w ustawodawstwach wielu państw, między innymi Francji, Belgii, Szwajcarii oraz Włochach.

Chcąc zdefiniować pojęcie separacji można przyjąć, iż jest to instytucja polegająca na zniesieniu (z reguły w drodze orzeczenia sądowego) praw i obowiązków wynikających z małżeństwa. W zakresie majątkowym separacja wywołuje zwykle skutki takie same jak rozwód. Różnica polega jednak na tym, że wskutek orzeczenia separacji zostaje zachowany węzeł małżeński. W czasie trwania separacji żaden z małżonków nie może zawrzeć ponownego małżeństwa. Przy charakteryzowaniu omawianej instytucji warto również zaznaczyć, iż wyróżniamy separację faktyczną oraz sądową. Separacja sądowa powstaje na mocy orzeczenia sądu. Z kolei separacja faktyczna jest następstwem decyzji jednego albo obojga małżonków.

1. Przesłanki orzeczenia separacji

Jak stanowi treść art. 611 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać żeby Sąd orzekł separację”.

Powyższy przepis przewiduje więc pozytywną przesłankę dla możliwości orzeczenia przez Sąd separacji, którą jest zupełny rozkład pożycia. Oznacza to, iż ustawodawca zawęził w tym przypadku katalog przesłanek w porównaniu do orzeczenia rozwodu. W przypadku orzeczenia rozwodu wymagane jest bowiem wystąpienie dwóch przesłanek – zupełności i trwałości rozkładu pożycia (więcej o przesłankach orzeczenia rozwodu przeczytasz tu:
https://wites.eu/przeslanki-orzeczenie-rozwodu-co-musisz-wiedziec-przed-zlozeniem-pozwu-o-rozwod). To z kolei wskazuje, iż ustawodawca doprowadził do złagodzenia (w porównaniu do rozwodu) przesłanek separacji.

Z zupełnością rozkładu pożycia będziemy mieć do czynienia gdy wszystkie więzy łączące małżonków (zarówno duchowe, fizyczne, jak i gospodarcze) uległy zerwaniu. Jednakże dopuszcza się, iż z zupełnością rozkładu pożycia małżeńskiego będziemy mieć także do czynienia w przypadku niepełnego zaniku konkretnej więzi. Przesłanka zupełności rozkładu pożycia będzie zrealizowana pomimo zachowania niektórych elementów więzi np. w wyniku wspólnego zamieszkiwania.

2. Orzeczenie separacji na zgodne żądanie małżonków

Z kolei treść art. 611 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje kolejną możliwość orzeczenia separacji wskazując, iż jeżeli małżonkowie nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.

Oznacza to, iż w ww. przypadku ustawodawca przewiduje dwie przesłanki umożliwiające orzeczenie separacji między małżonkami – pierwszą z nich jest nieposiadanie przez strony małoletnich dzieci, zaś drugą – zgodne żądanie małżonków. Obie przedstawione przesłanki muszą w tym wypadku wystąpić łącznie. Jednakże mimo iż wprost w przepisie nie jest to wyrażone również i w tym wypadku koniecznym aspektem jest ustalenie, czy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia. W sytuacji bowiem, gdy Sąd w trakcie postępowania ustali, że zupełny rozkład pożycia nie nastąpił odmówi orzeczenia separacji nawet mimo spełnienia dwóch ww. przesłanek.

W tym przypadku warto również podnieść, iż Sąd powinien odmówić orzeczenia separacji również w sytuacji, gdy orzeczenie między małżonkami separacji jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wskazania wymaga również, iż zgodne żądanie małżonków musi istnieć w momencie wydania przez sąd orzeczenia. W przypadku bowiem niewyrażenia zgody przez jednego z małżonków albo jej cofnięcia postępowanie umarza się.

Oznacza to, iż do negatywnych przesłanek orzeczenia separacji (tj. czynników z uwagi na które Sąd odmówi jej orzeczenia) zaliczamy:

1) dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
2) sprzeczność separacji z zasadami współżycia społecznego

Ustalanie wpływu separacji na dobro wspólnych małoletnich dzieci Sąd każdorazowo rozstrzyga indywidualnie w konkretnej sprawie i biorąc pod uwagę konkretne okoliczności. Z kolei ze sprzecznością orzeczenia separacji z zasadami współżycia społecznego będziemy mieć do czynienia np. w sytuacji gdy jeden z małżonków jest obłożnie chory lub niepełnosprawny i potrzebuje w związku z tym wsparcia i pomocy.

