Tag Archive for: alimenty Stargard

ALIENACJA RODZICIELSKA - CZYM JEST I JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ? 1

ALIENACJA RODZICIELSKA – CZYM JEST I JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

Alienacja rodzicielska jest coraz bardziej powszechnym zjawiskiem. Wynika to przede wszystkim z wciąż rosnącej liczby postępowań rozwodowych, które rzadko odbywają się w przyjemnych i przyjacielskich relacjach między byłymi małżonkami. To z kolei negatywnie wpływa na dziecko. Czym zatem jest alienacja rodzicielska i jakie może nieść za sobą konsekwencje?

1) Czym jest alienacja rodzicielska?

Alienacja rodzicielska to nic innego jak sytuacja, podczas której jeden z rodziców negatywnie wpływa na relacje dziecka z drugim rodzicem. Jest to więc zespół świadomych (ale również i nieświadomych) zachowań, których konsekwencją jest zaburzenie relacji pomiędzy dzieckiem, a co najmniej jednym z rodziców. Takie zachowania mają na celu negatywne nastawienie dziecka względem rodzica, a w konsekwencji jak największe ograniczenie roli rodzica w życiu dziecka. Opisywane zjawisko ma przede wszystkim miejsce w rodzinach, w której doszło do rozwodu między małżonkami ale i nie tylko – dochodzi do niego również w małżeństwach.

2) Alienacja rodzicielska – jakie przybiera formy?

Alienacja rodzicielska może polegać na różnych zachowaniach i w związku z tym przybierać wiele form. Rodzic dopuszcza się alienacji rodzicielskiej, gdy przykładowo zachowuje się w poniższy sposób:

– manipuluje emocjami dziecka,
– stosuje szantaż emocjonalny celem ukształtowania w dziecku negatywnych emocji względem drugiego rodzica,
– nastawia dziecko przeciwko drugiemu rodzicowi np. poprzez opowiadanie mu negatywnych historii na temat rodzica,
– krytykuje drugiego rodzica w obecności dziecka,
– wzbudza w dziecku wyrzuty sumienia po spotkaniu z jednym z rodziców,
– zakazuje dziecku okazywania uczuć względem drugiego rodzica,
– zakazuje rozmawiania o jednym z rodziców,
– obwinia jednego rodzica przy dziecku za rozstanie,
– wyrzuca prezenty lub rzeczy, które dziecko otrzymało od jednego z rodziców,
– wzbudza w dziecku strach przed osobą drugiego rodzica,
– nie informuje drugiego rodzica o istotnych kwestiach związanych z życiem dziecka lub zataja je przed drugim rodzicem.,
– podejmuje działania mające na celu utrudnienie lub wręcz uniemożliwienie kontaktu dziecka z drugim rodzicem.

 

3) Konsekwencje alienacji rodzicielskiej

Jak zostało wyżej przedstawione – alienacja rodzicielska jest niebezpiecznym zjawiskiem, które niejednokrotnie może wywrzeć trwałe skutki w zakresie rozwoju dziecka. Bardzo często dziecko doświadczające od strony rodziców zachowań o charakterze alienacji wymaga wsparcia psychologa. Wskutek alienacji rodzicielskiej u dziecka mogą pojawić się m.in. takie problemy jak:

– zaburzenia odżywiania,
– zaburzenia lękowe,
– stany depresyjne,
– zachowania agresywne,
– wycofanie społeczne i problemy z nawiązaniem relacji.

Warto więc mieć świadomość, iż niechęć jednego rodzica względem drugiego objawiająca się w postaci alienacji rodzicielskiej stanowi przemoc psychiczną wobec dziecka i może powodować szereg negatywnych skutków. Długotrwałe doświadczanie przez dziecko alienacji rodzicielskiej zaburza nie tylko jego relacje z rodzicem, ale również może doprowadzić u dziecka do zachowań autodestrukcyjnych. Dziecku, które doświadcza alienacji rodzicielskiej niejednokrotnie brakuje bowiem wsparcia i poczucia bezpieczeństwa ze strony rodziców.

4) Alienacja rodzicielska a prawo

Jak jednak kwestię alienacji rodzicielskiej reguluje prawo? Jakie krótki prawne można podjąć w przypadku alienacji rodzicielskiej?

Alienacja rodzicielska może być przedmiotem wniosku rodzica w przedmiocie ograniczenia albo pozbawienia władzy rodzicielskiej drugiemu z rodziców. Oprócz tego, w sytuacji gdy rodzic uporczywie utrudnia lub uniemożliwia kontakty z dzieckiem drugi rodzic może wystąpić z wnioskiem o ich uregulowanie przez Sąd. Więcej o wniosku o uregulowanie kontaktów z dzieckiem dowiesz się tutaj (https://wites.eu/wniosek-o-uregulowanie-kontaktow-z-dzieckiem/). W sytuacji, gdy sprawa o uregulowanie kontaktów z dzieckiem jest w toku, a rodzic w tym czasie doświadcza uciążliwego utrudniania ich realizacji można również wystąpić z dodatkowym wnioskiem o zabezpieczenie kontaktów do czasu wydania przez Sąd postanowienia w tym zakresie.

Co jednak w sytuacji, gdy rodzice mają uregulowane kontakty z dzieckiem, a mimo to drugi rodzic nie respektuje tego postanowienia? W tym przypadku zastosowanie mogą znaleźć przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Jak stanowi treść art. 598(15) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

§ 1. Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.

Z kolei jak wynika z treści art. 598 (17) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

§ 1. Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa w art. 5821 § 2 pkt 1.

Oznacza to, iż w sytuacji gdy rodzic mimo ustalenia harmonogramu realizacji kontaktów z dzieckiem nie respektuje jego zapisów Sąd może nałożyć na nią obowiązek zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej albo zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych przez uprawnionego w związku z przygotowaniem do kontaktu.

Idąc dalej, nie można również zapominać, iż alienacja rodzicielska – kwalifikowana może być również jako przestępstwo z art. 207 § 1 kodeksu karnego. Zgodnie z przytoczonym przepisem:

art. 207 § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Pamiętać należy, iż alienacja rodzicielska jest formą przemocy psychicznej stosowanej wobec dziecka.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w sprawach rodzinnych. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

NIEGODNOŚĆ DZIEDZICZENIA - CZYM JEST I JAKIE NIESIE ZA SOBĄ SKUTKI? 2

NIEGODNOŚĆ DZIEDZICZENIA – CZYM JEST I JAKIE NIESIE ZA SOBĄ SKUTKI?

Wskazania wymaga, iż w niektórych sytuacjach otrzymanie spadku po określonym spadkodawcy przez konkretną osobę – mogłoby zostać uznane za niesprawiedliwe z uwagi na określone postępowanie potencjalnego spadkobiercy. W takim właśnie przypadku ustawodawca przewidział instytucję niegodności dziedziczenia. Instytucja ta polega na wyłączeniu przez sąd od dziedziczenia spadkobiercy z uwagi na dopuszczenie się przez niego określonych czynów. Skutek przedmiotowego wyłączenia polega na tym, iż spadkobiercę traktuje się jak osobę, która nie dożyła otwarcia spadku. Jakie zatem czyny potencjalnego spadkobiercy, będą stanowić dostateczny powód niegodności dziedziczenia?

1. Katalog przesłanek niegodności dziedziczenia

Ustawodawca w treści art. 928 kodeksu cywilnego, dokonał wyszczególnienia czynów spadkobiercy, których popełnienie może warunkować uznaniem spadkobiercy za niegodnego. Co będziemy do nich zaliczać?

1. dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy,
2. nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy w taki sam sposób w jego sporządzeniu lub odwołaniu,
3. umyślne ukrycie/zniszczenie/podrobienie testamentu spadkodawcy albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego,
4. uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub inną umową,
5. uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

 

2. Umyślne ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy

Kiedy będziemy mieć do czynienia z ciężkim przestępstwem przeciwko spadkodawcy? W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, iż według przepisów kodeksu karnego – za przestępstwo będziemy uważać zarówno zbrodnię jak i występek. Co jednak kryje się pod definicją „ciężkiego przestępstwa” Według stanowiska wyrażonego w orzecznictwie ostateczną ocenę „ciężkości” czynu i tego czy w następstwie uzasadnia on uznanie spadkobiercy za niegodnego – należy dokonać na tle okoliczności konkretnego przypadku.

Jakie więc przykładowo przestępstwa popełnione przeciwko spadkodawcy będą uznawane jako przesłanka do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia?

– przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu,
– przestępstwa przeciwko wolności,
– przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności,
– przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece,
– przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.

3. Nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy w taki sam sposób w jego sporządzeniu lub odwołaniu

Wprowadzenie powyższej przesłanki miało na celu przede wszystkim ochronę swobody testowania spadkodawcy przed podstępem lub groźbą ze strony spadkobiercy. Oznacza to, iż nie chodzi w tym przypadku tylko o działanie samego spadkobiercy, ale również i osoby trzeciej. W doktrynie przyjmuje się, iż także działanie osoby trzeciej, która z polecenia lub na prośbę spadkobiercy podstępnie wprowadza spadkodawcę w błąd lub w inny sposób za pomocą gróźb doprowadza do sytuacji, w której spadkodawca sporządza lub odwołuje testament albo którejś z tych czynności nie dokonuje – uznawać należy jako przesłankę uznania spadkobiercy za niegodnego. Oznacza to, iż spadkobierca nie musi działać samodzielnie i w sposób bezpośredni by uznać go za niegodnego dziedziczenia.

Ponadto w doktrynie wyrażany jest także pogląd, zgodnie z którym podstępne nakłonienie spadkodawcy przez spadkobiercę do sporządzenia testamentu stanowi podstawę do orzeczenia o niegodności dziedziczenia tego spadkobiercy nawet w sytuacji, gdy testament jest nieważny (np. z uwagi na niedochowanie warunków związanych z jego sporządzaniem).

