ODRZUCENIE SPADKU - CO MUSISZ WIEDZIEĆ? 1

ODRZUCENIE SPADKU – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?

1) Na czym polega odrzucenie spadku?

Nie każdy spadek wiąże się z przysporzeniem. Niejednokrotnie bowiem w skład spadku wchodzą długi, których potencjalni spadkobiercy nie chcą dziedziczyć. W takim przypadku najlepszym wyjściem z ww. sytuacji jest odrzucenie spadku.

Czym jest odrzucenie spadku? Jest to oświadczenie woli osoby powołanej do spadku, z którego wynika, iż spadkobierca nie chce dziedziczyć spadku.

 

2) jak odrzucić spadek?

Jak wskazuje treść art. 640 kodeksu postępowania cywilnego oświadczenie o prostym  przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku. Wskazany przepis przewiduje również, iż ww. oświadczenia mogą być składane także w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.

Wskazania również wymaga, iż oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być także złożone przez pełnomocnika, przy czym pełnomocnictwo powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo takie ma charakter szczególny i powinno zawierać określenie osoby spadkodawcy oraz upoważnienie do ściśle określonego sposobu przyjęcia spadku (wprost, z dobrodziejstwem inwentarza) lub do jego odrzucenia.

 

3) odrzucenie spadku u notariusza

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku u notariusza niewątpliwie jest szybszym i prostszym sposobem niż dokonywanie tej czynności w sądzie. Notariusz jest umocowany do odbioru takiego świadczenia na podstawie art. 79 pkt 4 i 8 ustawy prawo o notariacie, zgodnie z którym – notariusz spisuje protokoły, a także na żądanie strony sporządza projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów. Decydując się jednak na ten sposób, należy pamiętać o dokumentach, w które należy się zaopatrzyć przed wizytą u notariusza, a będą to:

– dowód osobisty osoby, która chce odrzucić spadek (lub inny dokument stwierdzający tożsamość),
– odpis skrócony/zupełny aktu zgonu spadkodawcy,
– informacja dotycząca kręgu spadkobierców ustawowych lub testamentowych.

Wybór notariusza, u którego złożone zostanie oświadczenie o odrzuceniu spadku należy do spadkobiercy. Jeżeli dysponujemy wszystkimi wymaganymi dokumentami/informacjami notariusz sporządza akt notarialny, pod którym zrzekający się musi złożyć podpis.

 

4) odrzucenie spadku w sądzie

Drugim sposobem umożliwiającym odrzucenie spadku jest dokonanie tej czynności w sądzie. W pierwszej kolejności należy złożyć w sądzie wniosek o odebranie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku. Wskazania w tym miejscu wymaga, iż w tym przypadku nie można dokonać samowolnego wyboru sądu, w którym zamierzamy złożyć przedmiotowy wniosek. W takiej sytuacji bowiem – właściwym jest sąd rejonowy, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu spadkobiercy. Jednakże jeżeli oświadczenie o odrzuceniu spadku zostanie złożone w sądzie rejonowym niebędącym sądem spadku albo przed notariuszem, sąd przesyła je niezwłocznie wraz z załącznikami do sądu spadku. O jakich kwestiach musimy pamiętać decydując się na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem?

 

– o należytym opłaceniu przedmiotowego wniosku. Zgodnie z treścią art. 49 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – od wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pobiera się opłatę stałą w kwocie 100 zł. 

 

– o elementach, które powinny znaleźć się w każdym oświadczeniu o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a mianowicie:

1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania,
2) tytuł powołania do spadku,
3) treść złożonego oświadczenia,
4)wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów. Wskazania jednak wymaga, iż nieznajomość tych danych przez składającego nie stanowi przeszkody do złożenia oświadczenia spadkowego, należy jednak okoliczność tę zaznaczyć.
5) wypis aktu zgonu  spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.

 

Kolejnym etapem po złożeniu wniosku w sądzie jest wyznaczenie przez sąd terminu posiedzenia i wezwanie wnioskodawcy do ustnego złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.

 

5) termin na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku

Zgodnie z art. 1015 kodeksu cywilnego – oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku –  może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie – jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Jak przyjmuje się w doktrynie pod pojęciem dowiedzenia się o tytule powołania należy rozumieć powzięcie wiedzy o stanie faktycznym, z którego wynika powołanie spadkobiercy do spadku. Podstawowymi elementami tego stanu są: powzięcie przez spadkobiercę wiadomości o śmierci spadkodawcy oraz pozytywna wiadomość o faktach, z których wynika jego powołanie do spadku (np. wiedza o stosunku rodzinnym między spadkodawcą a spadkobiercą, która uzasadnia powołanie go do spadku, lub wiedza o treści testamentu, z którego takie powołanie wynika; por. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe, 1990,s. 145). Sama więc wiedza o śmierci spadkodawcy i otwarciu spadku nie jest wystarczająca do rozpoczęcia dla danej osoby biegu terminu z art. 1015 § 1 KC (por. K. Żok, w: Gutowski, Komentarz, t. III, 2022, art. 1015)

6) skutki złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku

Idąc dalej – jakie są skutki oświadczenia o odrzuceniu spadku? Z czym wiąże się złożenie przez spadkobiercę tego oświadczenia?

Przede wszystkim zaznaczenia wymaga, iż oświadczenie o odrzuceniu spadku – dotyczy całego spadku, czyli zarówno wchodzących w jego skład pasywów, jak i aktywów. Spadkobierca, który złożył przedmiotowe oświadczenie zostaje wyłączony od dziedziczenia tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Wiąże się to z tym, że w jego miejsce wstępują jego dzieci lub wnuki (zstępni). Może się to również wiązać ze zwiększeniem udziałów pozostałych spadkobierców spadku, albo do dojścia do dziedziczenia osób powołanych w dalszej kolejności.

– Innym skutkiem będzie na przykład utrata możliwości występowania z roszczeniami zależnymi od posiadania statusu spadkobiercy.

– Odrzucenie spadku powoduje również utratę możliwości występowania z roszczeniem o zachowek.

 

Zanim więc zdecydujesz się na odrzucenie spadku warto wiedzieć – jakie sposoby na jego skuteczne dokonanie przewiduje prawo, jak skutecznie złożyć przedmiotowe oświadczenie, w jakim terminie należy tego dokonać oraz z jakimi konsekwencjami prawnymi się to wiąże.

 

Przypominamy, iż nasza Kancelaria specjalizuje się również w prawie spadkowym. Jeśli masz pytania lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu:

pod numerem telefonu: 91 836 99 60
pod adresem e-mail: pisma@wites.eu.

The following two tabs change content below.

Aleksandra Parkitna

aplikant radcowski