Tag Archive for: adwokat Stargard

DZIEDZICZENIE USTAWOWE – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?

Jak wskazuje treść art. 925 kodeksu cywilnego „spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku”. Z kolei zgodnie z art. 924 kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jakie są więc tytuły nabycia spadku?

Jak stanowi treść art. 926 § 1 kodeksu cywilnego -powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. W dzisiejszym artykule uwagę poświęcimy jednak dziedziczeniu ustawowemu.

1) CZYM JEST DZIEDZICZENIE USTAWOWE?

O ile z dziedziczeniem testamentowym nie ma większego problemu, tak dziedziczenie ustawowe i warunki, w jakich się odbywa jest często kwestią niejasną. Na wstępie warto zaznaczyć, iż z dziedziczeniem ustawowym będziemy mieć do czynienia w sytuacji – gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu i w konsekwencji – nie wskazał potencjalnych spadkobierców. Ustawodawca przewidział również sytuację dziedziczenia ustawowego tylko co do części spadku. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo, gdy którakolwiek z tych osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Oznacza to, iż w przypadku gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu – dojdzie do dziedziczenia ustawowego, regulowanego przez przepisy prawa cywilnego, które w sposób bezpośredni wskazują kto i w jakich częściach nabywa prawo do spadku w przypadku braku testamentu.

2) KATALOG SPADKOBIERCÓW USTAWOWYCH

Kogo przepisy prawa cywilnego zaliczają do kręgu spadkobierców ustawowych?

– małżonka,
– zstępnych
– wstępnych
– rodziców,
– rodzeństwo,
– zstępnych rodzeństwa spadkodawcy,
– dziadków,
– pasierbów,
– gminę,
– Skarb Państwa.

3) KOLEJNOŚĆ I WARUNKI DZIEDZICZENIA SPADKOBIERCÓW USTAWOWYCH

Jakie są warunki odnoszące się do dziedziczenia każdego z wyżej wyszczególnionych spadkobierców? O tym poniżej.

a) dziedziczenie małżonka i dzieci spadkodawcy

Dziedziczenie ww. osób reguluje art. 931 kodeksu cywilnego. Zgodnie z zapisami wskazanego przepisu w pierwszej kolejności powołane z ustawy do spadku są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek.

Jak dziedziczą małżonek i dzieci spadkodawcy? W częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi – nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

b) dziedziczenie małżonka, rodziców i rodzeństwa spadkodawcy

W przypadku, gdy spadkobierca nie posiadał zstępnych ww. warunki nie znajdują zastosowania. W takiej sytuacji powołani do spadku z ustawy są małżonek i rodzice.

Jak dziedziczą małżonek i rodzice spadkodawcy? – każdy z rodziców, które dziedziczy wraz z małżonkiem spadkodawcy dziedziczy w jednej czwartej całości spadku. Oznacza to, iż małżonek spadkodawcy dziedziczy w jednej drugiej, zaś każdy z rodziców w jednej czwartej.

Jeśli mam do czynienia z sytuacją, iż ojcostwo rodzica nie zostało ustalone udział spadkowy matki spadkodawcy, która dziedziczy wraz z małżonkiem wynosi połowę spadku.

Z kolei w sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie ani zstępnych ani nie posiadał małżonka spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

Natomiast jeśli mamy do czynienia z sytuacją, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

c) dziedziczenie rodzeństwa spadkodawcy

Z kolei rodzeństwo dziedziczy po spadkodawcy z ustawy dopiero w sytuacji, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku. W takim wypadku udział, który by mu przypadał przypada w częściach równych rodzeństwu spadkodawcy.

d) dziedziczenie zstępnych rodzeństwa

Zstępni rodzeństwa spadkodawcy będą powołani do dziedziczenia z ustawy w analogiczny sposób, jak rodzeństwo czyli w sytuacji, gdy którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku.

e) dziedziczenie dziadków spadkodawcy

Dziadkowie spadkodawcy biorąc pod uwagę ww. zestawienie niewątpliwie dziedziczą w dalszej kolejności. W jakiej więc sytuacji? Analogicznie, jak w przypadku wcześniej wymienionych spadkobierców – w przypadku braku odpowiednio zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy. W takim przypadku dziedziczą oni cały spadek w częściach równych.

Z kolei w sytuacji, gdy któryś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał przypada jego zstępnym. Z kolei w przypadku ich braku udział spadkowy dziadka, który nie dożył otwarcia spadku przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

f) dziedziczenia pasierba

Kiedy będziemy mieć do czynienia z dziedziczeniem dzieci małżonka spadkodawcy? Będą oni powołani do spadku z ustawy w przypadku braku małżonka spadkodawcy i wyżej wyszczególnionych krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy.

W takiej sytuacji, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.

g) dziedziczenie Skarbu Państwa i gminy

w ostatniej kolejności ustawodawca przewidział dziedziczenie przez Skarb Państwa i gminę. Gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – dziedziczy z ustawy spadek w przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy powołanych do dziedziczenia ustawy. Z kolei jeżeli miejsca zamieszkania spadkodawcy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania znajdowało się za granicą spadek przypada Skarbowi Państwa.

4) WYŁĄCZENIE MAŁŻONKA OD DZIEDZICZENIA USTAWOWEGO

Jak wynika z ww. zestawienia spadkobierców ustawowych to małżonek i dzieci mają pierwszeństwo dziedziczenia. Czy w związku z tym – małżonek może zostać wyłączony od dziedziczenia z ustawy? Otóż tak, z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy małżonka, a żądanie to było uzasadnione. Warto wiedzieć jednak, że:

– wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia Sądu,
– wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem (termin na wytoczenie powództwa wynosi w tym przypadku 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż rok od otwarcia spadku).

5) DZIEDZICZĘ Z USTAWY – CO DALEJ?

Co jednak w sytuacji, gdy już wiemy, iż znajdujemy się w kręgu spadkobierców ustawowych? Jak wskazuje przepis art. 1015 kodeksu cywilnego w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się do tytule swojego powołania powinniśmy złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Warto znać ten termin oraz się do niego dostosować, bowiem niezłożenie oświadczenia w ww. terminie jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (z ograniczeniem odpowiedzialności za długi).

Z kolei następnym krokiem (gdy nie złożyliśmy oświadczenia o odrzuceniu spadku) jest złożenie wniosku o stwierdzenia nabycia spadku.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się również w prawie spadkowym. Jeśli masz pytania lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60
pod adresem e-mail: pisma@wites.eu.

NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH – JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

Większość osób zdaje sobie sprawę z istnienia terminu „dobra osobiste”, jednakże nie każdy ma pojęcie, co mieści się w zakresie tego terminu, a tym bardziej – jakie środki ochrony można podjąć w przypadku ich naruszenia.

1. Czym są dobra osobiste?

a) wartości klasyfikowane jako dobra osobiste

Przykładowy katalog dóbr osobistych ustawodawca zamieścił w treści art. 23 kodeksu cywilnego. Jak wskazuje przywołany przepis:

Art. 23 kodeksu cywilnego

Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Jak wynika z ww. przepisu – ustawodawca ograniczył się jedynie do wymienienia przykładowych dóbr osobistych, nie zawarł w nim jednak definicji. W związku z tym – czym są omawiane dobra osobiste?

W doktrynie przyjmuje się, iż dobrami osobistymi są pewne wartości o charakterze niemajątkowym, ściśle związane z osobą ludzką, decydujące o jej bycie, pozycji w społeczeństwie, a będące wyrazem jej odrębności psychicznej i fizycznej oraz możliwości twórczych, uznane powszechnie w społeczeństwie i akceptowane przez system prawny (tak m.in. A. Cisek „dobra osobiste”)

W orzecznictwie z kolei Sąd Najwyższy próbując dokonać zdefiniowania dóbr osobistych wskazał, iż dobro osobiste jest to ogół czynników mających na celu zapewnienie obywatelowi rozwoju jego osobowości, ochronę jego egzystencji i zapewnienie mu prawa do korzystania z tych dóbr, które są dostępne na danym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego społeczeństwa, a które sprzyjają zachowaniu cech odrębności i związaniu ze społeczeństwem, w którym żyje (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1977 r. sygn. akt II CR 187/77).