4. Umyślne ukrycie/zniszczenie/podrobienie testamentu spadkodawcy albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego

W tym przypadku o istnieniu przedmiotowej przesłanki decyduje intencja działania spadkobiercy. W tej sytuacji obojętne jest to, czy spadkobierca odniesie korzyść ze swojego działania, czy też korzyść ta przeznaczona jest innej osobie.

– Z umyślnym ukryciem testamentu będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy spadkobierca umyślnie zmieni miejsce przechowywania testamentu, ale również gdy działa w taki sposób, że nie ujawnia miejsca, w którym się on znajduje wobec osób trzecich.

– Z umyślnym zniszczeniem z kolei będziemy mieć do czynienia gdy spadkobierca podejmie takie działania względem dokumentu, które uniemożliwią odtworzenie jego treści.

– Z podrobieniem testamentu mamy do czynienia w przypadku, gdy dokument ten zostanie sporządzony przez inną osobę niż testator i w okolicznościach stwarzających pozory, że dokument pochodzi od niego.

– Przerobienie testamentu polega na wprowadzeniu przez osobę (niebędącą testatorem) zmian w treści dokumentu, który został sporządzony przez testatora.

– Z kolei świadome skorzystanie z testamentu przerobionego lub podrobionego polega na tym, ze osoba na podstawie tego testamentu uzyskuje jakąś korzyść jednocześnie zdając sobie sprawę, że testament został podrobiony lub przerobiony.

 

Podrobienie lub przerobienie testamentu musi być dokonane w celu zniweczenia woli spadkodawcy wyrażonej w tym testamencie.

5. Zmiany w zakresie przesłanek niegodności dziedziczenia od 15 listopada 2023 r.

Od 15 listopada 2023 r. ustawodawca ustawą o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 lipca 2023 r. wprowadził kolejne dwie przesłanki niegodności dziedziczenia, do który zaliczać będziemy:

– uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub inną umową,

– uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

 

6. Skutki uznania za niegodnego dziedziczenia

Podsumowując ww. rozważania – jakie są zatem skutki uznania danej osoby za niegodnej dziedziczenia? Otóż, taka osoba zostaje wyłączona od dziedziczenia i traktuję się ją jako osobę, która nie dożyła otwarcia spadku. Osoba taka nie ma również prawa do zachowku.

Oznacza to, że skutkiem niegodności jest pozbawienie spadkobiercy wszelkich praw do spadku.

Niegodność dziedziczenia wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego, a sprawę o niegodność dziedziczenia może zainicjować każda osoba mająca w tym interes prawny. Z przedmiotowym powództwem można wystąpić w terminie roku od dowiedzenia się o przyczynie niegodności, jednakże nie później niż w terminie 3 lat od chwili otwarcia spadku.

 

Przypominamy, iż nasza Kancelaria zajmuje się również sprawami spadkowymi. W razie pytań lub wątpliwości serdecznie zapraszamy do kontaktu!

Pod numerem telefonu:

Pod adresem e-mail: pisma@wites.eu

OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ - PRZESŁANKI I PROCEDURA 3

OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ – PRZESŁANKI I PROCEDURA

1. Czym jest władza rodzicielska?

Zanim przejdziemy do szczegółowego omawiania przesłanek i procedury ograniczenia władzy rodzicielskiej należy pochylić się nad tym – czym właściwie jest władza rodzicielska? Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji władzy rodzicielskiej. Jednakże najogólniej rzecz ujmując – jest to zespół obowiązków i praw rodziców względem małoletniego dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenia jego interesów. Władza rodzicielska stanowi pieczę wykonywaną w interesie dziecka. Dlatego najważniejszą funkcją, którą pełni władza rodzicielska jest funkcja ochronna. Władza rodzicielska trwa aż do pełnoletności, co m.in. oznacza, że z chwilą uzyskania przez dziecko pełnoletności władza rodzicielska wygasa.

Jak jednak wygląda wykonywanie władzy rodzicielskiej w sytuacji, gdy rodzice żyją w rozłączeniu?

Jak wynika z treści art. 107 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd. opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Oznacza to, iż przyczyną i warunkiem ograniczenia władzy rodzicielskiej jest zaistnienie zagrożenia dla dobra dziecka.

 

2. Ograniczenie władzy rodzicielskiej – na czym polega?

Najprościej rzecz ujmując – ograniczenia władzy rodzicielskiej będzie polegać na pozbawieniu jednemu (lub obojgu) rodzicom pełnej swobody w sprawowaniu pieczy nad dzieckiem. Może to polegać np. na odebraniu prawa do decydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka. Jednakże zakres ograniczeń i to czego będą się one tyczyć zależą od konkretnej sprawy.

 

3. Kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską?

Idąc więc dalej w naszych rozważaniach – kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską? Wystąpienie jakich sytuacji, będzie uzasadniało możliwość ograniczenia władzy rodzicielskiej?

Można w tym przypadku dokonać poniższego rozróżnienia na przyczyny zawinione i niezawinione (niezależne od rodzica):

a) przyczyny zawinione: nadużywanie alkoholu, przemoc, zaniedbywanie podstawowych obowiązków rodzicielskich,
b) przyczyny niezawinione: choroba, brak porozumienia z drugim z rodziców.

Jakie są najczęstsze przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej?

– brak zainteresowania dzieckiem,
– nieutrzymywanie kontaktów z dzieckiem,
– konflikt między rodzicami,
– brak współdziałania między rodzicami w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej,
– duża odległość pomiędzy miejscami zamieszkania rodziców,
– odbywanie przez jednego z rodziców kary pozbawienia wolności,
– choroba psychiczna jednego z rodziców.

 

4. Przykładowe formy ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Do najczęstszych form ograniczenia władzy rodzicielskiej zaliczyć można:

– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci w zakresie leczenia obarczonego ryzykiem,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w sprawach wyboru szkoły, zawodu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii zmiany miejsca stałego pobytu,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania w kwestii wyjazdów zagranicznych,
– ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o posiadaniu paszportu.

 

5. Sposoby ograniczenia władzy rodzicielskiej.

Wskazanie wymaga, iż do ograniczenia władzy rodzicielskiej, może dojść na dwa sposoby:

1) na wniosek

w tym przypadku, z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej może wystąpić jeden z rodziców albo każdy, kto posiada wiedzę o tym, iż dobro dziecka jest zagrożone. Przedmiotowy wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego i Nieletnich) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Wniosek będzie rozpatrywany w trybie nieprocesowym. Co należy wskazać w takim wniosku?

– imię i nazwisko wnioskodawcy i uczestników postępowania, wskazanie numerów PESEL i adresów stron,
– datę i miejscowość,
– oznaczenie właściwego sądu,
– żądanie ograniczenia władzy rodzicielskiej,
-uzasadnienie żądania (wskazanie konkretnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, np. zaświadczenia, zdjęcia, zeznania świadków, nagrania),
– podpis.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej możesz wystąpić także w ramach innego toczącego się postępowania, np. w sprawie o rozwód lub ustalenie ojcostwa)

Idąc dalej, jeśli już doszło do złożenia wniosku w sądzie, a wniosek spełnia wszystkie warunki formalne – sąd w dalszej kolejności – wyznaczy termin rozprawy. Podczas rozprawy sąd w szczególności przeprowadzi postępowanie dowodowe i będzie starał się ustalić – czy dobro dziecka jest zagrożone.

2) z urzędu

Niewątpliwie dużo częściej do ograniczenia władzy rodzicielskiej następuje wskutek złożenia wniosku. Jednakże trzeba mieć również na uwadze, że do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść także z urzędu, np. na skutek złożenia zawiadomienia do sądu opiekuńczego przez policję lub szkołę. Sąd sam dokona wówczas wszczęcia postępowania jeśli uzna, iż dobro dziecka może być zagrożone. Istota ograniczenia praw rodzicielskich z urzędu polega na tym, że rodzic (lub rodzice) nie mogą podejmować pewnych decyzji w stosunku do osoby i majątku dziecka bez zgody Sądu.

W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu, Sąd dysponuje wieloma środkami, za pomocą których może ograniczyć władzę rodzicielską. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może się wiązać przede wszystkim:

– z ustanowieniem kuratora,
– ze skierowaniem rodziców na terapię do specjalistycznej poradni,
– z wysłaniem dziecka do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego lub do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,
– ze wskazaniem decyzji, jakich rodzice nie mogą podjąć samodzielnie,
– ze skierowaniem dziecka do placówki opiekuńczej lub rodziny zastępczej.

6. Czy można przywrócić władzę rodzicielską?

Mając na uwadze powyższe rozważania, warto zdawać sobie sprawę z tego, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest nieodwracalne. Istnieje bowiem możliwość odzyskania w pełni swoich praw rodzicielskich. Co należy zrobić, aby to nastąpiło? Należy złożyć do Sądu odpowiedni wniosek. Kluczem do przywrócenia pełni władzy rodzicielskiej jest właściwe umotywowanie, że przyczyna ograniczenia władzy rodzicielskiej ustała. Sąd wówczas w toku postępowania zbada czy rzeczywiście do tego doszło oraz, czy przywrócenie pełnej władzy rodzicielskiej będzie korzystne dla dziecka. Przykładowo – jeżeli do ograniczenia władzy rodzicielskiej doszło z uwagi na chorobę rodzica – taki rodzic we wniosku o przywrócenie władzy rodzicielskiej powinien zaświadczeniem lekarskim udowodnić, że jego obecny stan zdrowia nie stanowi już przeszkody do pełnienia władzy rodzicielskiej.

 

7. Podsumowanie

Podkreślenia wymaga, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma na celu ukarania rodzica. Świadczy o tym przede wszystkim możliwość przywrócenia pełnej władzy rodzicielskiej. Instytucja ograniczenia władzy rodzicielskiej ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie dobra dziecka, w sytuacji gdy z okoliczności konkretnej sprawy i wykonywania władzy rodzicielskiej w pełnym zakresie wynika, iż jest ono zagrożone.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnym i posiada w tym zakresie wieloletnie doświadczenie. W razie pytań – zachęcamy od kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.

