1) Stan nietrzeźwości a stan po spożyciu alkoholu

W pierwszej kolejności zaznaczyć wymaga, iż w polskim prawie rozróżnia się dwa stany: stan nietrzeźwości oraz stan po spożyciu alkoholu. Co je odróżnia?

Ze stanem nietrzeźwości, będziemy mieć do czynienia gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila alkoholu albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub gdy zawartość alkoholu w 1dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Z kolei ze stanem po spożyciu alkoholu, będziemy mieć do czynienia, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 % do 0,5 % alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

W jakim celu ustawodawca wprowadził rozróżnienie ww. stanów? Otóż, w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości – będziemy mieć do czynienia z przestępstwem regulowanym przepisami kodeksu karnego. Z kolei w sytuacji prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po spożyciu alkoholu – czyn będzie stanowić wykroczenie.

2) Jazda pod wpływem alkoholu jako wykroczenie z art. 87 kodeksu wykroczeń

Jak już zostało wskazane wyżej, w przypadku kodeksu wykroczeń mamy do czynienia ze stanem po spożyciu alkoholu.

Jak stanowi art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń:

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.

Wskazania wymaga, iż z ww. odpowiedzialnością nie będziemy mieć do czynienia jedynie prowadząc pojazd pod wpływem alkoholu. Ustawodawca wprost wskazał również na inne „podobnie działające środki”, do których według przepisów zaliczać będziemy m.in.:

– opioidy,
– amfetaminę i jej analogi,
– kokainę,
– tetrahydrokanabinole,
– benzodiazepiny

Skupiając się jednak stricte na prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu ustawodawca przewidział, iż w sytuacji, gdy dopuszczamy się prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie po spożyciu alkoholu jesteśmy narażeni na odpowiedzialność karną w postaci:

1) kary aresztu (w wymiarze od 5 do 30 dni),
2) grzywny w wysokości nie niższej niż 2.500 zł

Co więcej, ustawodawca w § 3 ww. przepisu przewidział również, iż w razie popełnienia przedmiotowego wykroczenia – sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów. Oznacza to, iż za omawiane wykroczenie oprócz kary aresztu lub grzywny grozi również zakaz prowadzenia pojazdów, który może zostać orzeczony na czas od 6 miesięcy do lat 3.

3) Jazda w stanie nietrzeźwości jako przestępstwo z art. 178a kk

Idąc dalej, ze stanem nietrzeźwości mamy do czynienia na gruncie kodeksu karnego.

Jak stanowi art. 178a § 1 kodeksu karnego:

Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Z kolei art. 178a § 4 przewiduje, iż

jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 17 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Oznacza to, iż przepis art. 178a przewiduje dwa typy przestępstw:

1) Typ podstawowy – polegający na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego – art. 178a § 1 kk
2) Typ kwalifikowany – polegający na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego przez sprawcę, który był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177lub art. 355 § 2 KK, popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo który dopuścił się tego czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo art. 178a § 4 kk

W związku z tym w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, będziemy mieć do czynienia z dwoma rodzajami odpowiedzialności karnej:

– kara pozbawienia wolności do lat 3 (w sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 kk)
– kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (w sytuacji popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 kk)

Jednakże, oprócz ww. sankcji karnych ustawodawca przewiduje również orzeczenie przepadku pojazdu w razie popełnienia zarówno przestępstwa z art. 178 a § 1 jak i z art. 178 a § 4

Od obligatoryjnego orzeczenia przez Sąd przepadku są jednak pewne wyjątki. Kiedy mamy z nimi do czynienia?

– gdy stężenie alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 było niższe niż 1,5 we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziło do takiego stężenia,

– jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Oznacza to, iż ustawodawca przewidział wyjątek od orzeczenia przepadku pojazdu tylko w odniesieniu do sprawcy czynu z art. 178a § 1. Powyższe wyjątki nie mają zastosowania do sprawcy przestępstwa z art. 178 a § 4.

4) Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy mieć na uwadze, iż w polskim prawie wyróżniamy stan po spożyciu alkoholu i stan nietrzeźwości. O zakwalifikowaniu do danego stanu – decydujące znaczenie ma stężenie alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu w momencie prowadzenia pojazdu. Gdy w momencie prowadzenia pojazdu zawartość alkoholu w organizmie wynosić będzie od 0,2 % do 0,5 % alkoholu albo od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 w wydychanym powietrzu będziemy mieć do czynienia z wykroczeniem z art. 87 kodeksu wykroczeń. Z kolei w sytuacji gdy zawartość alkoholu we krwi będzie przekraczać 0,5 promila alkoholu lub gdy zawartość alkoholu w 1dm3 wydychanego powietrza przekraczać będzie 0,25 będziemy mieć do czynienia z przestępstwem z art. 178a kodeksu karnego. Jest to kluczowa kwestia, gdyż powyższe zakwalifikowanie czynu w sposób bezpośredni decyduje o wymiarze odpowiedzialności karnej.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się sprawami karnymi i sprawami o wykroczenia. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!