Powracając jednak do treści przepisu art. 23 kc – ustawodawca do katalogu dóbr osobistych zalicza:

zdrowie – w tym zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne, a także rozumiane jako aktualny stan organizmu,
wolność – rozumiana nie tylko jako wolność fizyczna, wolność poruszania się, ale także swoboda decydowania o swoich sprawach,
cześć – obejmującą wszystkie dziedziny jego życia osobistego, zawodowego i społecznego, której naruszenie więc może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym (wyr. SN z 8.10.1987 r., II CR 269/87, OSNCP 1989, Nr 4, poz. 66),
swoboda sumienia – w orzecznictwie przyjmuje się, iż w tym przypadku chodzi o wolność wyboru religii i swobodę praktykowania swojego wyznania,
nazwisko lub pseudonim – chodzi tu przede wszystkim o personalia, które umożliwiają identyfikację danej osoby,
wizerunek – rozumiany jako podobizna człowieka utrwalona w formie zdjęcia, portretu itd.,
tajemnica korespondencji – wartość ta związana jest ściśle z prywatnością i prawem każdego człowieka do poszanowania treści, które są przez niego wymieniane z innymi podmiotami w wiadomościach,
nietykalność mieszkania – jak wskazał Sąd Najwyższy podejmując próbę zdefiniowania wskazanego terminu istotą jest stan psychiczny i emocjonalny, jaki daje człowiekowi poczucie bezpiecznego i niezakłóconego korzystania z własnego mieszkania, stanowiącego centrum aktywności życiowej, z którą związana jest prywatność każdej osoby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2009 r., sygn. akt II CSK 513/08,)
twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.

Wskazane wyżej wyszczególnienie dotyczy tylko dóbr osobistych wyrażonych w art. 23 kodeksu cywilnego. Oprócz nich, w orzecznictwie do dóbr osobistych zalicza się również: nazwę użytkownika internetowego (login), prywatność, dane osobiste, integralność seksualną, więzi rodzinne, więzi emocjonalne rodzica z dzieckiem, a także nazwę zespołu artystycznego.

2. cechy dóbr osobistych

Mając na uwadze fakt, iż katalog dóbr osobistych wskazanych w treści art. 23 kc nie jest zamknięty i można go rozszerzać, zasadne jest uwzględnienie cech, jakimi dane wartości muszą się charakteryzować aby mogły być zaliczone do dóbr osobistych. Do takich cech zalicza się m.in.:

a) związek z podmiotem

w tym przypadku chodzi o to, iż aby wartość mogła zostać zakwalifikowana jako dobro osobiste – musi wykazywać ścisły związek z osobą, której przysługuje. W praktyce przejawia się to przede wszystkim w tym, iż dobra osobiste wygasają z chwilą śmierci osoby, której dotyczą. Ponadto roszczenia o ochronę dóbr osobistych mogą być dochodzone jedynie przez osobę, której one przysługują. Oznacza to, iż w przypadku śmierci tej osoby ww. roszczenie nie przechodzi na jej spadkobierców.

b) wartość niemajątkowa

Oznacza to, iż dobrom osobistym nie można przypisać majątkowego charakteru, co jednak nie oznacza, że ich naruszenie może się w sferze majątkowej odbijać.

c) obiektywny charakter

Wskazana cecha odnosi się w głównej mierze do faktu, iż dobra osobiste przysługują każdemu człowiekowi bez względu na zdolność do przeżywania naruszeń sfery, której dane dobro dotyczy.

d) związek z godnością ludzką

W przypadku tej cechy chodzi przede wszystkim o to, iż status dobra osobistego ma tylko i wyłącznie wartość, która ma ścisły związek z godnością ludzką rozumianą jako wartość przyrodzona, niezbywalna i przysługująca każdemu człowiekowi.

3. dobra osobiste osoby prawnej

Powyższe rozważania dotyczą przede wszystkim wartości, które są związane z osobą fizyczną. Co jednak z osobami prawnymi? Czy osoby prawne również posiadają dobra osobiste?

Otóż tak, wskazuje na to przepis art. 43 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Ustawodawca jednak w przypadku osób prawnych nie skatalogował wartości, które klasyfikować należy jako dobra osobiste w przypadku tych rodzajów podmiotów. Zasadne w związku z tym będzie oparcie się na poglądach wyrażonych przez orzecznictwo.

Jak wskazał Sąd Najwyższy dobra osobiste osób prawnych to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1986 r., sygn. akt III CR 295/86).

Idąc dalej i podejmując próbę skatalogowania dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „osobom prawnym przysługują takie dobra osobiste jak dobre imię (dobra sława, reputacja, autorytet), nazwa (firma), tajemnica korespondencji. Wykluczone natomiast zostało przypisanie osobie prawnej takich dóbr osobistych, które związane są z posiadaniem sfery odczuć, a w konsekwencji dominujący jest pogląd, że dobra takie jak życie, zdrowie, godność, swoboda sumienia, wizerunek, nie dają się postrzegać, jako dobra osobiste przysługujące osobie prawnej” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietani 2013 r., sgn. Akt III CSK 198/12).

Powyższe oznacza, iż z naruszeniem dóbr osobistych osoby prawnej, będziemy mieć do czynienia np. w przypadku wystawienia negatywnej opinii w sieci, czy też publikowania w sieci lub rozpowszechniania informacji nieprawdziwych – mogących mieć wpływ na odbiór osoby prawnej w społeczeństwie czy też przez potencjalnych partnerów biznesowych.

Z kolei przedstawiciele doktryny wskazują, iż do ww. katalogu zaliczyć należy również nietykalność pomieszczeń, w których osoba prawna realizuje swoje zadania. (G. Gorczyński, w: M. Habdas, M. Fras, Komentarz KC, t. 1, 2018, art. 43, Nt 20; P. Sobolewski, w: K. Osajda, Komentarz KC aktualizowany, 2018, art. 43, Nt 5; J. Frąckowiak, w: SPP, t. 1, 2007, s. 1003 i n.).

Kolejną kwestią wartą podniesienia w przypadku dóbr osobistych osób prawnych jest aspekt bezpodstawnego lub nieaktualnego zgłoszenia informacji o zadłużeniu osoby prawnej do biura informacji gospodarczej (BIG). Jak bowiem przyjmuje się w orzecznictwie „upowszechnianie informacji o przedsiębiorcy będącym osobą prawną, że jest nierzetelnym dłużnikiem, niewątpliwie narusza jego dobre imię” (wyrok SA w Warszawie z 6.9.2013 r., I ACa 456/13, Legalis).

4. Środki ochrony dóbr osobistych

Skoro już zagłębiliśmy tematykę szeroko pojętych w doktrynie i orzecznictwie dóbr osobistych – co nam przysługuje w przypadku ich naruszenia? Ochronę dóbr osobistych ustawodawca przewidział w treści art. 24 kodeksu cywilnego.

Art. 24 kodeksu cywilnego

§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie, może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Zgodnie z ww. przepisem, dobra osobiste uzyskują ochronę dopiero, zostaną spełnione dwie przesłanki. Pierwszą z nich jest zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego lub dóbr osobistych. Z kolei drugą bezprawność zachowania osoby trzeciej zagrażające lub naruszające dobro prawne. Kiedy mamy do czynienia z bezprawnością? Jak wskazał Sąd Najwyższy przymiot bezprawności jest ujmowany w kategoriach obiektywnych, w efekcie czego bezprawne jest zachowanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy (wyr. SN z 30.9.2008 r., II CSK 144/08, Legalis).