ZGODA RODZICA NA WYJAZD DZIECKA ZA GRANICĘ - CO MUSISZ WIEDZIEĆ? 4

ZGODA RODZICA NA WYJAZD DZIECKA ZA GRANICĘ – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?

W sytuacji, gdy rodzice dziecka nie żyją razem lub są po rozwodzie niektóre kwestie związane ze współdecydowaniem o sprawach dziecka, są problematyczne. Do takich kwestii niewątpliwie należy decyzja o wyjeździe dziecka za granicę. Co powinieneś w tej kwestii wiedzieć?

 

1. Wyjazd za granicę jako istotna sprawa dziecka.

 

Jak stanowić treść art. 91 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Z kolei jak wskazuje treść art. 97 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Zaś § 2 wskazanej regulacji stanowi o tym, iż o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między rodzicami – o danej kwestii rozstrzyga sąd opiekuńczy. 

Mając na uwadze powyższe – czy wyjazd dziecka za granicę należy kwalifikować jako „istotną sprawę dziecka”, w której wymagana jest jednomyślność rodziców? Otóż tak! Jak wskazał Sąd Najwyższy:

wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka, wymaga zgody obojga rodziców, wykonujących władzę rodzicielską, a w braku takiej zgody orzeczenia sądu opiekuńczego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1985 r., sygn. akt III CRM 19/85)

na wyjazd za granicę na pobyt stały małoletniego wraz z jednym z rodziców, któremu w wyroku rozwodowym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej, potrzebne jest zezwolenie sądu opiekuńczego, jeżeli drugi z rodziców, któremu powierzono nadzór nad wychowaniem dziecka, nie złożył oświadczenia wyrażającego zgodę na wyjazd dziecka (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71)

 

Oznacza to, iż  decydując się na wyjazd z dzieckiem za granicę (zarówno na stałe jak i w ramach wypoczynkowych) – konieczna jest zgoda drugiego rodzica.

 

2. Kiedy zgoda drugiego rodzica na wyjazd za granicę nie jest wymagana?

 

Należy jednak pamiętać, iż nie zawsze w przypadku wyjazdu dziecka za granicę będzie wymagana zgoda drugiego rodzica. Kiedy taka zgoda nie będzie wymagana?

1) gdy drugi rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
2) gdy władza rodzicielska drugiego rodzica została zawieszona,
3) gdy władza rodzicielska drugiego rodzica została ograniczona i rodzic został pozbawiony możliwości współdecydowania o istotnych sprawach dziecka,
4) gdy drugi rodzic jest nieznany. 

Tylko w powyższych przypadkach  nie jest konieczne uzyskanie zgody drugiego rodzica na wyjazd dziecka za granicę. W innych sytuacjach rodzic nie może samodzielnie podejmować decyzji w ww. kwestii. Wskazania w tym miejscu wymaga, iż zgoda drugiego rodzica może zostać wyrażona w dowolnej formie. Mimo to, warto jednak aby wyrażenie zgody nastąpiło chociaż w zwykłej formie pisemnej.

 

3. Brak zgody drugiego rodzica – co dalej?

Co jednak w przypadku, gdy drugi rodzic uprawniony do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka nie wyraża zgody na jego wyjazd za granicę?

W takim przypadku zastosowanie znajdzie  art. 97 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowiący, iż w przypadku braku porozumienia między rodzicami daną kwestię rozstrzyga sąd opiekuńczy. Jakie więc należy podjąć kroki i jak wygląda taka procedura?

 

4. Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. 

 

W sytuacji, gdy drugi rodzic nie chce wyrazić zgody na wyjazd dziecka – należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Z przedmiotowym wnioskiem może wystąpić każdy z rodziców. Jakie elementy powinien zawierać wniosek w przedmiocie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach dziecka?

Jak stanowi art. 5111 § 1 kpc – wniosek powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie.

Treść art. 126 § 1 kpc wskazuje, iż każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest kierowane,
2) imiona i nazwiska, nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
3) oznaczenie rodzaju pisma,
4) osnowę wniosku lub oświadczenia,
5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów,
6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
7) wymienienie załączników.

 

Z kolei art. 187 § 1 kpc wskazuje, iż pozew powinien zawierać:

1) dokładne określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna,
2) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu,
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. 

Wyszczególnione wyżej kwestie stanowią obligatoryjne elementy wniosku o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Oprócz tego pamiętać również należy, iż przedmiotowy wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. Dowód jego uiszczenia należy dołączyć jako jeden z załączników do wniosku.

 

4. Procedura rozpatrywania wniosku przez Sąd.

Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka jest sprawą należącą do postępowania nieprocesowego, dlatego właściwy rzeczowo do jej rozpoznania będzie sąd rejonowy. W sprawach rodzinnych i sprawach opiekuńczych rozstrzygają sądy opiekuńcze, a zgodnie z art. 568 kpc – sądem opiekuńczym jest sąd rodzinny. W sprawach tych sądem właściwym wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie dotyczy, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

 

Z kolei zgodnie z treścią art. 582 kpc – rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, co do których brak jest porozumienia rodziców, może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń, chyba, że ich wysłuchanie byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami.

Oznacza to, iż w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka – Sąd z pewnością będzie wysłuchiwał oboje rodziców. Natomiast treść art. 576 § 1 kpc stanowi o tym, że przed wydaniem przedmiotowego orzeczenia – sąd opiekuńczy wysłucha także przedstawiciela ustawowego osoby, której postępowanie dotyczy. Zaś w ważniejszych przypadkach również osoby bliskie dziecka. Powyższy przepis przewiduje również, iż Sąd ma możliwość wysłuchania także samego dziecka, gdy jego stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwoli.

Powyższe postępowanie kończy się wydaniem postanowienia, w którym Sąd kierując się przede wszystkim dobrem dziecka, bądź wyraża zgodę na wyjazd dziecka za granicę (co zastępuje zezwolenie drugiego rodzica) albo też taki wniosek oddala. 

 

5.  Podsumowanie.

 

Wyjazdy z dziećmi  w przypadku, gdy rodzice żyją w rozłączeniu lub są po rozwodzie jest kwestią problematyczną. Niejednokrotnie bowiem dochodzi do sytuacji, kiedy to drugi rodzic bezzasadnie odmawia wyrażenia zgody na wyjazd dziecka za granicę. Będąc w takiej sytuacji warto wiedzieć, iż taka zgoda jest niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek decyzji. Jednakże warto mieć również świadomość jakie kroki są możliwe do podjęcia w sytuacji, gdy uzyskanie takiej zgody będzie niemożliwe lub nad wyraz utrudnione.

 

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie specjalizuje się w sprawach rodzinnych. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

 

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO SPOTKANIA Z ADWOKATEM? 5

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO SPOTKANIA Z ADWOKATEM?

Z naszego doświadczenia w zakresie spotkań z klientami wynika, iż umawiając spotkanie niejednokrotnie nie są Państwo do niego w odpowiedni sposób przygotowani. To z kolei w istotnym stopniu wpływa na przebieg samego spotkania, a także możliwość uzyskania od prawnika konkretnych i rzetelnych informacji w swojej sprawie. W dzisiejszym artykule chcielibyśmy udzielić Państwu kilka wskazówek, które pozwolą w odpowiedni sposób przygotować się do umówionego spotkania w Kancelarii.

1) Przemyśl czego dotyczy Twoja sprawa

W pierwszej kolejności, przed umówionym terminem spotkania warto dokładnie przemyśleć czego dotyczy Twoja sprawa. Jeżeli umówiłeś się na spotkanie, aby uzyskać ogólną poradę nie musisz się specjalnie przygotowywać. Jeżeli jednak umówiłeś spotkanie, aby uzyskać poradę prawną w konkretnej sprawie ? musisz przypomnieć sobie i przemyśleć szczegóły dotyczące swojego stanu faktycznego. Pomocne jest również spisanie najważniejszych kwestii związanych ze sprawą. Niejednokrotnie bowiem z roztargnienia klienci zapominają o poinformowaniu prawnika o kluczowych kwestiach.

Dokładne przemyślenie sprawy jest ważne nie tylko z tego powodu, by odpowiednio przedstawić prawnikowi swój stan faktyczny. Jest to również ważne z tego powodu, iż prawnik podczas spotkania chcąc uzyskać dodatkowe informacje będzie zadawał pytania i dociekliwie dążył do uzyskania wszelkich szczegółów. W taki wypadku (w zależności od sprawy, z jaką przychodzisz) powinieneś wiedzieć, czy toczy się już sprawa sądowa z twoim udziałem, jeśli tak na jakim jest obecnie etapie, czy został już wydany wyrok, jeśli tak kiedy do tego doszło, jak również – kiedy została przez ciebie odebrana korespondencja z sądu. Ostatnia kwestia jest o tyle ważna, iż w przypadku jakichkolwiek zobowiązań czy wezwań to od dnia odbioru korespondencji rozpoczyna się bieg terminu do złożenia ewentualnego pisma/odpowiedzi czy też przedłożenia dokumentów, do których wzywa Cię Sąd. Jest to również ważne z punktu widzenia ewentualnego przedawnienia roszczeń.

2) Spisz ewentualne pytania i określ cele

Kiedy już dokładnie przemyślisz czego dotyczy twoja sprawa i przypomnisz sobie wszystkie istotne elementy, o których mowa powyżej, kolejnym pomocnym etapem jest zastanowienie się nad ewentualnymi kwestiami, o które chcesz zapytać. Pamiętaj bowiem, że podczas umówionej konsultacji prawnik pozostaje do twojej dyspozycji i postara się odpowiedzieć na wszystkie nurtujące cię pytania. Warto więc przed wizytą  spisać wszystkie kwestie, o które chcesz zapytać. Będzie to pomocne, gdyż niejednokrotnie podczas spotkania z prawnikiem w wyniku roztargnienia i stresu  klient zapomina o tym jakich informacji chciał uzyskać. Pamiętaj, że przyjście ze spisanymi pytaniami ? to żaden wstyd, a świadczyć będzie o twoim zaangażowaniu we własną sprawę i chęci wykorzystania konsultacji w 100 %.