3. Separacja a rozwód

Mając na uwadze powyższe rozważania podkreślenia raz jeszcze wymaga, iż rozwód i separacja stanowią instytucje niezależne. Co jednak w przypadku rozbieżności stanowisk małżonków ? gdy jeden żąda orzeczenia rozwodu, zaś drugi separacji? W takim przypadku Sąd (przy uznaniu, iż doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia) orzeknie rozwód. Z kolei w sytuacji, gdy żądanie rozwodu (np. z powodu braku przesłanek do jego orzeczenia) jest niezasadne, sąd orzeka separację.

4. Skutki separacji

Przechodząc dalej jakie skutki niesie za sobą orzeczenie separacji między małżonkami? Co do zasady, orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Zasadnicza różnica w skutkach obu instytucji sprowadza się do tego, że małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć kolejnego małżeństwa. Do innych skutków separacji zaliczać będziemy:

– w jej następstwie powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa (o ile oczywiście taka rozdzielność już między małżonkami nie istniała np. na mocy umowy). Dotyczyć to będzie zarówno wypadku, w którym przed powstaniem separacji sądowej między małżonkami istniał ustrój wspólności ustawowej, jak i umownej ,
– możliwość dochodzenia alimentów od byłego małżonka na podstawie art. 60 KRO (z wyłączeniem § 3) (więcej o alimentach od byłego małżonka tutaj: https://wites.eu/alimenty-od-bylego-malzonka-kiedy-przysluguja),
– małżonkowie pozostający w separacji nie mogą domagać się „w trybie uproszczonym” powrotu do dotychczasowego nazwiska, które nosili przed zawarciem związku małżeńskiego,
– po orzeczeniu separacji małżonkowie pozbawieni są możliwości przysposobienia wspólnego,
– wyłączenie możliwości powołania separowanego małżonka spadkodawcy do dziedziczenia z ustawy.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnych i posiada wieloletnie doświadczenie w postępowaniach rozwodowych. W razie pytań – zachęcamy od kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu

ALIMENTY OD BYŁEGO MAŁŻONKA – KIEDY PRZYSŁUGUJĄ?

Obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności kojarzy nam się z obowiązkiem świadczenia ustalonej (lub zasądzonej) kwoty pieniężnej na rzecz dziecka – w wyniku orzeczenia rozwodu między rodzicami i ustalenia miejsca zamieszkania dziecka przy jednym z nich. Wskazania jednak wymaga, iż w polskim prawie istnieje możliwość zasądzenia alimentów również względem byłego małżonka. W ramach dzisiejszego artykułu, pochylimy się nad szczegółami związanymi z taką sytuacją.

1. Alimenty na rzecz byłego małżonka przy rozwodzie bez orzekania o winie

Należy odróżnić dwie sytuacje, w których możliwe jest orzeczenie obowiązku alimentacyjnego względem byłego małżonka. Pierwsza z nich – dotyczy przypadku, gdy żądania zasądzenia alimentów żąda małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Stanowi o tym wprost art. 60 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Oznacza to, iż możliwość wystosowania żądania w przedmiocie zasądzenia alimentów od byłego małżonka aktualizuje się przy spełnieniu łącznie dwóch przesłanek:

1) brak uznania wyłącznej winy za rozkład pożycia,

2) bycie w niedostatku

O ile kwestia winy za rozkład pożycia nie stanowi większych problemów interpretacyjnych (szerzej na ten temat tutaj: https://wites.eu/rozwod-z-wylacznej-winy-jednego-z-malzonkow/), to jednak problemy takie stwarza kwestia niedostatku. Za niedostatek uważać będziemy sytuacje, w której nie jesteśmy w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 grudnia 2021 r. Pod pojęciem niedostatku rozumie się sytuację, kiedy uzyskane środki nie wystarczają na pełne zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Przy czym małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb (wyrok SN z dnia 14 grudnia 2021 r., sygn. akt II USKP 84/21).

Z kolei Sąd Apelacyjny w Poznaniu podniósł, iż pojęcie „niedostatku” nie zostało zdefiniowane na gruncie KRO, jednak pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art. 135 § 1 KRO. Z jego brzmienia można wnosić, iż w niedostatku znajduje się ten, kto nie może w pełni własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części; a usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. akt III Aua 612/16)

Wskazania wymaga, iż stan niedostatku nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu. Wystarczające do wystosowania żądania alimentów od byłego małżonka jest wystąpienie stanu niedostatku również po upływie pewnego czasu od orzeczenia rozwodu.