W takim razie, idąc dalej jakie środki ochrony zostały przewidziane przez ustawodawcę w przypadku bezprawnego naruszenia lub zagrożenia dobra osobistego?

1) żądanie zaniechania takiego działania,

2) usunięcie skutków naruszenia,

3) złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,

4) zadośćuczynienie pieniężne,

5) zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Z kolei § 2 art. 24 kodeksu cywilnego przewiduje dodatkowy środek ochrony, który przysługiwać będzie w sytuacji, gdy na skutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, a jest to:

6) żądanie naprawienia szkody na zasadach ogólnych

Oznacza to, iż w przypadku wyrządzenia szkody majątkowej ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone może oprócz żądania usunięcia niemajątkowych skutków naruszenia oraz zasądzenia zadośćuczynienia żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Co oznacza, iż osoba, której dobro prawne zostało w taki sposób naruszone będzie musiała wykazać szkodę, zawinione działanie sprawy oraz związek przyczynowy między tym działaniem, a powstałą szkodą.

5. Podsumowanie

Wskazać należy, iż nie każdy zdaje sobie sprawę z tego – czym są dobra osobiste, kiedy mamy do czynienia z ich naruszeniem, a w konsekwencji czego można się w związku z tym domagać. W pierwszej kolejności, gdy poweźmiemy wiadomość o naruszaniu naszych dóbr osobistych powinniśmy dokonać zabezpieczenia dowodów wskazujących na naruszenie. W dalszej kolejności zasadnym jest podjęcie próby polubownego rozwiązania sporu np. wystosować wezwanie do zaprzestania dalszych naruszeń i umieścić w nim jedno z żądań, o których mowa wyżej. Jeżeli jednak próba polubownego rozwiązania sporu nie przynosi oczekiwanego rezultatu kolejnym krokiem jest złożenie pozwu o o ochronę dóbr osobistych.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej związanej z ochroną dóbr osobistych zapraszamy do kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail: pisma@wites.eu.

POZEW O ZAPŁATĘ CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ?

1. Czym jest pozew o zapłatę?

Pozew o zapłatę jest pierwszy pismem inicjującym postępowanie sądowe, które wnosimy w sytuacji, gdy nie możemy wyegzekwować zapłaty od dłużnika – czyli, gdy zostały przez nas wyczerpane możliwości polubownego dochodzenia swojego roszczenia. Omawiane pismo składa do sądu powód będący wierzycielem. Pozew o zapłatę powód może złożyć osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika.

2. Jakie postępowanie wybrać?

W zależności od okoliczności sprawy, dowód którymi dysponujemy, charakteru i rodzaju roszczenia – postępowanie może odbywać się w jednym z trzech trybów:

– nakazowym,

– upominawczym,

– uproszczonym.

Czym różnią się ww. postępowania? Postaramy się krótko wyjaśnić poniżej.

Jak wskazuje treść art. 485 kodeksu postępowania cywilnego – Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:

1) dokumentem urzędowym,

2) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,

3) wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.

Ponadto, Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości.

Oznacza to, iż ww. tryb uzależniony jest przede wszystkim od dysponowanych przez powoda dowód w sprawie.

Z kolei sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w ściśle określonych przypadkach, a mianowicie gdy:

1) roszczenie jest zasadne,

2) twierdzenia co do faktów nie budzą wątpliwości,

3) zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego.

W obu postępowaniach sprawa rozpoznawana jest na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. Różnice na gruncie obu omawianych postępowań występują przede wszystkim w dysponowanych przez powoda dowodach, które umożliwiają wszczęcie i prowadzenie postępowania w określonym trybie. Jeżeli dojdzie do wydania przez Sąd nakazu zapłaty Sąd jednocześnie zobowiązuje pozwanego do zaspokojenia roszczenia albo do wniesienia sprzeciwu (w przypadku postępowania uproszczonego) albo zarzutów (w przypadku postępowania nakazowego) w terminie 2 tygodni. Zaniechanie wniesienia przez pozwanego jednego z ww. środków doprowadzi do uprawomocnienia się nakazu zapłaty, który stanowić będzie tytuł wykonawczy i tym samym otworzy drogę do wniesienia wniosku egzekucyjnego do komornika. Z kolei wniesienie przez powoda sprzeciwu albo zarzutów będzie skutkowało rozpoznaniem przez Sąd sprawy na zasadach ogólnych i wyznaczeniem rozprawy.

Kiedy możemy wystąpić z pozwem o zapłatę w trybie uproszczonym i jak to wygląda w praktyce?

Jak wynika z treści art. 5051 kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu uproszczonym rozpoznaje się sprawy o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia z rękojmi lub gwarancji jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.

Wskazać należy, iż w ramach trybu uproszczonego jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia. Natomiast jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, w której powód dochodzi tylko części roszczenia sprawa może podlegać rozpoznaniu w trybie uproszczonym tylko, gdy takie postępowanie byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W innym wypadku sprawa jest rozpoznawana w trybie zwykłym. Warto również zaznaczyć, iż w przypadku omawianego trybu w trakcie trwania postępowania zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Co oznacza, iż powód nie będzie mógł rozszerzyć ani częściowo cofnąć swojego powództwa.

3. Jak sporządzić pozew o zapłatę?

Pozew o zapłatę stanowi pismo procesowe. Wobec czego, podczas sporządzania pozwu o zapłatę musimy kierować się wymogami dla pisma procesowego oraz pozwu. Jest to niezmiernie ważne i konieczne, aby nasz pozew o zapłatę mógł otrzymać prawidłowy bieg. W przypadku bowiem, gdy nie dochowamy warunków formalnych przewodniczący wezwie nas pod rygorem zwrócenia pisma do jego poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia w terminie tygodniowym.

Wymogi formalne pisma procesowego ustawodawca zawarł w treści art. 126 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,

2) imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

3) oznaczenie rodzaju pisma,

4) osnowę wniosku lub oświadczenia,

5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,

6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,

7) wymienienie załączników.

Ponadto, gdy pismo jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu, a także:

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

2) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron,

3) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

4) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Jak już zostało wspomniane ww. warunki formalne stanowią konieczne elementy każdego pisma procesowego. Z kolei stricte pozew o zapłatę oprócz warunków formalnych pisma musi ponadto spełniać warunki formalne przewidziane dla pozwu, które skatalogowane zostały w treści art. 187 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym:

Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

2) oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;

3) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;

4) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Po sporządzeniu pozwu o zapłatę a przed wysłaniem go do sądu kolejnym koniecznym warunkiem skutecznego wniesienia omawianego pisma jest jego opłacenie. Powyższa kwota jest uzależniona od wartości przedmiotu sporu, a także wybranego trybu postępowania.

Co do zasady jednak, zgodnie z treścią art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1) do 500 zł w kwocie 30 zł;

2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Potwierdzenie dokonania prawidłowej opłaty powinien stanowić jeden z załączników naszego pozwu.

4. Podsumowanie

Prawidłowe sporządzenie pozwu o zapłatę jest warunkiem koniecznym do efektywnego wszczęcia postępowania sądowego, a ty samym doprowadzenia do wykazania swojego roszczenia, a w w dalszej kolejności – wyegzekwowania swojej należności od dłużnika. W związku z tym warto w tej kwestii skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego, który sporządzi pismo zgodnie z wymogami formalnymi oraz stanem faktycznym, a także pomoże przejść przez ewentualne postępowanie sądowe.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w sporządzeniu pozwu o zapłatę zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail kancelaria@wites.eu.

Zapraszamy!