 

Czego mogą dotyczyć pytania? Przykładowo:

– jakie są wszystkie możliwości działania w mojej sprawie?
– jakie działania będą dla mnie najkorzystniejsze?
– ile będzie trwać moja sprawa?
– w jaki sposób druga strona może zareagować na moje postępowanie?
– w jaki sposób może zakończyć się moja sprawa?
– jakie jest prawdopodobieństwo wygranej?

Ważne jest również, byś podczas spotkania i zapoznawania prawnika ze szczegółami swojej sprawy określił swoje cele i to do czego chcesz dążyć. Jest to ważne, bo w oparciu o to prawnik udzieli Ci rad lub opracuje strategię działania.

 

3) Przygotuj dokumenty

Pamiętaj jednak, że rzetelne przedstawienie prawnikowi swojej sprawy oraz sformułowanie i zadanie prawnikowi pytań to nie wszystko. Niejednokrotnie po samym przeprowadzonym wywiadzie prawnik jeszcze nie będzie w stanie Ci pomóc. Dlatego najważniejszym etapem przygotowań do konsultacji prawnej jest skompletowanie i zabranie ze sobą dokumentów związanych ze sprawą. Z naszego doświadczenia wynika, iż często klienci źle przedstawiają swoją sprawę, co wynika np. z niezrozumienia treści posiadanej dokumentacji. Dlatego tak ważne jest, abyś przed konsultacją skompletował wszelkie dokumenty związane ze sprawą i przedstawił ją prawnikowi. Jeżeli masz problem, by ocenić które dokumenty będą niezbędne zabierz ze sobą wszystko, co posiadasz. Prawnik podczas zapoznawania się z nimi wskaże, które z dokumentów są potrzebne do analizy Twojej sprawy. Pamiętaj jednak, że jeśli dokumentacja jest objętościowa może dojść do sytuacji, kiedy prawnik nie dokona jej analizy podczas pierwszej konsultacji. W takim wypadku prawnik może poprosić Cię o pozostawienie dokumentów w Kancelarii albo o przesłanie jej skanów jednocześnie umawiając termin kolejnej konsultacji, na której po szczegółowej analizie dokumentów udzieli Ci fachowej porady i informacji.

Poniżej, przedstawiamy przykładową dokumentację, którą musisz zabrać w zależności od specyfiki sprawy, z jaką przychodzisz do Kancelarii.

a) sprawy związane z prawem rodzinnym (np. rozwód, alimenty, kontakty z dzieckiem):

– akty stanu cywilnego (akt urodzenia, akt małżeństwa),
– zaświadczenie o zarobkach,
– umowa o pracę,
– PIT,
– faktury (za media, paragony za zakupy itd.) – te dokumenty będą przydatne w postępowaniu o alimenty,
– umowa majątkowa małżeńska

b) sprawy związane z podziałem majątku:

– odpis wyroku rozwodowego,
– dokumenty wykazujące skład majątku (np. odpisy ksiąg wieczystych dotyczące nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego, faktury dotyczące zakupu ruchomości),
– faktury dotyczące poczynionych nakładów (z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego, jak i z majątku wspólnego na rzecz majątków osobistych małżonków)

c) sprawy spadkowe:

– odpis postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
– ewentualnie oświadczenia o odrzuceniu spadku,
– dokumenty wykazujące skład majątku spadkowego

d) sprawy windykacyjne:

– wszelkie umowy i faktury,
– potwierdzenia dokonanych wpłat,
– wszelka korespondencja z dłużnikiem/wierzycielem,
– wszelka korespondencja od komornika – w przypadku postępowania egzekucyjnego,
– wyrok lub nakaz zapłaty wydany przez sąd – w przypadku postępowania sądowego

e) sprawy medyczne:

– dokumentacja medyczna,
– opinie medyczne

f) sprawy dotyczące umów:

– umowa,
– załączniki do umowy,
– aneksy do umowy,
– wszelkie porozumienia związane z umową

g) sprawy dotyczące spółek:

– umowa spółki lub jej statut,
– odpis informacji z KRS,
– sprawozdania finansowe

Pamiętaj, że są to tylko przykładowe dokumenty. Podczas spotkania prawnik może poprosić Cię o przedstawienie jeszcze innych lub dodatkowych dokumentów. Jeżeli jednak umawiasz się na konsultację w którejś z ww. spraw weź ze sobą wyszczególnione dokumenty, są one bowiem niezbędne.

Staranne i rzetelne przygotowanie się do rozmowy z prawnikiem jest niezbędnym elementem owocnej i satysfakcjonującej konsultacji. Pozwoli to bowiem na efektywne wykorzystanie konsultacji i uniknięcie niepotrzebnych nieścisłości i nieporozumień.

W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

UCHYLANIE SIĘ OD ALIMENTÓW JAKO PRZESTĘPSTWO Z ART. 209 KODEKSU KARNEGO 6

UCHYLANIE SIĘ OD ALIMENTÓW JAKO PRZESTĘPSTWO Z ART. 209 KODEKSU KARNEGO

Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego, kojarzy się przede wszystkim z możliwością wszczęcia egzekucji komorniczej. Mało osób (a zwłaszcza dłużników alimentacyjnych) zdaje sobie jednak sprawę, iż uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego – stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności nawet do dwóch lat. 

1) Kiedy dochodzi do popełnienia przestępstwa niealimentacji?

Podstawą odpowiedzialności za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego – stanowi przepis art. 209 § 1 kk

art. 209 § 1 kk

Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

 

Mając na uwadze powyższy przepis, podkreślenia wymaga, iż aby w ogóle mówić o pociągnięciu dłużnika alimentacyjnego do odpowiedzialności karnej, obowiązek alimentacyjny musi mieć swoje źródło. Oznacza to, iż konieczne jest stwierdzenie, że sprawca był zobowiązany do wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości:

– orzeczeniem sądowym,
– ugodą sądową zawartą przed sądem albo innym organem,
– inną umową

 

Kolejną przesłanką pociągnięcia dłużnika do odpowiedzialności karnej jest zaległość. Jak stanowi ww. przepis – łączna wysokość powstałych wskutek uchylania się od alimentacji zaległości musi stanowić równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli świadczenia alimentacyjne nie są okresowe jeżeli opóźnienie wynosi co najmniej 3 miesiące.

Idąc dalej, kiedy będziemy mieć do czynienia z uchylaniem się? Czy w każdym wypadku sytuacja nieuregulowania świadczeń alimentacyjnych w terminie będzie kwalifikowane jako uchylanie się? Otóż nie, jak przyjmuje się w orzecznictwie uchylenie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku nie dopełni go ze złej woli (uchw. SN z 9.6.1976 r., VI KZP 13/75).

 

Co jednak w przypadku, gdy zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych wywiązuje się z obowiązku – jednak w niepełnym wymiarze? Czy taką sytuację również będzie można zakwalifikować jako uchylanie się od przedmiotowego obowiązku?  Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach przesyłanie przez oskarżoną kwot niższych od zasądzonych z uwagi na konieczność równoczesnego zapewnienia utrzymania siebie i dziecka pochodzącego z innego związku nie może być uznane za uchylanie się od spełnienia obowiązku alimentacyjnego (wyr. SA w Katowicach z 13.1.2005 r., II AKa 455/04, KZS 2005, Nr 8, poz. 118).

 

2) Zaostrzenie odpowiedzialności karnej 

W kolejnym przepisie art. 209 ustawodawca przewidział kwalifikowany typ omawianego przestępstwa (sytuację, w której dochodzi do zaostrzenia odpowiedzialności karnej)

art. 209 § 1a kk

Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

 

W tym przypadku ustawodawca przewidział zaostrzoną odpowiedzialność karną w postaci podwyższenia okresu pozbawienia wolności z roku do lat 2. Z odpowiedzialnością karną w takim kształcie, będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy sprawca poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych.

 

W orzecznictwie zwraca się uwagę, że zakres podstawowych potrzeb życiowych nie jest pojęciem stałym i niezmiennym, lecz zależy od konkretnych warunków społeczno-ekonomicznych i stanu świadomości społecznej na danym etapie rozwoju społeczeństwa. Im wyższy jest stopień tego rozwoju oraz przeciętny poziom życia obywateli, tym większe i bardziej różnorodne są potrzeby uznawane powszechnie za podstawowe. W szczególności staje się niezbędne nie tylko zabezpieczenie każdemu człowiekowi minimum egzystencji w postaci środków przeznaczonych na jego utrzymanie: żywności, odzieży, mieszkania itp., ale również  „odpowiednio do wieku” zapewnienie mu niezbędnego wykształcenia i przygotowania zawodowego, a także możliwości korzystania z dóbr kulturalnych (R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2023).

 

3) Tryb ścigania przestępstwa niealimentacji

Idąc dalej, w jaki sposób i na jakiej podstawie dochodzi do wszczęcia ścigania wobec osoby uchylającej się od świadczeń alimentacyjnych? Otóż, ściganie przestępstwa niealimentacji może nastąpić:

1) na wniosek pokrzywdzonego,
2) na wniosek organu pomocy społecznej,
3) na wniosek organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego

Jednakże ustawodawca przewidział również rozpoczęcie ścigania z urzędu. Dochodzi do tego w sytuacji, gdy pokrzywdzonemu przyznano świadczenie rodzinne albo pieniężne, które jest mu wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

 

4) Jak uchylić się od odpowiedzialności karnej?

