Treścią obowiązku alimentacyjnego jest dostarczanie uprawnionemu środków utrzymania (bieżących potrzeb konsumpcyjnych: wyżywienie, ubranie, koszty utrzymania, wypoczynku, koszty leczenia, opieki), a w miarę potrzeby także środków wychowania (służących rozwojowi fizycznemu i umysłowemu kształcenie, troska o zdrowie i zapewnienie dóbr kultury). Często dochodzi do błędnego przyjmowania, iż obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci trwa do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności. Wskazać jednak należy, iż nie ma generalnej granicy wiekowej trwania obowiązku alimentacyjnego. Kiedy więc ww. obowiązek wygasa?

Alimentowanie dorosłego dziecka

Ustanie obowiązku alimentacyjnego nie determinuje uzyskanie pełnoletności przez dziecko. O wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się. Spełnienie tego kryterium zależy jednak od okoliczności faktycznych. Najczęściej osiągnięcie zdolności do samodzielnego utrzymywania się następuje wtedy, gdy dziecko ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy.

Podjęcie przez dziecko dalszej nauki

Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność brać należy pod uwagę, czy wykazują one chęci dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nich nauki. Jeżeli dziecko przejawia chęć kontynuowania edukacji na uczelni wyższej obowiązek alimentacyjny rodziców powinien w zasadzie trwać do czasu ukończenia studiów.

Co jednak w przypadku, gdy dziecko zaniedbuje studia?

Nie można przyjąć, by rodzice byli obwiązani do dostarczania środków utrzymania dziecku, które będąc już przygotowane do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązkowych zaliczeń, nie zdaje w terminie egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego – nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie (uchwała SN z 16.12.1987 r. III CZP 91/86). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 1969 r., sygn. akt III CRN 524/69, w którym przyjął, iż jeżeli dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdaje we właściwym terminie egzaminów, a zwłaszcza powtarza lata studiów, ustaje obowiązek rodziców do dalszego dostarczania mu środków utrzymania.

Warunkiem koniecznym istnienia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dorosłego dziecka jest również to, aby dziecko realnie poświęcało cały swój czas na naukę. Wsparcie należy się pełnoletniemu dziecku, jeśli cały swój czas poświęca ono na kształcenie, uczy się zawodu i nie ma czasu na pracę zarobkową. (wyrok SN z 14.11.1998 r., III CKN 217/97).

Inną sytuacją jest również kwestia, gdy dotychczasowe kwalifikacje dziecka nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia i w związku z tym, zamierza ono podnieść kwalifikacje, podejmując np. studia wyższe. Okoliczność, że dziecko przez pewien czas przed podjęciem studiów pracowało i pobierało wynagrodzenie za pracę nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacyjnego, na tej podstawie, że dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie. W szczególności ww. obowiązek istnieje w sytuacji, gdy dziecko podjęło pracę zarobkową, gdyż nie dostało się na wybrany kierunek studiów od razu po ukończeniu szkoły średniej, a dotychczasowe kwalifikacje i osiągane przez nie dochody nie zapewniają mu odpowiedniego poziomu życia (wyrok SN z.11.02.1986 r., II CRN 439/85).

Powyższe oznacza, iż czasowy zakres istnienia obowiązku alimentacyjnego ma charakter zindywidualizowany i zależny od sytuacji majątkowej dziecka. Obowiązek rodziców względem dziecka trwa bowiem do czasu aż uprawniony do świadczeń alimentacyjnych osiągnie taki stan, w którym dotychczasowe przygotowanie zawodowe i nabyte wcześniej kwalifikacje pozwolą mu na w pełni samodzielne, regularne zarobkowanie, a więc na pokrycie własnych środków utrzymania.

W razie pytań, zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią, która posiada doświadczenie w zakresie prawa rodzinnego pod numerem telefonu 91 836 99 60, lub pod adresem e-mail: kancelaria@wites.eu