PODROBIENIE PODPISU JAKO PRZESTĘPSTWO Z ART. 270 KODEKSU KARNEGO

Nie każdy zdaje sobie sprawę, iż podpisanie się za kogoś lub sfałszowanie czyjegoś podpisu stanowi przestępstwo uregulowane w art. 270 § 1 kodeksu karnego, określane mianem fałszerstwa materialnego. Jak bowiem stanowi wskazany przepis:

art. 270 k.k.
§ 1. Kto, w celu użycia za autentyczny podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jak wynika z ww. przepisu – fałszerstwo musi dotyczyć dokumentu. Pojęcie to zostało zdefiniowane w art. 115 § 14 k.k., zgodnie z którym dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Dokumentem będą więc wszelkie umowy, oświadczenia, testamenty. W orzecznictwie za dokument uważa się również karty telefoniczne, karnety, bony towarowe, karty do automatów, polisy ubezpieczeniowe, dowody płat na ubezpieczenie OC (wyr. SN z 11.3.2004 r., III KK 336/03, Legalis), a także legitymację szkolne i studenckie (wyr. SA w Katowicach z 8.3.2007 r., II AKa 305/06, OSA w Katowicach 2007, Nr 2, poz. 7).

Czynnością sprawczą omawianego przestępstwa jest natomiast podrobienie dokumentu, przerobienie dokumentu ale również użycie go jako autentycznego, odnosi się to również do podpisu.

PRZEROBIENIE DOKUMENTU – jest to sytuacja, w której osoba nieupoważniona nada istniejącemu już dokumentowi inną treść, niż pierwotnie posiadał. Nie jest natomiast przerobieniem dokumentu nadanie mu innej treści przez osoby, od których ten dokument pochodzi.

PODROBIENIE DOKUMENTU – jest to sytuacja, w którym dokument został sporządzony w taki sposób, aby stwarzał pozory, jakby pochodził od autentycznego autora, a nie od sprawcy. W odniesieniu do podpisu, podrobienie będzie polegało na sporządzeniu podpisu od podstaw w taki sposób, jakby pochodził od osoby, której dotyczy.

Podkreślania wymaga, iż aby móc przypisać popełnienie przestępstwa fałszu materialnego sprawca musi posłużyć się takim dokumentem jako autentycznym.
Ponadto z uwagi na fakt, iż omawiany przepis chroni dobro w postaci autentyczności dokumentu, fałsz materialny zostaje popełniony niezależnie od tego, czy treść przerobionego lub podrobionego dokumentu odpowiada prawdzie (wyr. SN z 5.3.2003 r., III KKN 165/01, OSNwSK 2003, Nr 1, poz. 516; wyr. SN z 27.11.2000 r., III KKN 233/98,

PODROBIENIE PODPISU ZA ZGODĄ

Co jednak w przypadku, gdy podpiszemy się za kogoś otrzymując przed dokonaniem tej czynności zgody? Wydaje się, że nie powinniśmy mieć wtedy do czynienia z przestępstwem. Nic jednak bardziej mylnego. W orzecznictwie jednoznacznie przyjmuje się, iż zgoda osoby, której podpis został podrobiony nie wyłącza ani bezprawności czynu, ani odpowiedzialności karnej.

Ustawodawca nie uzależnił odpowiedzialności karnej od braku zgody osoby, w imieniu której złożony został fałszywy podpis. Takie stanowisko znajduje uzasadnienie w przepisie, jakim jest ochrona wiarygodności dokumentów funkcjonujących w obrocie prawnym, a więc dobra prawnego o charakterze powszechnym, a nie indywidualnym (jak np. cześć i dobre imię konkretnej osoby) (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.11.2000 r., w sprawie o sygn. akt: III KKN 233/98).

W związku z powyższym, nawet uzyskanie zgody osoby, której podpis został podrobiony nie zwolni nas z odpowiedzialności karnej za omawiane przestępstwo.

ĆWICZENIE CZYJEGOŚ PODPISU

Co więcej, oprócz tego, iż uzyskanie zgody osoby, której podpis podrabiamy nie zwalnia nas z odpowiedzialności karnej za ten czyn, to wskazania wymaga, iż nawet czynienie przygotowań do tego czynu jest karalne. Jak bowiem wskazuje art. 270 § 3.

Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Powyższy przepis przewiduje karalność wszelkich postaci fałszu materialnego. Odnosząc tę kwestię do problematyki podrobienia podpisu oznacza to, iż nawet ćwiczenie czyjegoś podpisu jest w tym przypadku karalne

CO GROZI ZA PODROBIENIE PODPISU?

Podsumowując powyższe rozważania. Dopuszczając się przestępstwa podrobienia podpisu sprawcy grozi:

1) grzywna w wysokości od 10 do 540 stawek dziennych (stawka dzienna nie może być niższa od 10 zł, a wyższa od 2000 zł);
2) ograniczenie wolności polegające na obowiązku wykonywania pracy na cele społeczne lub potrąceniu od 10 % do 25 % wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez Sąd;
3) pozbawienie wolności od 3 miesięcy do lat 5

Jednakże ustawodawca w § 2a art. 270 k.k. przewidział typ uprzywilejowany omawianego przestępstwa polegający na wypadku mniejszej wagi

art. 270 § 2a k.k. – W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Czym jest wypadek mniejszej wagi, od wystąpienia którego wystąpienia ustawodawca przewiduje możliwość złagodzenia odpowiedzialności karnej za sfałszowanie podpisu? Cechą wypadku mniejszej wagi – jest przede wszystkim niska społeczna szkodliwość czynu. W orzecznictwie za wypadek mniejszej wagi w odniesieniu do podrobienia podpisu wyróżnia się następujące przypadki:

niewielkie znaczenie prawne sfałszowanego dokumentu lub wprowadzonej do niego zmiany (wyr. SA w Katowicach z 27.11.2014 r., II AKa 258/14)

podrobienie lub przerobienie dokumentu w celu doprowadzenia do jego zgodności z prawdą

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, iż podpisanie się za kogoś na jakimkolwiek dokumencie w rozumieniu kodeksu karnego nie stanowi niewinnego przewinienia, jest to przestępstwo wprost uregulowane w kodeksie karnym, zagrożonym nawet karą pozbawienia wolności do lat 5. Warto mieć więc tego świadomość zanim zdecydujemy się na podrobienie czyjegoś podpisu, nawet za zgodą osoby, której podpis ma zostać złożony.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się również sprawami karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail kancelaria@wites.eu. Zapraszamy!

CZYNNOŚCI W ZAKRESIE ZARZĄDU MAJĄTKIEM WSPÓLNYM WYMAGAJĄCE ZGODY DRUGIEGO MAŁŻONKA

Zarząd majątkiem wspólnym przez każdego z małżonków

Jak wynika z treści art. 36 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z małżonków może samodzielnie zarządzacć majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Czy oznacza to, że każdy z małżonków może dokonywać dowolnych czynności w ramach zarządu majątkiem wspólnym bez względu na to, czy druga strona jest tego świadoma i wyraża na to zgodę? Otóż nie.

Czynności wymagające zgody drugiego małżonka

Ustawodawca w art. 37 § 1 kro w sposób enumeratywny wyliczył czynności, do których skutecznego dokonania obligatoryjnie wymagana jest zgoda drugiego małżonka. Jest to katalog zamknięty. Do czynności tych zalicza się:

czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;

czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal.

Oznacza to, że zgody drugiego małżonka będzie wymagało zawarcie umowy o przeniesienie własności nieruchomości (umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości) ale również zawarcie umowy ustanowienia oraz umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego. Zaznaczyć należy, iż zbyciem nieruchomości jest również wniesienie jej tytułem wkładu przez wspólnika spółki cywilnej lub wspólnika albo akcjonariusza spółki handlowej, a także wniesienie nieruchomości przez członka spółdzielni jako wkładu. Z kolei w ramach obciążenia oraz oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków zgody drugiego małżonka będzie wymagało m.in. przekazanie nieruchomości celem jej wynajęcia, wydzierżawienia, czy też oddanie jej przez finansującego korzystającemu w umowie leasingu.

3) czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;

4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych

Jak w tym przypadku rozumieć pojęcie „drobnych darowizn” zwyczajowo przyjętych? W doktrynie wskazuje się, że chodzi tu przede wszystkim o darowizny dokonywane z okazji świąt, urodzin, imienin, ślubu, zdania egzaminu lub innego zdarzenia o charakterze osobistym. Z kolei ocena, czy daną darowiznę będzie można określić mianem „drobnej” będzie uzależniona przede wszystkim od stanu majątkowego obdarowującego i obdarowanego.

Forma zgody

Istotna kwestią przy omawianiu przedmiotowej tematyki jest to, jaką formę powinna przybrać zgoda drugiego małżonka. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, które określają formę wymaganą dla danej czynności prawnej. Oznacza to, iż aby pozyskać wiedzę w jakiej formie małżonek powinien wyrazić zgodę – należy najpierw ustalić w jakiej formie powinna być dokonana sama czynność prawna. Następnie analogicznie należy zastosować formę przewidzianą do dokonania czynności prawnej do wyrażenia zgody. Podkreślenia również wymaga, iż wyrażenie zgody nie musi objąć dokładnej treści czynności, którą zamierza się dokonać. Ponadto wystarczy, że zgoda zostanie skierowana do współmałżonka, co oznacza, że a akcie wyrażania zgody nie musi brać udziału osoba trzecia, z którą jest dokonywana dana czynność.

Brak zgody małżonka

Co jednak w sytuacji, gdy jeden z małżonków dokona którejś z wyżej wyszczególnionych czynności, zanim uzyska zgodę drugiego małżonka albo wbrew jego zgodzie? Taki małżonek (stosownie do okoliczności) ma kilka możliwości.

Po pierwszej wskazać należy, iż w takiej sytuacji ważność jakiejkolwiek umowy, która wynikła z ww. czynności zależy od jej potwierdzenia przez drugiego małżonka. Mamy wtedy do czynienia z tzw. umową niezupełną, która bez zgody drugiego małżonka nie jest nieważna bezwzględnie ani względnie, a jedynie bezskuteczna do chwili uzyskania/nieuzyskania potwierdzenia Ustawodawca przewidział, iż druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Po jego bezskutecznym upływie umowa staje się wolna.

Z kolei w sytuacji, gdy jeden z małżonków odmawia zgody albo gdy porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Zaznaczyć należy, iż Sąd udziela takiego zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny. Ponadto z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że na dokonanie którejkolwiek z ww. czynności zamiast zgody drugiego małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu.

Podsumowanie

Wskazać należy, iż stan wspólności majątkowej nie jest jednoznaczny ze swobodą dokonywania wszelkich czynności prawnych w zakresie zarządu ww. wspólnością. Warto jest mieć świadomość do dokonania jakiej czynności przez jednego z małżonków wymagana jest zgoda drugiego, a co więcej, że to od tej zgody uzależniona jest skuteczność jej dokonania. Wyszczególnienie czynności, do dokonania których wymagana jest zgoda drugiego współmałżonka ma na celu zapobieżenie podejmowania działań związanych z majątkiem wspólnym bez świadomości lub wbrew woli drugiej strony.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie specjalizuje się w sprawach rozwodowych. W razie pytań zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail kancelaria@wites.eu.

ROZWÓD Z WYŁĄCZNEJ WINY JEDNEGO Z MAŁŻONKÓW

Zgodnie z treścią art. 57 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Z kolei w § 2 wskazanej regulacji na zgodne żądanie małżonków sąd może zaniechać orzekania o winie. W takim przypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków winy nie ponosił.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż składając pozew rozwodowy możemy zdecydować się na jedną z trzech opcji:

1) żądania orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków,

2) żądanie orzeczenia rozwodu z winy obojga małżonków,

3) żądanie orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie

W dalszej części artykułu uwaga zostanie skupiona na rozwodzie z wyłącznej winy jednego z małżonków.

Wina rozkładu pożycia i jej przykłady

Kiedy w ogóle mamy do czynienia z winą jednego z małżonków za rozkład pożycia? Jak przyjmuje się w doktrynie – przypisanie małżonkowi winy w spowodowaniu rozkładu pożycia wymaga ustalenia, że zostały naruszone obowiązki małżeńskie na skutek umyślnego lub nieumyślnego postępowania. Jednakże podkreślenia wymaga, iż nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich jest jednoznaczne z winą małżonka. Jedynie takie naruszenie, które będzie miało wpływ albo na spowodowanie rozkładu pożycia małżeńskiego albo utrwalenie takiego stanu. Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 19 lipca 2018 r. w kontekście wskazanej w art. 57 § 1 KRO przesłanki zawinienia w rozkładzie pożycia małżeńskiego nie mieszczą się wszelkie negatywne zachowania małżonków w czasie funkcjonowania ich związku, ale tylko te, które małżonkowie odczuwali jako destrukcyjne dla ich związku (wyr. SA w Szczecinie z 19.7.2018 r., I ACa 907/17).

Jak to wygląda w praktyce? Jakie postępowania małżonków są uznawane za stanowiące zawinioną przyczynę rozkładu pożycia?

Jedną z najczęstszych przesłanek orzeczenia winy jednego z małżonków jest zdrada. Jak wskazał Sąd Najwyższy zdrada narusza normy moralne i jest przejawem rażącej nielojalności wobec współmałżonka (Wyrok SN z 6.05.1997 r., I CKN 86/97, LEX nr 529701). Wskazać jednak należy, iż nie musi to być zdrada fizyczna, Sąd Najwyższy za wystarczającą przesłankę uznania winy za rozkład pożycia uznał zamieszkanie kobiety w jednej izbie z innym mężczyzną w warunkach stwarzających pozory zdrady małżeńskiej i to trwające stale, przez dłuższy okres czasu (wyrok SN z 19.12.1950 r., C 322/50, OSN 1953/1, poz. 7).

Inną przyczyną orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków, które wskazuje się w orzecznictwie jest również wyjazd jednego z małżonków do innej miejscowości z zamiarem stałego w niej pobytu (Wyrok SN z 15.11.1951 r., C 1003/51, OSN 1953/1, poz. 17).

Wcześniejsze orzecznictwo podkreślało, że przyczyną zawinioną rozkładu pożycia może być nieusprawiedliwiony poważnymi względami wyjazd jednego z małżonków do innej miejscowości z zamiarem stałego w niej pobytu (Wyrok SN z 15.11.1951 r., C 1003/51, OSN 1953/1, poz. 17). Jednakże ww. przyczynę uznać należy za nieaktualną biorąc pod uwagę dzisiejsze realia związane z coraz częstszymi emigracjami w celach zarobkowych.

Jeszcze innym przykładem uznanym przez orzecznictwo jako zawinioną przyczynę rozkładu pożycia jest również dokonanie przez jednego z małżonków zmiany wyznania religijnego. W szczególności jeśli miało to wpływ na pożycie małżeńskie (Wyrok SN z dnia 25 sierpnia 2004 r., IV CK 609/03, OSNC 2005/7-8/139).

Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r. Sąd uznał winę jednego z małżonków za rozkład pożycia małżeńskiego upatrując jej w odmowie współżycia fizycznego. (Wyrok SN z 5.11.1999 r., III CKN 799/99, LEX nr 528139).

Za jeszcze inną przyczynę zawinionego rozkładu pożycia Sąd uznał również naganną reakcję małżonka na nieodpowiednie zachowanie się drugiego małżonka. Taką niewłaściwą reakcją może być np. urządzanie gorszących awantur, bicie współmałżonka czy obrzucanie go wulgarnymi zniewagami. (wyrok SN z 28.3.2003 r. IV CKN 1957/00, Legalis).