Wskazać należy, iż ustawodawca przewidział możliwość uchylenia się sprawcy od odpowiedzialności karnej za popełnienie przedmiotowego przestępstwa. Kiedy więc dłużnik alimentacyjny nie będzie podlegał karze? Kiedy nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, uiści w całości zaległe alimenty. Zaznaczenia jednak wymaga, iż możliwość tą ustawodawca przewidział tylko wobec sprawcy przestępstwa niealimentacji w podstawowym typie (nie będzie miało więc to zastosowania, gdy sprawca poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych).

 

5) Możliwość odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary

Skoro więc ustawodawca przewidział możliwość uchylenia się od odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa niealimentacji w typie podstawowym – czy istnieje taka sama możliwość wobec sprawcy przestępstwa w typie kwalifikowanym? Otóż tak.

Ustawodawca przewidział bowiem możliwość odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary wobec sprawcy, który poprzez uchylanie się od alimentacji naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych – gdy ten, nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary. Kwestia winy i społecznej szkodliwości czynu pozostają przy tym do wyłącznego uznania Sądu.

 

6) Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe warto wiedzieć jakie są prawne możliwości dyscyplinowania potencjalnych dłużników alimentacyjnych oraz, że nie ograniczają się one jedynie do postępowania egzekucyjnego. Jest to cenna wiedza zarówno dla osób uprawnionych, jak i zobowiązanych. Często bowiem zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych, którzy uchylają się od spełnienia ciążącego na nich obowiązku nie zdają sobie sprawy, iż ich działanie może wypełniać znamiona przestępstwa niealimentacji. Z kolei uprawnieni do świadczeń alimentacyjnych nie mają wiedzy jakie kroki mogą w takiej sytuacji podjąć.

 

Przypominamy, iż nasza Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego w Stargardzie zajmuje się zarówno sprawami rodzinnymi, jak i karnymi. W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu pod numerem telefonu: 91 836 99 60 lub pod adresem e-mail pisma@wites.eu. Zapraszamy!

ALIMENTY OD BYŁEGO MAŁŻONKA - KIEDY PRZYSŁUGUJĄ? 7

ALIMENTY OD BYŁEGO MAŁŻONKA – KIEDY PRZYSŁUGUJĄ?

Obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności kojarzy nam się z obowiązkiem świadczenia ustalonej (lub zasądzonej) kwoty pieniężnej na rzecz dziecka – w wyniku orzeczenia rozwodu między rodzicami i ustalenia miejsca zamieszkania dziecka przy jednym z nich. Wskazania jednak wymaga, iż w polskim prawie istnieje możliwość zasądzenia alimentów również względem byłego małżonka. W ramach dzisiejszego artykułu, pochylimy się nad szczegółami związanymi z taką sytuacją.

1. Alimenty na rzecz byłego małżonka przy rozwodzie bez orzekania o winie

Należy odróżnić dwie sytuacje, w których możliwe jest orzeczenie obowiązku alimentacyjnego względem byłego małżonka. Pierwsza z nich – dotyczy przypadku, gdy żądania zasądzenia alimentów żąda małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Stanowi o tym wprost art. 60 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Oznacza to, iż możliwość wystosowania żądania w przedmiocie zasądzenia alimentów od byłego małżonka aktualizuje się przy spełnieniu łącznie dwóch przesłanek:

1) brak uznania wyłącznej winy za rozkład pożycia,

2) bycie w niedostatku

O ile kwestia winy za rozkład pożycia nie stanowi większych problemów interpretacyjnych (szerzej na ten temat tutaj: https://wites.eu/rozwod-z-wylacznej-winy-jednego-z-malzonkow/), to jednak problemy takie stwarza kwestia niedostatku. Za niedostatek uważać będziemy sytuacje, w której nie jesteśmy w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 grudnia 2021 r. Pod pojęciem niedostatku rozumie się sytuację, kiedy uzyskane środki nie wystarczają na pełne zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Przy czym małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb (wyrok SN z dnia 14 grudnia 2021 r., sygn. akt II USKP 84/21). 

Z kolei Sąd Apelacyjny w Poznaniu podniósł, iż pojęcie „niedostatku” nie zostało zdefiniowane na gruncie KRO, jednak pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art. 135 § 1 KRO. Z jego brzmienia można wnosić, iż w niedostatku znajduje się ten, kto nie może w pełni własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części; a usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. akt III Aua 612/16) 

Wskazania wymaga, iż stan niedostatku nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu. Wystarczające do wystosowania żądania alimentów od byłego małżonka jest wystąpienie stanu niedostatku również po upływie pewnego czasu od orzeczenia rozwodu.

Jakie mogą być przyczyny powstania niedostatku?

– niemożność podjęcia pracy zarobkowej z powodu konieczności sprawowania opieki nad małymi dziećmi,

– brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych do wykonywania pracy odpowiedniej do wieku oraz stanu zdrowia,

– stan zdrowia niepozwalający na podjęcie pracy,

Odnosząc się kwestii braku odpowiednich kwalifikacji zawodowych do podjęcia odpowiedniego rodzaju zatrudnienia ma to znaczenie tym bardziej, gdy uprawniony do alimentów małżonek w ramach podziału obowiązków w małżeństwie zajmował się wychowywaniem dzieci lub gospodarstwem domowym.

Idąc dalej – w jakiej wysokości Sąd może zasądzić alimenty na rzecz drugiego małżonka? Ma to charakter zindywidualizowany i uzależniony od potrzeb uprawnionego małżonka, a także możliwości zarobkowych zobowiązanego. Oznacza to, iż Sąd każdorazowo bada zarówno sytuację majątkową uprawnionego, jak i jego możliwości zarobkowe. 

2. Alimenty na rzecz byłego małżonka przy rozwodzie z orzeczeniem o winie.

Druga sytuacja, w której ustawodawca przewidział możliwość zasądzenia alimentów na rzecz byłego małżonka, została przewidziana w art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Oznacza to, iż możliwość wystosowania żądania w przedmiocie zasądzenia alimentów od byłego małżonka aktualizuje się w tym przypadku przy spełnieniu łącznie dwóch przesłanek:

1) uznanie drugiego małżonka za wyłącznie winnego rozkładu pożycia,

2) istotne pogorszenie (wskutek orzeczenia rozwodu) sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Jak jednak ustalić/zweryfikować – czy wskutek orzeczonego rozwodu doszło do pogorszenia sytuacji małżonka niewinnego? Dokonuje się tego poprzez porównanie sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się po orzeczeniu rozwodu z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.

Jak wskazał Sąd Najwyższy „Przy ocenie, czy nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego (art. 60 § 2 KRO), należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby, gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 r., sygn. akt III CRN 222/80).

W dalszej kolejności wskazania wymaga, iż obowiązek alimentacyjny orzeczony w ww. sytuacji – nie sięga tak daleko, by zapewnić drugiemu małżonkowi równą stopę życiową. Ustawodawca posłużył się bowiem sformułowaniem „przyczyniać się w odpowiednim zakresie”. Wysokość obowiązku alimentacyjnego mieścić się więc powinien pomiędzy tym, aby uchronić drugiego małżonka od niedostatku, a zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy rozpatrując kwestię wysokości obowiązku alimentacyjnego „przyjęte uregulowanie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia, aniżeli tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb. Pojęcie stopy życiowej stanowi element, który przy określeniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego trzeba także brać pod uwagę” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1980 r., sygn. akt III CRN 222/80).

W jakiej wysokości Sąd może zasądzić alimenty na rzecz drugiego małżonka w tej sytuacji? Podobnie jak w pierwszym przypadku – ma to charakter zindywidualizowany i uzależniony możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

3. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

Skoro wiemy już – w jakich przypadkach alimenty od byłego małżonka w ogóle przysługują, zasadne jest pochylenie się również nad kwestią związaną z czasowym zakresem tego obowiązku. Nie jest on bowiem dożywotni. Oprócz ogólnych przypadków wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego tj. śmierć uprawnionego lub zobowiązanego ustawodawca w treści art. 60 § 3 przewidział dwie możliwości wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem byłego małżonka.

1) Po pierwsze – w razie zawarcia nowego małżeństwa. Zawarcie przez rozwiedzionego małżonka nowego małżeństwa powoduje zgodnie z dyspozycją art. 60 § 3 KRO wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego drugiego małżonka, nie wyłączając obowiązku małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Natomiast zawarcie przez rozwiedzionego małżonka nowego małżeństwa nie uchyla, samo przez się, jego obowiązku alimentacyjnego względem drugiego rozwiedzionego małżonka, który nie zawarł nowego małżeństwa, chociaż – stosownie do okoliczności – może mieć wpływ na zakres tego obowiązku.

2) Po drugie – gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. W tym jednak przypadku Sąd na żądanie uprawnionego może przedłużyć ten termin. Ponadto powyższy termin może zostać również przedłużony umownie w drodze umowy między stronami.

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnych i posiada wieloletnie doświadczenie w postępowaniach rozwodowych. W razie pytań zachęcamy od kontaktu: 

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.

PRZESŁANKI ORZECZENIE ROZWODU - CO MUSISZ WIEDZIEĆ PRZED ZŁOŻENIEM POZWU O ROZWÓD? 8

PRZESŁANKI ORZECZENIE ROZWODU – CO MUSISZ WIEDZIEĆ PRZED ZŁOŻENIEM POZWU O ROZWÓD?

Do orzeczenia przez Sąd rozwodu między małżonkami może dojść tylko i wyłącznie w przypadku wystąpienia pozytywnych przesłanek określonych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, a także braku wystąpienia przesłanek negatywnych. Oznacza to, iż przed orzeczeniem rozwodu Sąd bada czy na gruncie konkretnej sprawy występują przesłanki przemawiające za jego orzeczeniem oraz, czy nie występują przesłanki przemawiające za jego nieorzekaniem. Jakie okoliczności są zaliczane do przesłanek pozytywnych, a jakie do negatywnych?