Jakie mogą być przyczyny powstania niedostatku?

– niemożność podjęcia pracy zarobkowej z powodu konieczności sprawowania opieki nad małymi dziećmi,

– brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych do wykonywania pracy odpowiedniej do wieku oraz stanu zdrowia,

– stan zdrowia niepozwalający na podjęcie pracy,

Odnosząc się kwestii braku odpowiednich kwalifikacji zawodowych do podjęcia odpowiedniego rodzaju zatrudnienia ma to znaczenie tym bardziej, gdy uprawniony do alimentów małżonek w ramach podziału obowiązków w małżeństwie zajmował się wychowywaniem dzieci lub gospodarstwem domowym.

Idąc dalej – w jakiej wysokości Sąd może zasądzić alimenty na rzecz drugiego małżonka? Ma to charakter zindywidualizowany i uzależniony od potrzeb uprawnionego małżonka, a także możliwości zarobkowych zobowiązanego. Oznacza to, iż Sąd każdorazowo bada zarówno sytuację majątkową uprawnionego, jak i jego możliwości zarobkowe.

2. Alimenty na rzecz byłego małżonka przy rozwodzie z orzeczeniem o winie.

Druga sytuacja, w której ustawodawca przewidział możliwość zasądzenia alimentów na rzecz byłego małżonka, została przewidziana w art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Oznacza to, iż możliwość wystosowania żądania w przedmiocie zasądzenia alimentów od byłego małżonka aktualizuje się w tym przypadku przy spełnieniu łącznie dwóch przesłanek:

1) uznanie drugiego małżonka za wyłącznie winnego rozkładu pożycia,

2) istotne pogorszenie (wskutek orzeczenia rozwodu) sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Jak jednak ustalić/zweryfikować – czy wskutek orzeczonego rozwodu doszło do pogorszenia sytuacji małżonka niewinnego? Dokonuje się tego poprzez porównanie sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się po orzeczeniu rozwodu z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.

Jak wskazał Sąd Najwyższy „Przy ocenie, czy nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego (art. 60 § 2 KRO), należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby, gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 r., sygn. akt III CRN 222/80).

W dalszej kolejności wskazania wymaga, iż obowiązek alimentacyjny orzeczony w ww. sytuacji – nie sięga tak daleko, by zapewnić drugiemu małżonkowi równą stopę życiową. Ustawodawca posłużył się bowiem sformułowaniem „przyczyniać się w odpowiednim zakresie”. Wysokość obowiązku alimentacyjnego mieścić się więc powinien pomiędzy tym, aby uchronić drugiego małżonka od niedostatku, a zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy rozpatrując kwestię wysokości obowiązku alimentacyjnego „przyjęte uregulowanie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia, aniżeli tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb. Pojęcie stopy życiowej stanowi element, który przy określeniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego trzeba także brać pod uwagę” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 r., sygn. akt III CRN 222/80).

W jakiej wysokości Sąd może zasądzić alimenty na rzecz drugiego małżonka w tej sytuacji? Podobnie jak w pierwszym przypadku – ma to charakter zindywidualizowany i uzależniony możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

3. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

Skoro wiemy już – w jakich przypadkach alimenty od byłego małżonka w ogóle przysługują, zasadne jest pochylenie się również nad kwestią związaną z czasowym zakresem tego obowiązku. Nie jest on bowiem dożywotni. Oprócz ogólnych przypadków wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego tj. śmierć uprawnionego lub zobowiązanego ustawodawca w treści art. 60 § 3 przewidział dwie możliwości wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem byłego małżonka.

1) Po pierwsze – w razie zawarcia nowego małżeństwa. Zawarcie przez rozwiedzionego małżonka nowego małżeństwa powoduje zgodnie z dyspozycją art. 60 § 3 KRO wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego drugiego małżonka, nie wyłączając obowiązku małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Natomiast zawarcie przez rozwiedzionego małżonka nowego małżeństwa nie uchyla, samo przez się, jego obowiązku alimentacyjnego względem drugiego rozwiedzionego małżonka, który nie zawarł nowego małżeństwa, chociaż – stosownie do okoliczności – może mieć wpływ na zakres tego obowiązku.

2) Po drugie – gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. W tym jednak przypadku Sąd na żądanie uprawnionego może przedłużyć ten termin. Ponadto powyższy termin może zostać również przedłużony umownie w drodze umowy między stronami.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnych i posiada wieloletnie doświadczenie w postępowaniach rozwodowych. W razie pytań zachęcamy od kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.