Podkreślenia wymaga, iż przyczyny zawinionego rozkładu pożycia nie są skatalogowane, a co za tym idzie powyższe wyszczególnienie nie ma charakteru wyczerpującego. Wskazać również należy, iż aby można było mówić o winie za rozkład pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy między zachowaniem jednego (lub obu) współmałżonka a rozkładem pożycia. Co więcej, ważne jest również to, iż nieprawidłowe zachowanie małżonka/ów – musi mieć miejsce przed pogorszeniem relacji małżeńskich. Oznacza to, iż o związku między nagannym zachowaniem małżonka/ów a rozkładem pożycia nie może być mowy, gdy ww. zachowanie zaistniało już po zupełnym i trwałym rozkładzie pożycia.

Rozkład pożycia małżeńskiego wyłącznie z winy jednego małżonka a obowiązek alimentacyjny

Wyrok rozwodowy z winy jednego z małżonków daje nie tylko satysfakcję drugiej strony. Trzeba mieć na uwadze, iż taki wyrok wywiera skutki prawne również w sferze obowiązku alimentacyjnego między małżonkami.

Ogólną zasadę regulującą obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami ustawodawca zawarł w art. 60 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

W tym przypadku uprawnionym do otrzymania alimentów po rozwodzie jest małżonek niewinny, jeżeli drugi małżonek jest również niewinny, czyli przy rozwodzie bez orzekania o winie, albo małżonek współwinny, czyli przy rozwodzie z winy obu stron. Z kolei zobowiązanym do płacenia alimentów po rozwodzie jest małżonek niewinny, jeżeli drugi małżonek jest również niewinny, czyli przy rozwodzie bez orzekania o winie, albo małżonek współwinny, czyli przy rozwodzie z winy obu stron. Jak jednak kształtuje się obowiązek alimentacyjny w sytuacji orzeczenia przez Sąd rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków. O tym stanowi § 2 art. 60 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Oznacza to, iż orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków daje małżonkowi niewinnemu możliwość domagania od niego świadczeń alimentacyjnych. Obowiązek ten jednak istnieje wyłącznie w sytuacji, gdy rozwód powoduje dla małżonka niewinnego istotne pogorszenie sytuacji materialnej.

Istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego

W takim wypadku kiedy mamy do czynienia z istotnym pogorszeniem sytuacji materialnej małżonka niewinnego na skutek orzeczonego rozwodu i jak stwierdzić, czy do wskazanego pogorszenia w ogóle doszło?

Jak wskazał Sąd Okręgowy w Suwałkach „Wykładnia przesłanki istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego powinna polegać na porównaniu każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, które by istniało, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo” (wyr. SO w Suwałkach z 13.11.2013 r. (I Ca 331/13, Legalis).

Z kolei jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 1969 r. dla oceny, czy warunek przewidziany w art. 60 § 2 KRO został spełniony, nie są istotne ewentualne zmiany, jakie nastąpiły w położeniu materialnym małżonka niewinnego w czasie między faktycznym rozejściem się małżonków a orzeczeniem rozwodu, natomiast istotne jest porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie (wyr. SN z 7.1.1969 r. (II CR 528/68, OSNCP 1969, Nr 10, poz. 179).

Podsumowanie

Rozważając kwestię wytoczenia powództwa z wyłącznej winy jednego z małżonków trzeba brać pod uwagę, iż wyrok rozwodowy z orzeczeniem o winie jednej ze stron, nie niesie za sobą tylko satysfakcji małżonka niewinnego. Orzeczenie rozwodu stwierdzające winę za rozkład pożycia jednej ze stron niesie za sobą również konsekwencje w sferze obowiązku alimentacyjnego, z czego nie zawsze zainteresowani tego typem wyrokiem zdają sobie sprawę. Nieważne jednak, czy występujemy w procesie rozwodowym jako małżonek winny czy też niewinny za rozkład pożycia warto mieć wiedzę, iż orzeczenie rozwodu z winy wyłącznie jednej ze stron może nas postawić w roli uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych albo zobowiązanego do ich uiszczania.

WNIOSEK O UREGULOWANIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM

1. Kontakty z dzieckiem – zagadnienia wstępne

Zgodnie z treścią art. 113 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2020 poz. 1359, dalej jako krio) rodzice i dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów niezależnie od władzy rodzicielskiej. Co wchodzi w zakres szeroko interpretowanych „kontaktów” Odpowiedź znajdziemy w § 2 przytoczonej regulacji, w której ustawodawca wskazał, iż obowiązek ten może być realizowany przez rodziców poprzez:

1. przebywanie z dzieckiem (w tym odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce stałego pobytu),

2. bezpośrednie porozumiewanie się,

3. utrzymywanie korespondencji,

4. korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej

2. Formy uregulowania kontaktów z dzieckiem

Samo uregulowanie formy i sposobu realizowania kontaktów z dzieckiem może nastąpić pomiędzy rodzicami na kilka sposobów:

1) porozumienie,

2) postanowienie Sądu,

3) ugoda sądowa,

4) ugoda zawarta przed mediatorem

Najczęstszym sposobem, na który decydują się rodzice jest porozumienie. Jednakże co w sytuacji, gdy dziecko na co dzień przebywa u jednego z rodziców, a Ci nie mogą porozumieć się w kwestii częstotliwości i formy kontaktów? Albo w sytuacji, gdy jeden rodziców bezpodstawnie utrudnia drugiemu ich realizację?

Taki przypadek ustawodawca przewidział w treści art. 113¹ kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „jeżeli dziecko przebywa na stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy.”.

3. Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem

Jak już zostało wspomniane wyżej, w sytuacji, gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia na gruncie jakiejkolwiek kwestii związanej z realizacją kontaktów z dzieckiem przez któregokolwiek z nich ostatecznie o kwestiach tych rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Pierwszym krokiem, który powinien podjąć rodzic, dążący do sądowego uregulowania kontaktów z dzieckiem jest złożenie wniosku o ustalenie kontaktów. Nie istnieje żaden uniwersalny wzór przedmiotowego wniosku. Co więc powinno być w nim zawarte?

1) oznaczenie Sądu, do którego kierowany jest wniosek,

2) oznaczenie stron postępowania,

3) wskazanie sposobu, w jaki wnioskodawca chce, aby odbywały się kontakty, np. podać konkretne dni i godziny. Ważne aby nie zapominać o proponowanym sposobie spotkań nie tylko w dni powszednie, ale również w dni przypadające w okresach świątecznych (święta Wielkanocne, Święta Bożego Narodzenia) ale również w takich okresach jak ferie zimowe i wakacje letnie,

4) wskazanie innych kwestii odnoszących się do szczegółów spotkań z dziećmi np. miejsce, z którego rodzic odbierze dziecko, obecność drugiego z rodziców przy realizacji spotkań, możliwość zabierania dziecka poza miejsce ich zamieszkania,

5) uzasadnienie, w którym wnioskodawca dokona ścisłego przedstawienia stanu faktycznego oraz uargumentuje konieczność wystąpienia z przedmiotowym wnioskiem.

Oprócz kwestii wskazanych powyżej, w treści pisma wnioskodawca powinien również wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń. Przykładowo wnioskodawca może zgłosić świadków wskazując jednocześnie fakty, które mają zostać wykazane ich zeznaniami. Oprócz tego wnioskodawca może również załączyć zdjęcia, nagrania, wiadomości, które mogą świadczyć o niemożliwości realizowania przez wnioskodawcę kontaktów z dzieckiem, jak również o relacji łączącej wnioskodawcę z dzieckiem.

Ponadto obligatoryjnie należy dołączyć do wniosku również odpis aktu urodzenia dziecka w oryginalne. Stanowić on bowiem będzie dowód na pokrewieństwo między dziećmi a stronami postępowania zainicjowanego przedmiotowym wnioskiem.