 

1. POZYTYWNE PRZESŁANKI ORZECZENIA ROZWODU 

Jak stanowi treść art. 56 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.

Oznacza to, iż do pozytywnych przesłanek orzeczenia rozwodu zaliczać będziemy:

– zupełny rozkład pożycia,
– trwały rozkład pożycia

Przejdźmy więc do krótkiego scharakteryzowania ww. pozytywnych przesłanek.

Z zupełnością rozkładu pożycia będziemy mieć do czynienia gdy wszystkie więzy łączące małżonków (zarówno duchowe, fizyczne, jak i gospodarcze) uległy zerwaniu. Jednakże dopuszcza się, iż z zupełnością rozkładu pożycia małżeńskiego będziemy mieć także do czynienia w przypadku niepełnego zaniku konkretnej więzi.

Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku  możliwe są bowiem sytuacje, w których małżonkowie mimo toczącej się sprawy rozwodowej, czy też po ustaniu związku mieszkają wspólnie w jednym lokalu z konieczności ekonomicznej. Wówczas możliwe jest skompensowanie nikłej więzi gospodarczej przez mającą większe znaczenie dla oceny zupełności rozkładu intensywność rozpadu wspólnoty uczuciowej i całkowity zanik współżycia fizycznego, co ma miejsce w sytuacji, gdy małżonkowie ze względów obiektywnych prowadzą w szczątkowej postaci wspólne gospodarstwo domowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 września 2017 r., sygn. akt I Aca 291/17).

Kiedy więc będziemy mieć do czynienia z trwałością rozkładu pożycia? O trwałości w kontekście rozkładu pożycia małżeńskiego możemy powiedzieć, gdy z okoliczności danej sprawy, stosunków między małżonkami możemy dojść do przeświadczenia, że powrót małżonków do pożycia nie nastąpi i jest to nieodwracalne. Czasami w kontekście oceny trwałości bierze się pod uwagę czynnik czasu tzn. od kiedy między małżonkami brak jest pożycia. Jednakże nie jest to kryterium bezwzględne.

Zasadnicze znaczenie przy badaniu przesłanek do orzeczenia rozwodu ma to, iż przesłanka trwałości i zupełności rozkładu pożycia muszą wystąpić łącznie. Wskazania wymaga bowiem, iż nie zawsze zupełność rozkładu pożycia łączy się z jego trwałością. Są bowiem sytuacje, gdy dochodzi do stwierdzenia zupełnego rozkładu pożycia, jednakże na skutek okoliczności danej sprawy można liczyć na to, iż dojdzie do jego przywrócenia.  Z tego względu przyjmuje się, iż podstawowym zadaniem Sądu w postępowaniu rozwodowym jest ustalenie czy istnieje szansa na przywrócenie więzi i kontynuowanie pożycia.

 

2. NEGATYWNE PRZESŁANKI ORZECZENIA ROZWODU

Kolejne regulacje art. 56 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawierają negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu. Wskazania wymaga, iż nawet przy łącznym wystąpieniu pozytywnych przesłanek, o których mowa była powyżej zaistnienie chociażby jednej przesłanki negatywnej uniemożliwia orzeczenie rozwodu. Jakie są więc przesłanki negatywne?

– dobro małoletnich dzieci małżonków, które ucierpi wskutek orzeczenia rozwodu, 
– sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego, 
– żądanie orzeczenia rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Przejdźmy więc do pierwszej z ww. negatywnych przesłanek. W jakich sytuacjach Sąd uznać może, iż orzeczenie rozwodu doprowadzi do ucierpienia dobra dzieci? Powyższa kwestia była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który wskazał, iż oceniając, czy dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków nie sprzeciwia się rozwodowi należy przede wszystkim zbadać, czy rozwód nie spowoduje osłabienia więzi z dziećmi tego z małżonków, przy którym dzieci nie pozostaną. Jednakże Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż Sądy każdorazowo są obowiązane do zbadania – w jaki sposób orzeczenie rozwodu wpłynie na na sytuację małoletnich dzieci stron (wytyczne Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1968 r. sygn. akt: III CZP 70/66). Przyjąć bowiem należy, iż dla przeprowadzenia prawidłowej oceny tego wpływu należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak:

– wiek dziecka,
– stan zdrowia dziecka,
– zawarcie nowego związku małżeńskiego przez rodzica,
– postawa rodzicielska małżonków,
– sytuacja materialna,
– warunki mieszkaniowe
– warunki do wychowania i kształcenia dziecka

Oznacza to, iż badanie przesłanki dobra dziecka ma charakter niezwykle ocenny i uzależniony jest od okoliczności konkretnej sprawy.

Idąc dalej, kiedy będziemy mieć do czynienia z sytuacją sprzeczności orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego? Również ta przesłanka ma charakter ocenny, a analiza jej wystąpienia musi być ściśle związana z okolicznościami danego stanu faktycznego. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się jednak, że orzeczenie rozwodu, może okazać się sprzeczne z zasadami współżycia społecznego m.in. w przypadku:

– gdy jeden z małżonków jest nieuleczalnie chory i w związku z tym wymaga pomocy,
– gdy wspólne (choćby pełnoletnie) dziecko stron jest przewlekle chore lub niezdolne do samodzielnej egzystencji

 

Z negatywną przesłanką orzeczenia rozwodu będziemy mieć również do czynienia, gdy z inicjatywną wszczęcia postępowania rozwodowego wyszedł małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Z jakich powodów ustawodawca wprowadził taki zakaz?

Jak przyjmuje się w orzecznictwie motywem zakazu rozwodu na żądanie małżonka wyłącznie \winnego rozkładu są względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają na orzeczenie rozwodu wówczas, gdy mogłoby to stać się zachętą do samowolnego zrywania małżeństw lub  lekceważenia obowiązków rodzinnych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1968 r., sygn. akt III CZP 70/66).

Od powyższego zakazu ustawodawca przewidział jednak wyjątki:

1) pierwszy z nich dotyczy sytuacji gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód pomimo, iż z inicjatywą rozwodu wyszedł małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Zaznaczyć jednak wymaga, iż przedmiotowa zgoda musi być wyraźna – nie może być domniemana,
2) drugi dotyczy sytuacji, gdy odmowa zgody współmałżonka na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

 

3. PODSUMOWANIE

Jak zostało wskazane na początku artykułu – każdy z małżonków jest uprawniony do wytoczenia powództwa o rozwód. Jednakże nie każdy podejmując decyzję o wytoczeniu przedmiotowego powództwa zdaje sobie sprawę z istnienia okoliczności, których wystąpienie (lub których niewystąpienie) warunkuje możliwość orzeczenia przez Sąd rozwodu. Na etapie formułowania powództwa o rozwód należy podnieść (i odpowiednio uzasadnić), iż na gruncie konkretnej sprawy istnieją przesłanki pozytywne do orzeczenia przez Sąd rozwodu oraz jednocześnie, że brak jest przesłanek negatywnych do jego orzeczenia. Wskazania wymaga, iż odpowiednie sformułowanie powództwa o rozwód jest kluczowe. W związku z tym, warto w tym zakresie skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który bazując na swoim doświadczeniu będzie wiedział jakie kwestie poruszyć w przedmiotowym piśmie, jak w odpowiedni sposób je sformułować, a na późniejszym etapie zapewnić odpowiednie prowadzenie sprawy rozwodowej.

 

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się w prawie rodzinnych i posiada wieloletnie doświadczenie w postępowaniach rozwodowych. W razie pytań – zachęcamy od kontaktu

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail pisma@wites.eu.

UCIĄŻLIWI SĄSIEDZI - JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ? 9

UCIĄŻLIWI SĄSIEDZI – JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

Dokonując zakupu nowego mieszkania, czy podejmując się budowy domu rzadko zwracamy uwagę na kwestie związane z sąsiedztwem. Kierujemy się raczej aspektami związanymi z lokalizacją, ewentualnym metrażem, estetyką i kosztami przedsięwzięcia. Jednakże zauważyć należy, iż kwestia sąsiedztwa jest nie mniej ważna od ww. aspektów. O ile ciężko dokonać dokładnej weryfikacji osób, które zostaną naszymi sąsiadami, to warto przeprowadzić chociażby wstępne rozpoznanie dotyczące dzielnicy w jakiej mamy zamiar zamieszkać, a także porozmawiać z osobami zamieszkującymi w najbliższym otoczeniu naszej nieruchomości.

Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, iż problemy z sąsiadami są problemami powszechnymi i wcale nieodosobnionymi. Ogromna ilość osób boryka się z uprzykrzającym życie sąsiedztwem co przekłada się na komfort związany z zamieszkiwaniem w swojej nieruchomości, ale również zdrowie fizyczne i psychiczne. Do najczęstszych problemów związanych z sąsiadami zaliczyć można:

– zbyt głośne słuchanie muzyki,

– ogólne zakłócanie spokoju i porządku,

– zakłócanie spoczynku nocnego,

– hałasy związane z posiadanymi zwierzętami domowymi,

– zbieractwo,

– uporczywe nękanie.

Powyższe problemy często generują kolejne – wynikające z częstokrotnego zwracania uwagi, czy też podejmowania działań na własną rękę.

W dzisiejszym artykule w odpowiedzi na problemy, z którymi zgłaszają się Państwo do naszej Kancelarii postaramy się wskazać jakie kroki mogą Państwo podjąć na gruncie zarówno prawa cywilnego, prawa wykroczeń, jak i prawa karnego. Wskazania wymaga, iż większość sąsiedzkich „naruszeń” stanowią wykroczenia wprost stypizowane w kodeksie wykroczeń, o czym bliżej w poniższych rozważaniach.