ZADOŚĆUCZYNIENIE – KIEDY MI PRZYSŁUGUJE? JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

1. Czym jest zadośćuczynienie i za co przysługuje?

Zadośćuczynienie jest jedną z form rekompensaty. Celem zadośćuczynienia jest zrekompensowanie szkody NIEMAJĄTKOWEJ – czyli krzywdy. Kodeks cywilny przewiduje dwa przepisy będące podstawą zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego, są nimi art. 445 oraz 448. Z kolei art. 446 § 4 – jest podstawą przyznania zadośćuczynienia członkom rodziny zmarłego poszkodowanego.

Przepis art. 445 stanowi, iż:

§ 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się również w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.
§ 3. Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

W § 1 wskazanego przepisu ustawodawca przewidział, że jest możliwe zasądzenie zadośćuczynienia również w przypadku sytuacji unormowanej w art. 444 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Z kolei przepis art. 448 wskazuje, że:

W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Podsumowując powyższe, możliwość domagania się zadośćuczynienia aktualizuje się w przypadku:

1) uszkodzenia ciała,
2) wywołania rozstroju zdrowia,
3) pozbawienia wolności,
4) skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu,
5) naruszenia każdego dobra osobistego.

a) Zadośćuczynienie za uszkodzenie ciała

Uszkodzenie ciała może być wynikiem zarówno bezpośredniego działania drugiej osoby – pobicie, wypadek, jak i zdarzeń niezależnych od woli człowieka np. zawalenie się budynku. Uszkodzenie ciała wywoływać będzie zarówno cierpienia fizyczne, jak i psychiczne. Możliwość żądania zadośćuczynienia powstaje zarówno w przypadku uszczerbku o charakterze trwałym, jak i czasowym, przy czym trwałość uszczerbku wpływa na wysokość zadośćuczynienia. (A.Olejniczak, w: Kidyba, Komentarz, t. III, 2014, cz. 1, s. 562).

b) zadośćuczynienie za wywołanie rozstroju zdrowia

Możliwość ubiegania się zadośćuczynienia za wywołanie rozstroju zdrowia występuje zarówno w przypadku cierpień fizycznych, jak i moralnych. Wskazania wymaga, iż działanie wywołujące rozstrój zdrowia, nie muszą być wcale skierowane bezpośrednio przeciwko poszkodowanemu Wystarczające jest, by istniała możliwość zakwalifikowania tego działania jako czynu niedozwolonego. Zaznaczyć należy również, iż ustawodawca nie wymaga, aby rozstrój zdrowia miał charakter trwały i nieusuwalny. Niewątpliwie możliwość wyleczenia danego schorzenia, będzie wpływać na wysokość zadośćuczynienia, ale nie wpływa na możliwość jego zasądzenia.

c) zadośćuczynienie z tytułu pozbawienia wolności

W tym przypadku w pierwszej kolejności wskazania wymaga, iż pozbawienie wolności może, ale nie musi polegać na fizycznym pozbawieniu wolności np. poprzez porwanie.

Pozbawienie wolności w kontekście możliwości domagania się zadośćuczynienia z tego tytułu należy bowiem interpretować nieco szerzej i kwalifikować do tych przypadków również ograniczenie możliwości swobodnego podejmowania decyzji we własnych sprawach. Ponadto, pozbawienie wolności nie musi wynikać z zastosowanego względem pokrzywdzonego przymusu fizycznego. Może być ona również wynikiem szantażu lub przymusu psychicznego.

d) zadośćuczynienie z tytułu skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu

Zadośćuczynienie z tego tytułu, ma na celu ochronę integralności seksualnej. Przy czym prawo żądania zadośćuczynienia z powodu krzywdy spowodowanej czynem nierządnym przysługuje poszkodowanemu, bez względu na skutki tego zdarzenia. Niewątpliwie jednak tak jak w przypadku rozstroju zdrowia skutki mają wpływ na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia.

2. Czynniki wpływające na wysokość zadośćuczynienia

Skoro już wiemy w jakich sytuacjach aktualizuje się prawo do żądania zadośćuczynienia zasadne jest pochylenie się nad kwestią związaną z czynnikami mającymi wpływ na jego wysokość.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zadośćuczynienie przyjmuje formę jednorazowej wypłaty pieniężnej osobie poszkodowanej. Od czego jednak zależy wysokość tej wypłaty?