Pamiętać również należy, iż omawiany wniosek podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł. Potwierdzenie jego wykonania powinien stanowić załącznik wniosku. Oprócz tego do Sądu należy złożyć dwa egzemplarze pisma. Jeden z nich Sąd bowiem przekaże drugiej stronie postępowania.

4. Zabezpieczenie kontaktów na czas trwania postępowania

Warto również zaznaczyć, iż często postępowanie sądowe w sprawie ustalenia kontaktów z dzieckiem trwa kilka tygodni lub miesięcy. W takim przypadku rodzic dążący do sądowego uregulowania kontaktów z dzieckiem ma możliwość żądania ich zabezpieczenia przez Sąd na czas trwania postępowania. Jak to wygląda w praktyce?

Omawiany wniosek może być zawarty we wniosku o ustalenie kontaktów (wniosek o zabezpieczenie nie podlega wówczas opłacie) albo może stanowić odrębne pismo (obowiązek uiszczenia opłaty w wysokości 100 zł). W uzasadnieniu przedmiotowego wniosku wnioskodawca musi również wskazać sposób zabezpieczenia (wskazanie sposobu, w jaki wnioskodawca chce, aby odbywały się kontakty, w jakie dni itd.), a ponadto musi również uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające jego złożenie (np. fakt, iż drugi z rodziców utrudnia realizację kontaktów).

Ile trwa rozpatrzenie wniosku o zabezpieczenie?

Jak już zostało wspomniane wyżej wniosek ten ma na celu zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem na czas trwania postępowania. Z tego względu podlega rozpoznaniu przez Sąd bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do Sądu.

Podkreślenia również wymaga, iż postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem jest natychmiastowo wykonalne. Oznacza to, iż rodzice są zobowiązani stosować się do niego od razu.

5. Podsumowanie

Niewątpliwie sądowe uregulowanie kontaktów z dzieckiem ma charakter powszechny. Wynika to z faktu, iż rodzice często nie są w stanie dojść do porozumienia zarówno w zakresie sposobu, jak i formy realizowania tego obowiązku. Często wpływ mają na to okoliczności w jakich doszło do rozstania stron. W celu uniknięcia konfliktów i wpływania w sposób negatywny na rozwój dziecka i jego relację z jednym z rodziców – warto zwrócić się do Sądu, który kierując się dobrem dziecka rozstrzygnie tę kwestię.

W celu sporządzenia wniosku o uregulowanie kontaktów z dzieckiem najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego, który nie tylko zadba o zachowanie wszelkich warunków formalnych przedmiotowego pisma, ale również odpowiednio sformułuje oczekiwania i żądania wnioskodawcy.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie specjalizuje się w prawie rodzinnym. W razie pytań zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail kancelaria@wites.eu.

PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO W TRAKCIE TRWANIA MAŁŻEŃSTWA

Z chwilą zawarcia małżeństwa (co do zasady) pomiędzy małżonkami z mocy ustawy powstaje ustrój wspólności majątkowej. Zgodnie z treścią art. 35 ustawy z dnia 25 lutego 964 r. – kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2020, poz. 1359) w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Czy oznacza to, iż podziału majątku można dokonać tylko po orzeczeniu rozwodu?

Sformułowany przez ustawodawcę zakaz wynika z faktu, iż w czasie trwania wspólności majątkowej, pomiędzy małżonkami istnieje tzw. wspólność łączna, inaczej bezudziałowa. Dokonywanie podziału majątku wspólnego lub rozporządzanie należącym do niego udziałem w trakcie trwania wspólności majątkowej nawet na zgodny wniosek małżonków jest bezwzględnie nieważne na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Czynności takie są bowiem kwalifikowane jako obejście przepisów. Od powyższego zakazu ustawa nie przewiduje wyjątków. Czy w takim razie możliwe jest dokonanie podziału majątku w sytuacji, gdy małżonkowie nie decydują się na rozwód?

Wskazać należy, iż dokonanie podziału majątku jest możliwe w sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami nie ma już wspólności majątkowej. Wbrew pozorom ustanie tej wspólności nie następuje tylko w przypadku orzeczenia rozwodu, a co za tym idzie podział majątku może nastąpić niezależnie od wszczęcia sprawy rozwodowej. W pierwszej kolejności wyszczególnić trzeba sytuacje, w jakich dochodzi do ustania małżeńskiej wspólności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa. Ma to miejsce w przypadku:

zawarcia przez małżonków umowy o rozdzielność majątkową;
sądowego dokonania rozdzielności majątkowej;
orzeczenia separacji przez sąd;
ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków;
ogłoszenie upadłości jednego z małżonków;

Powyższe czynniki uzasadniają ustanie pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej. Jeżeli małżonkowie decydują się na podział majątku przed wniesieniem powództwa o rozwód w pierwszej kolejności muszą zadbać o wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej. Mogą tego dokonać na dwa sposoby.

Umowne ustanowienie rozdzielności majątkowej

Jest to sposób, który opiera się na wzajemnych ustaleniach i co do zasady zgodności w zakresie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej. Jeżeli małżonkowie doszli do porozumienia co do sposobu podziału majątku wspólnego mogą zawrzeć umowę, w której dokonają wyszczególnienia, jakie składniki majątku przypadną każdemu z nich. Umowa taka może dotyczyć zarówno całości jak i części majątku wspólnego i jest najszybszym sposobem na wprowadzenie między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej.

Sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej

W sytuacji, gdy małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia w zakresie ustaleń dotyczących ustanowienia między nimi rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków może wystąpić do sądu z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej. Przesłanką wystąpienia przez jednego z małżonków z ww. żądaniem do sądu, jest zaistnienie ważnych powodów, które w doktrynie i orzecznictwie są rozmaicie definiowane. Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku, gdy jeden z małżonków roztrwania majątek albo popadł w długi. Innym przykładem rozstrzygniętym przez orzecznictwo jest sytuacja, gdy konflikt i nieporozumienia między małżonkami uniemożliwiają dokonanie zarządu majątkiem wspólnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/2000).

Powyższe oznacza, iż do dokonania podziału majątku nie jest potrzebne orzeczenie rozwodu a jedynie ustanie wspólności majątkowej, które można osiągnąć bez wszczynania postępowania rozwodowego. Jest to rozwiązanie dla małżonków, którzy z jakichś powodów chcieliby podzielić swój majątek ale jednocześnie z tym nie decydują się na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie prowadzi postępowania rozwodowe oraz postępowania o podział majątku. W razie pytań zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu 91 836 99 60 lub pod adresem email kancelaria@wites.eu.

CZYM JEST WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKOWA I CO WCHODZI W JEJ SKŁAD?

Z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami z mocy ustawy powstaje ustrój wspólności majątkowej, który ma kluczowe znaczenie dla sytuacji majątkowej każdego z nich. W skład powstałego na skutek zawartego małżeństwa majątku wspólnego wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków, ale również przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z nich osobno. Nie oznacza to jednak, iż z chwilą zawarcia małżeństwa wszystkie nabyte przedmioty majątkowe objęte są ww. wspólnością. Na skutek zawarcia małżeństwa wyodrębniają się bowiem trzy majątki majątek wspólny oraz odrębne majątki każdego z małżonków. W skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty, którymi może dysponować każdy z małżonków. Oznacza to, iż zawierając związek małżeński żaden z małżonków nie traci automatycznie możliwości posiadania majątku osobistego. Niemniej jednak, powstanie małżeńskiej wspólności majątkowej istotnie tę możliwość ogranicza.

Jakie przedmioty wchodzą w skład majątku wspólnego?

Wyszczególnienie składników majątkowych objętych majątkiem wspólnym małżonków ustawodawca zawarł w art. 31 § 2 ustawy z dnia 25 lutego 964 r. – kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2020, poz. 1359). Zgodnie z powyższą regulacją do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm).