1. Zakłócanie spokoju, porządku publicznego i spoczynku nocnego odpowiedzialność na gruncie prawa wykroczeń.

Jak stanowi treść art. 51 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – kodeks wykroczeń (Dz.U. 2022, poz. 2151.), kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Dokonując analizy ww. przepisu w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, iż powyższego wykroczenia można dopuścić się zarówno przez działanie jak i zaniechanie. Oznacza to, że z popełnieniem przedmiotowego wykroczenia  będziemy mieli do czynienia również wtedy, gdy sąsiad poprzez swoją bierną postawę przyzwala na zakłócanie spokoju, porządku itd. np. w sytuacji, gdy nie reaguje na uciążliwe szczekanie swojego psa.

Idąc dalej, przez krzyk uznać należy głośne mówienie, głośne wołanie lub generowanie głośnych dźwięków, które nie mieści się w powszechnie akceptowanej w danym czasie, miejscu, środowisku normie. Z kolei z hałasem będziemy mieć do czynienia w przypadku głośnych dźwięków zakłócających spokój. Za alarm uznawać będziemy jakiś sygnał dźwiękowy lub świetlny ostrzegający nas przed niebezpieczeństwem.

Jak z kolei będziemy definiować zakłócenie spokoju, porządku publicznego i spoczynku nocnego? Ze spokojem publicznym należy wiązać stan, w którym społeczne funkcjonowanie człowieka nie jest zakłócone przez żadne niepożądane przez niego i niemające uzasadnienia (faktycznego, prawnego) czynniki (P. Daniluk (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023).

Z kolei zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zakłócenie porządku publicznego polega na wywołaniu stanu, który w danym miejscu, czasie i okolicznościach, zgodnie z przyjętymi zwyczajami i obowiązującymi przepisami, uważa się za nienormalny i który, w obiektywnym odbiorze, odczuwany jest jako utrudnienie lub uniemożliwienie powszechnie akceptowanego zachowania się w miejscach dostępnych dla bliżej nieokreślonej liczby osób (wyrok Sądu Najwyższego z 2.12.1992 r., III KRN 189/92, Legalis).

Natomiast z zakłóceniem spoczynku nocnego (zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez literaturę) będziemy mieć do czynienia, gdy sprawca choć jednej osobie uniemożliwi odpoczynek we wskazanym czasie. (M. Bojarski, w: M. Bojarski, Z. Świda, Podstawy materialnego, 2002, s. 121-122; P. Kozłowska-Kalisz, w: M. Mozgawa, KW. Komentarz, 2009, s. 180-181). Wskazania przy tym wymaga, iż brak jest przy tym generalnego unormowania okresu kwalifikowanego jako „pora nocna” . W art. 221 § 1KPK za porę nocną uznaje się czas od godziny 22.00 do godziny 6.00 (rano), lecz termin ten odnosi się do możliwości przeszukania zamieszkałych pomieszczeń. Wskazać należy, iż godziny ciszy nocnej są w danym miejscu ustalane indywidualnie – prawem zwyczajowym, bądź ogólnym zarządzeniem organu.

Podsumowując, z wypełnieniem znamion wskazanego wykroczenia będziemy mieć do czynienia m.in. w przypadku:

– głośnego słuchania muzyki,

– głośnego tupania obuwiem w podłogę,

– głośnego prowadzenia konwersacji,

– nagminnej gry na instrumentach muzycznych

2. Złośliwe niepokojenie i dokuczanie – odpowiedzialność na gruncie prawa wykroczeń.

Jak stanowi treść art. 107 kodeksu wykroczeń – Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany. 

Z niepokojeniem drugiej osoby będziemy z kolei mieć do czynienia w sytuacji zachowań, które są nakierowane za zakłócenie spokoju psychicznego człowieka przez wywołanie u niego uczucia przykrości, zdenerwowania, rozdrażnienia (P. Daniluk  (red.) Kodeks wykroczeń. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023). Podobną postać przybiera wprowadzenie drugiej osoby w błąd. Jednakże w tym przypadku działanie sprawcy jest nakierowane na doprowadzenie do wywołania rozbieżności między rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości człowieka przybierające postać nieświadomości lub urojenia. Podkreślenia również wymaga, iż sprawca dokując tych działań musi kierować się złośliwością.

Reasumując, ze złośliwym wprowadzaniem w błąd oraz niepokojeniem drugiej osoby będziemy mieć do czynienia m.in. w przypadku:

– wykonywania głuchych telefonów,

– pukania do drzwi,

– przekazywania ustnie nieprawdziwych informacji

3. uporczywe nękanie – odpowiedzialność na gruncie prawa karnego

Niejednokrotnie jednak konflikt z sąsiadami przybiera postać prześladowania czy też nękania. Z uporczywym nękaniem mamy do czynienia w przepisie art. 190a kodeksu karnego, zgodnie z którym:

Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Przedmiotowy przepis przewiduje przestępstwo stalkingu, które obejmuje zachowania sprawcy nakierowane na niepożądaną ingerencję w prywatność i naruszenie poczucia bezpieczeństwa ofiary.

Jak objawia się nękanie? Jest to zachowanie, które u ofiary wywołuje odczucie udręczenia, zastraszenia, upokorzenia. Przy czym z nękaniem będziemy mieć do czynienia jedynie w przypadku, gdy konkretne zachowania są podejmowane wbrew woli ofiary.

Z takim zachowaniem będziemy mieć do czynienia m.in. w przypadku:

– prześladowania,

– obserwowania,

– wykonywania zdjęć bez zgody drugiej osoby.

4. Podejmowanie działań, które zakłócają korzystanie z nieruchomości sąsiednich – odpowiedzialność na gruncie prawa cywilnego

Wskazać jednak należy, iż nie zawsze konflikt sąsiedzki wynika z wyżej opisanych zdarzeń, czy zachowań. Niejednokrotnie bowiem sąsiad podejmuje działania, które wpływają na korzystanie przez nas z naszej nieruchomości. Przepis art. 144 kodeksu cywilnego przewiduje ochronę spokojnego korzystania z nieruchomości z wyłączeniem oddziaływania na nią osób trzecich ponad przeciętną miarę tzw. immisje.

Czym więc są przedmiotowe immisje? Są to działania podejmowane wobec i na nieruchomości w ramach prawa własności, które oddziałują na nieruchomości sąsiednie. Do immisji (w zależności od ich kwalifikacji) zaliczać więc będziemy przykładowo:

– przerośnięte na grunt sąsiedni korzenie,

– owoce i gałęzie opadłe na naszą nieruchomość z sąsiedniego gruntu,

– hałas,

– zadymienie,

– zapylenie,

– promieniowanie,

– zapach,

– blokowanie dostępu do światła słonecznego,

– zadrzewienie gruntu sąsiedniego wpływające na naszą nieruchomość.

Jak bowiem wskazuje treść art. 144 kodeksu cywilnego – właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Jakie środki prawne możemy podjąć w przypadku immisji? Zgodnie z treścią art. 439 kodeksu cywilnego ten, komu wskutek zachowania się innej osoby, w szczególności wskutek braku należytego nadzoru nad ruchem kierowanego przez nią przedsiębiorstwa lub zakładu albo nad stanem posiadanego przez nią budynku lub innego urządzenia, zagraża bezpośrednio szkoda, może żądać, ażeby osoba ta przedsięwzięła środki niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby także, by dała odpowiednie zabezpieczenie. Ponadto z tytułu immisji wywołujących szkody przysługuje nam również uprawnienie zgłoszenia roszczeń odszkodowawczych na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego.

5. Podsumowanie

Mając do czynienia z uciążliwym sąsiedztwem pierwszym krokiem, który powinien zostać przez nas podjęty – jest przeprowadzenie rozmowy i próba ugodowego rozwiązania sporu. Niejednokrotnie sąsiedzi nie zdają sobie bowiem sprawy, iż swoim działaniem zakłócają nasz spokój. Jednakże w sytuacji, gdy rozmowy nie pomagają, konflikt przybiera na sile, a zachowanie sąsiadów wypełnia znamiona omówionych wykroczeń lub przestępstw warto zawiadomić Policję, która albo ukarze sąsiada odpowiednim mandatem, albo skieruje do Sądu wniosek o ukaranie. W przypadku uciążliwych immisji pochodzących z sąsiedniego gruntu  w sytuacji, gdy rozmowa nie przynosi zamierzonych rezultatów warto udać się do prawnika, który po zapoznaniu się z materiałami sprawy doradzi jakie kroki podjąć.

W razie pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią, która specjalizuje się w prawie karnym i wykroczeń, jak również w sprawach cywilnych

pod numerem telefonu: 91 836 99 60
pod adresem e-mail: pisma@wites.eu

NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH - JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ? 10

NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH – JAKIE KROKI MOGĘ PODJĄĆ?

Większość osób zdaje sobie sprawę z istnienia terminu „dobra osobiste”, jednakże nie każdy ma pojęcie, co mieści się w zakresie tego terminu, a tym bardziej – jakie środki ochrony można podjąć w przypadku ich naruszenia.

1. Czym są dobra osobiste?

a) wartości klasyfikowane jako dobra osobiste

Przykładowy katalog dóbr osobistych ustawodawca zamieścił w treści art. 23 kodeksu cywilnego. Jak wskazuje przywołany przepis:

Art. 23 kodeksu cywilnego

Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Jak wynika z ww. przepisu – ustawodawca ograniczył się jedynie do wymienienia przykładowych dóbr osobistych, nie zawarł w nim jednak definicji. W związku z tym – czym są omawiane dobra osobiste?

W doktrynie przyjmuje się, iż dobrami osobistymi są pewne wartości o charakterze niemajątkowym, ściśle związane z osobą ludzką, decydujące o jej bycie, pozycji w społeczeństwie, a będące wyrazem jej odrębności psychicznej i fizycznej oraz możliwości twórczych, uznane powszechnie w społeczeństwie i akceptowane przez system prawny (tak m.in. A. Cisek „dobra osobiste”)

W orzecznictwie z kolei Sąd Najwyższy próbując dokonać zdefiniowania dóbr osobistych wskazał, iż dobro osobiste jest to ogół czynników mających na celu zapewnienie obywatelowi rozwoju jego osobowości, ochronę jego egzystencji i zapewnienie mu prawa do korzystania z tych dóbr, które są dostępne na danym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego społeczeństwa, a które sprzyjają zachowaniu cech odrębności i związaniu ze społeczeństwem, w którym żyje (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1977 r. sygn. akt II CR 187/77).