Nie sposób odpowiedzieć na powyższe pytanie w sposób jednoznaczny. Pomocy w tym zakresie próżno również szukać w treści przepisu art. 445 § 1 kc. Ustawodawca bowiem w treści wskazanej normy posłużył się wyrażeniem „sąd może przyznać odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia”. Oznacza to, iż suma, na którą opiewać może zadośćuczynienie jest zindywidualizowana i zależna od oceny poczynionej przez Sąd oraz charakteru sprawy. Wysokość zadośćuczynienia będzie się więc różniła w zależności od okoliczności danego stanu faktycznego. Szacując więc oczekiwaną przez nas wysokość zadośćuczynienia – warto chociaż pobieżnie zaznajomić się z orzecznictwem i rozstrzygnięciami, które zapadły w sprawach podobnych, aby nie doprowadzić to wystosowania zbyt wygórowanych (albo zbyt zaniżonych) żądań.

Idąc dalej – jakie czynniki wpływają na wysokość zadośćuczynienia? Jest to również kwestia problematyczna. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż zadośćuczynienie przysługuje nam za krzywdę, która jest pojęciem nieostrym. Wobec czego problematyczne jest ustalenie jej rozmiaru. Pomocniczy w tym przypadku jest charakter naruszonych dóbr. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 września 2022 r. „charakter naruszonych dóbr nie jest obojętny dla wymiaru zadośćuczynienia ani na gruncie norm konstytucyjnych wymagających niekiedy zapewnienia przez państwo bezwzględnej ochrony niektórym dobrom ani norm prawa powszechnego” (wyrok SN z dnia 21 września 2022 r., sygn. akt I NSNc 75/21).

Jednakże do najważniejszych czynników, które mogą mieć wpływ na wysokość zadośćuczynienia i które powinny być prane pod uwagę przez Sąd zaliczyć można m.in.:

1) wiek poszkodowanego,
2) obrażenia fizyczne poszkodowanego,
3) czas hospitalizacji poszkodowanego,
4) okres trwania cierpień psychicznych poszkodowanego,
5) wpływ zdarzenia na dotychczasowe życie poszkodowanego,
6) wpływ zdarzenia na sprawność fizyczną poszkodowanego,
7) wpływ zdarzenia na przyszłe życie poszkodowanego,
8) zeszpecenie (oraz jego stopień) ciała poszkodowanego,
9) postawa sprawcy odpowiedzialnego za zdarzenie (czy dążył do naprawienia krzywdy, czy podjął jakieś starania celem zrekompensowania spowodowanej przez siebie krzywdy),
10) konieczności korzystania przez poszkodowanego z pomocy bliskich osób

Powyższe czynniki stanowią jedynie przykładowe aspekty, które Sąd powinien brać pod uwagę przy ocenie wyrządzonej poszkodowanemu krzywdy oraz szacowania wysokości zadośćuczynienia. Wskazania wymaga, iż zadośćuczynienie – nigdy nie powinno prowadzić do wzbogacenia pokrzywdzonego. Zadośćuczynienie ma być formą rekompensaty za doświadczoną krzywdę. Nie zmienia to jednak faktu, iż zadośćuczynienie ma być ekonomicznym odpowiednikiem doznanych przeżyć, co świadczy o tym, że nie może mieć też formy symbolicznej.

3. Jak uzyskać zadośćuczynienie?

Pierwszym krokiem, podjętym przez osobę poszkodowaną celem uzyskania zadośćuczynienia jest pisemne wezwanie sprawcy, w którym dokładnie sprecyzujemy czego się domagamy i z jakiego tytułu. Zdarza się jednak, że okoliczności danej sprawy, a w szczególności okoliczności powstania krzywdy mieszczą się w granicach ubezpieczenia, którym objęty jest sprawca. W takim wypadku odpowiedzialność przekłada się na ubezpieczyciela.

Co jednak w przypadku, gdy sprawca nie poczuwa się do odpowiedzialności i biernie reaguje na nasze żądania i wezwania? W takim przypadku pozostaje już tylko droga sądowa. Warto w takiej sytuacji skonsultować swoją sprawę z prawnikiem, który nie tylko dokona oceny sytuacji ale również wspomoże w oszacowaniu wartości żądań i będzie stanowił profesjonalne wsparcie podczas postępowania sądowego.

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w sprawie związanej z zadośćuczynieniem lub odszkodowaniem zapraszamy do kontaktu!

Pod numerem telefonu: 91 836 99 60

Pod adresem e-mail: pisma@wites.eu