Odnosząc się do pobranych wynagrodzeń za pracę i dochodów z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, w grę wchodzą tu nie tylko świadczenia o charakterze pieniężnym, ale również wszystkie świadczenia o charakterze materialnym, powiązane ze stosunkiem pracy jak np. ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, czy uzyskane na podstawie przepisów prawa pracy odszkodowania, odprawy, diety itd. Co więcej, pobrane wynagrodzenia za pracę obejmuje każde wynagrodzenie, niezależenie od podstawy zatrudnienia. Podkreślenia jednak wymaga, że w przypadku wynagrodzenia o pracę w skład wspólności majątkowej wchodzi wynagrodzeni już pobrane, a nie wierzytelność o jego wypłatę. Oprócz tego, w zakresie pobranego wynagrodzenia mieszczą się również świadczenia wynikające z emerytury lub renty, a także dochody z prowadzonej działalności gospodarczej.

Z kolei pod pojęciem dochodów z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków rozumiemy wszelkiego rodzaju pożytki w tym pożytki naturalne oraz cywilne. Przy czym chodzi tu o czysty dochód. Zgodnie ze stanowiskiem SN (post. z 25.01.1977 r., III CRN 324/76, OSPiKA 1978, Nr 3, poz. 51) „przepis art. 32 § 2 pkt 2 KRO, stwierdzający, że dochody z majątku odrębnego małżonka stanowią dorobek małżonków, ma na myśli czysty dochód, tj. przychód po odjęciu z niego koniecznych wydatków na osiągnięcie tego przychodu, a m.in. obciążeń publicznoprawnych”. Gwoli przykładu wskazać tu można dochód uzyskiwany z tytułu wynajmu mieszkania, który będzie wchodził w skład majątku wspólnego niezależnie od tego, czy nieruchomość należy tylko do jednego z małżonków, czy też do obojga z nich.

Inne przedmioty objęte wspólnością majątkową

Oprócz ww. przedmiotów majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego wskazać można również inne, do których należą np. prawo najmu, akcje i udziały w spółkach, spółdzielcze prawo do lokalu, prawo własności nieruchomości lub rzeczy ruchomych. Innym przykładem wskazanym przez ustawodawcę są uregulowane w treści art. 34 KRO przedmioty zwykłego urządzenia domowego, do których zalicza się rzeczy ruchome, pozostające na wyposażeniu mieszkania czy domu, w szczególności meble, obrusy, sprzęt RTV itd. Jednakże warunkiem ich przynależności do majątku wspólnego jest to, by służyły one do użytku obojga małżonków. Oznacza to, iż do ww. przedmiotów nie należą rzeczy ruchome, które służą tylko jednemu z małżonków np. sprzęt sportowy czy przedmioty kolekcjonerskie.

Kiedy wspólność majątkowa nie powstaje?

Zaznaczyć trzeba, iż nie zawsze na skutek zawarcia małżeństwa dochodzi do powstania ustawowej wspólności majątkowej. Prawo rodzinne określa wyjątki od zasady ustawowej wspólności majątkowych stosunków małżeńskich, do których należą:

umowne modyfikacje majątkowych stosunków małżeńskich, czyli tzw. umowy majątkowe małżeńskie i przedmałżeńskie. Wspólność majątkowa nie powstanie m.in., gdy małżonkowie przed zawarciem małżeństwa podpiszą tzw. intercyzę czyli umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową
sądowe zniesienie wspólności majątkowych stosunków małżeńskich na skutek żądania jednego z małżonków umotywowanego ważnymi powodami;
ustanie wspólności majątkowych małżeńskich np. na skutek orzeczenia separacji.

Podsumowanie

Z uwagi na brak zamkniętego katalogu przedmiotów wchodzących w skład wspólności majątkowej ocena, do którego z majątków przynależy dany przedmiot często uzależniona jest od specyfiki konkretnej sprawy. Nie mniej jednak posiadanie świadomości, co i na jakich zasadach mieści się w zakresie majątku wspólnego często jest kluczowe i pomaga przygotować się na postępowanie o podział majątku po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami.

ZAKRES CZASOWY OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO RODZICÓW WZGLĘDEM DZIECKA

Treścią obowiązku alimentacyjnego jest dostarczanie uprawnionemu środków utrzymania (bieżących potrzeb konsumpcyjnych: wyżywienie, ubranie, koszty utrzymania, wypoczynku, koszty leczenia, opieki), a w miarę potrzeby także środków wychowania (służących rozwojowi fizycznemu i umysłowemu kształcenie, troska o zdrowie i zapewnienie dóbr kultury). Często dochodzi do błędnego przyjmowania, iż obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci trwa do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności. Wskazać jednak należy, iż nie ma generalnej granicy wiekowej trwania obowiązku alimentacyjnego. Kiedy więc ww. obowiązek wygasa?

Alimentowanie dorosłego dziecka

Ustanie obowiązku alimentacyjnego nie determinuje uzyskanie pełnoletności przez dziecko. O wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się. Spełnienie tego kryterium zależy jednak od okoliczności faktycznych. Najczęściej osiągnięcie zdolności do samodzielnego utrzymywania się następuje wtedy, gdy dziecko ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy.

Podjęcie przez dziecko dalszej nauki

Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność brać należy pod uwagę, czy wykazują one chęci dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nich nauki. Jeżeli dziecko przejawia chęć kontynuowania edukacji na uczelni wyższej obowiązek alimentacyjny rodziców powinien w zasadzie trwać do czasu ukończenia studiów.

Co jednak w przypadku, gdy dziecko zaniedbuje studia?

Nie można przyjąć, by rodzice byli obwiązani do dostarczania środków utrzymania dziecku, które będąc już przygotowane do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązkowych zaliczeń, nie zdaje w terminie egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego – nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie (uchwała SN z 16.12.1987 r. III CZP 91/86). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 1969 r., sygn. akt III CRN 524/69, w którym przyjął, iż jeżeli dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdaje we właściwym terminie egzaminów, a zwłaszcza powtarza lata studiów, ustaje obowiązek rodziców do dalszego dostarczania mu środków utrzymania.

Warunkiem koniecznym istnienia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dorosłego dziecka jest również to, aby dziecko realnie poświęcało cały swój czas na naukę. Wsparcie należy się pełnoletniemu dziecku, jeśli cały swój czas poświęca ono na kształcenie, uczy się zawodu i nie ma czasu na pracę zarobkową. (wyrok SN z 14.11.1998 r., III CKN 217/97).

Inną sytuacją jest również kwestia, gdy dotychczasowe kwalifikacje dziecka nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia i w związku z tym, zamierza ono podnieść kwalifikacje, podejmując np. studia wyższe. Okoliczność, że dziecko przez pewien czas przed podjęciem studiów pracowało i pobierało wynagrodzenie za pracę nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacyjnego, na tej podstawie, że dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie. W szczególności ww. obowiązek istnieje w sytuacji, gdy dziecko podjęło pracę zarobkową, gdyż nie dostało się na wybrany kierunek studiów od razu po ukończeniu szkoły średniej, a dotychczasowe kwalifikacje i osiągane przez nie dochody nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia (wyrok SN z.11.02.1986 r., II CRN 439/85).

Powyższe oznacza, iż czasowy zakres istnienia obowiązku alimentacyjnego ma charakter zindywidualizowany i zależny od sytuacji majątkowej dziecka. Obowiązek rodziców względem dziecka trwa bowiem do czasu aż uprawniony do świadczeń alimentacyjnych osiągnie taki stan, w którym dotychczasowe przygotowanie zawodowe i nabyte wcześniej kwalifikacje pozwolą mu na w pełni samodzielne, regularne zarobkowanie, a więc na pokrycie własnych środków utrzymania.

W razie pytań, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią, która posiada doświadczenie w zakresie prawa rodzinnego pod numerem telefonu 91 836 99 60, lub pod adresem e-mail: kancelaria@wites.eu