Powracając jednak do treści przepisu art. 23 kc – ustawodawca do katalogu dóbr osobistych zalicza:

  • zdrowie – w tym zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne, a także rozumiane jako aktualny stan organizmu,
  • wolność – rozumiana nie tylko jako wolność fizyczna, wolność poruszania się, ale także swoboda decydowania o swoich sprawach,
  • cześć – obejmującą wszystkie dziedziny jego życia osobistego, zawodowego i społecznego, której naruszenie więc może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym (wyr. SN z 8.10.1987 r., II CR 269/87, OSNCP 1989, Nr 4, poz. 66),
  • swoboda sumienia – w orzecznictwie przyjmuje się, iż w tym przypadku chodzi o wolność wyboru religii i swobodę praktykowania swojego wyznania,
  • nazwisko lub pseudonim – chodzi tu przede wszystkim o personalia, które umożliwiają identyfikację danej osoby,
  • wizerunek – rozumiany jako podobizna człowieka utrwalona w formie zdjęcia, portretu itd.,
  • tajemnica korespondencji – wartość ta związana jest ściśle z prywatnością i prawem każdego człowieka do poszanowania treści, które są przez niego wymieniane z innymi podmiotami w wiadomościach,
  • nietykalność mieszkania – jak wskazał Sąd Najwyższy podejmując próbę zdefiniowania wskazanego terminu istotą jest stan psychiczny i emocjonalny, jaki daje człowiekowi poczucie bezpiecznego i niezakłóconego korzystania z własnego mieszkania, stanowiącego centrum aktywności życiowej, z którą związana jest prywatność każdej osoby (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2009 r., sygn. akt II CSK 513/08,)
  • twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.

Wskazane wyżej wyszczególnienie dotyczy tylko dóbr osobistych wyrażonych w art. 23 kodeksu cywilnego. Oprócz nich, w orzecznictwie do dóbr osobistych zalicza się również: nazwę użytkownika internetowego (login), prywatność, dane osobiste, integralność seksualną, więzi rodzinne, więzi emocjonalne rodzica z dzieckiem, a także nazwę zespołu artystycznego.

2. cechy dóbr osobistych

Mając na uwadze fakt, iż katalog dóbr osobistych wskazanych w treści art. 23 kc nie jest zamknięty i można go rozszerzać, zasadne jest uwzględnienie cech, jakimi dane wartości muszą się charakteryzować aby mogły być zaliczone do dóbr osobistych. Do takich cech zalicza się m.in.:

a) związek z podmiotem

w tym przypadku chodzi o to, iż aby wartość mogła zostać zakwalifikowana jako dobro osobiste – musi wykazywać ścisły związek z osobą, której przysługuje. W praktyce przejawia się to przede wszystkim w tym, iż dobra osobiste wygasają z chwilą śmierci osoby, której dotyczą. Ponadto roszczenia o ochronę dóbr osobistych mogą być dochodzone jedynie przez osobę, której one przysługują. Oznacza to, iż w przypadku śmierci tej osoby ww. roszczenie nie przechodzi na jej spadkobierców.

b) wartość niemajątkowa

Oznacza to, iż dobrom osobistym nie można przypisać majątkowego charakteru, co jednak nie oznacza, że ich naruszenie może się w sferze majątkowej odbijać.

c) obiektywny charakter

Wskazana cecha odnosi się w głównej mierze do faktu, iż dobra osobiste przysługują każdemu człowiekowi bez względu na zdolność do przeżywania naruszeń sfery, której dane dobro dotyczy.

d) związek z godnością ludzką

W przypadku tej cechy chodzi przede wszystkim o to, iż status dobra osobistego ma tylko i wyłącznie wartość, która ma ścisły związek z godnością ludzką rozumianą jako wartość przyrodzona, niezbywalna i przysługująca każdemu człowiekowi.

3. dobra osobiste osoby prawnej

Powyższe rozważania dotyczą przede wszystkim wartości, które są związane z osobą fizyczną. Co jednak z osobami prawnymi? Czy osoby prawne również posiadają dobra osobiste?

Otóż tak, wskazuje na to przepis art. 43 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Ustawodawca jednak w przypadku osób prawnych nie skatalogował wartości, które klasyfikować należy jako dobra osobiste w przypadku tych rodzajów podmiotów. Zasadne w związku z tym będzie oparcie się na poglądach wyrażonych przez orzecznictwo.

Jak wskazał Sąd Najwyższy dobra osobiste osób prawnych to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1986 r., sygn. akt III CR 295/86).

Idąc dalej i podejmując próbę skatalogowania dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „osobom prawnym przysługują takie dobra osobiste jak dobre imię (dobra sława, reputacja, autorytet), nazwa (firma), tajemnica korespondencji. Wykluczone natomiast zostało przypisanie osobie prawnej takich dóbr osobistych, które związane są z posiadaniem sfery odczuć, a w konsekwencji dominujący jest pogląd, że dobra takie jak życie, zdrowie, godność, swoboda sumienia, wizerunek, nie dają się postrzegać, jako dobra osobiste przysługujące osobie prawnej” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietani 2013 r., sgn. Akt III CSK 198/12).

Powyższe oznacza, iż z naruszeniem dóbr osobistych osoby prawnej, będziemy mieć do czynienia np. w przypadku wystawienia negatywnej opinii w sieci, czy też publikowania w sieci lub rozpowszechniania informacji nieprawdziwych – mogących mieć wpływ na odbiór osoby prawnej w społeczeństwie czy też przez potencjalnych partnerów biznesowych.

Z kolei przedstawiciele doktryny wskazują, iż do ww. katalogu zaliczyć należy również nietykalność pomieszczeń, w których osoba prawna realizuje swoje zadania. (G. Gorczyński, w: M. Habdas, M. Fras, Komentarz KC, t. 1, 2018, art. 43, Nt 20; P. Sobolewski, w: K. Osajda, Komentarz KC aktualizowany, 2018, art. 43, Nt 5; J. Frąckowiak, w: SPP, t. 1, 2007, s. 1003 i n.).

Kolejną kwestią wartą podniesienia w przypadku dóbr osobistych osób prawnych jest aspekt bezpodstawnego lub nieaktualnego zgłoszenia informacji o zadłużeniu osoby prawnej do biura informacji gospodarczej (BIG). Jak bowiem przyjmuje się w orzecznictwie „upowszechnianie informacji o przedsiębiorcy będącym osobą prawną, że jest nierzetelnym dłużnikiem, niewątpliwie narusza jego dobre imię” (wyrok SA w Warszawie z 6.9.2013 r., I ACa 456/13, Legalis).

4. Środki ochrony dóbr osobistych

Skoro już zagłębiliśmy tematykę szeroko pojętych w doktrynie i orzecznictwie dóbr osobistych – co nam przysługuje w przypadku ich naruszenia? Ochronę dóbr osobistych ustawodawca przewidział w treści art. 24 kodeksu cywilnego.

Art. 24 kodeksu cywilnego

§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie, może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Zgodnie z ww. przepisem, dobra osobiste uzyskują ochronę dopiero, zostaną spełnione dwie przesłanki. Pierwszą z nich jest zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego lub dóbr osobistych. Z kolei drugą bezprawność zachowania osoby trzeciej zagrażające lub naruszające dobro prawne. Kiedy mamy do czynienia z bezprawnością? Jak wskazał Sąd Najwyższy przymiot bezprawności jest ujmowany w kategoriach obiektywnych, w efekcie czego bezprawne jest zachowanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy (wyr. SN z 30.9.2008 r., II CSK 144/08, Legalis).

W takim razie, idąc dalej  jakie środki ochrony zostały przewidziane przez ustawodawcę w przypadku bezprawnego naruszenia lub zagrożenia dobra osobistego?

1) żądanie zaniechania takiego działania,

2) usunięcie skutków naruszenia,

3) złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,

4) zadośćuczynienie pieniężne,

5) zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Z kolei § 2 art. 24 kodeksu cywilnego przewiduje dodatkowy środek ochrony, który przysługiwać będzie w sytuacji, gdy na skutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, a jest to:

6) żądanie naprawienia szkody na zasadach ogólnych

Oznacza to, iż w przypadku wyrządzenia szkody majątkowej ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone może oprócz żądania usunięcia niemajątkowych skutków naruszenia oraz zasądzenia zadośćuczynienia żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Co oznacza, iż osoba, której dobro prawne zostało w taki sposób naruszone będzie musiała wykazać szkodę, zawinione działanie sprawy oraz związek przyczynowy między tym działaniem, a powstałą szkodą.

5. Podsumowanie

Wskazać należy, iż nie każdy zdaje sobie sprawę z tego – czym są dobra osobiste, kiedy mamy do czynienia z ich naruszeniem, a w konsekwencji czego można się w związku z tym domagać. W pierwszej kolejności, gdy poweźmiemy wiadomość o naruszaniu naszych dóbr osobistych powinniśmy dokonać zabezpieczenia dowodów wskazujących na naruszenie. W dalszej kolejności zasadnym jest podjęcie próby polubownego rozwiązania sporu np. wystosować wezwanie do zaprzestania dalszych naruszeń i umieścić w nim jedno z żądań, o których mowa wyżej. Jeżeli jednak próba polubownego rozwiązania sporu nie przynosi oczekiwanego rezultatu kolejnym krokiem jest złożenie pozwu o o ochronę dóbr osobistych.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej związanej z ochroną dóbr osobistych zapraszamy do kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60

lub

pod adresem e-mail: pisma@wites.eu.